1660
godina
- Ovo je članak o godini 1660.
Godina 1660 (MDCLX) bila je prijestupna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u utorak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1630-e 1640-e 1650-e – 1660-e – 1670-e 1680-e 1690-e |
| Godine: | 1657 1658 1659 – 1660 – 1661 1662 1663 |
| Gregorijanski | 1660. (MDCLX) |
| Ab urbe condita | 2413. |
| Islamski | 1070–1071. |
| Iranski | 1038–1039. |
| Hebrejski | 5420–5421. |
| Bizantski | 7168–7169. |
| Koptski | 1376–1377. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1715–1716. |
| • Shaka Samvat | 1582–1583. |
| • Kali Yuga | 4761–4762. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4296–4297. |
| • 60 godina | Yang Metal Miš (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11660. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 11. 1. (1. 1. po j.k.) - Samuel Pepys /Semjuel Pips/ započinje svoj dnevnik.
- 12. 1. - Pukovnik George Monck ulazi iz Škotske u Englesku i stiže u London mesec dana kasnije, gde vraća vlast Parlamentu.
- 23. 2. (13. 2. po j.k.) - Četvorogodišnji Karl XI postaje kralj Švedske (do 1697).
- 26. 3. - Posle 20 godina raspušten engleski Dugi parlament.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 14. 4. - Engleska restauracija: kralj Charles II izdaje Deklaraciju iz Brede kojom daje amnestiju za one koje ga priznaju.
- proleće? - Kandijski rat u Egeju: Francesco Morosini neuspešan kod Negropontea (Halkide), uspeva zauzeti ostrvo Skijatos[1]. Francuska flota se u aprilu pridružila Morosiniju.
- 3. 5. - Olivski mir između Poljske-Litvanije, Švedske, Habsburga i Brandenburg-Pruske: Švedskoj potvrđena Livonija sa Rigom, Kući Hohenzollern potvrđen suverenitet u Pruskoj, do 1657. poljskom feudu.
- maj i kasnije - Kandijski rat u Dalmaciji: bosanski Melek Ahmed-paša uništava letinu u široj okolini Splita, zatim i Šibenika, nailazi na zasedu na Cetini, opet se vraća u Dalmaciju, još jedna morlačka zaseda, nakon čega se povlači u Bosnu[2].
- maj - Turska invazija Erdelja, knez Đorđe II Rakoci smrtno ranjen kod Gyule.
- 18. 5. - Engleski parlament proglašava da je Čarls II zakoniti vladar od 1649 (kao da Commonwealtha nije ni bilo).
- 4. 6. - Čarls II se iskrcao u Doveru, a u London ulazi četiri dana kasnije, na svoj rođendan (29. 5. po julijanskom kalendaru, kasnije praznik Oak Apple Day).
- 6. 6. - Drugi severni rat: Dansko-švedski rat (1658-60) okončan Kopenhagenskim mirom - Švedska vraća deo centralne Norveške, ustanovljene granice su uglavnom iste kao danas.
- 9. 6. - Luj XIV se venčao sa španskom princezom Marijom Terezom, dva dana nakon Sastanka na Ostrvu fazana.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi
- 27. 8. - Turci Köse Ali-paše zauzeli Veliki Varadin, biće sedište Velikovaradinskog pašaluka (do 1692). Vest o ovome u Bosnu nosi Evlija Čelebija (tamošnji paša je njegov poznanik).
- avgust-septembar - Mlečani i Francuzi napadaju turske logore kod Kanije i Kandije, bez značajnijih rezultata[3].
- septembar - Grigore I Ghica novi knez Vlaške (vl. 1660-64. i 1672-74.).
- 27. 9. - Rusko-poljski rat (1654-67): Bitka kod Ljubara je poljska pobeda na jugu.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 18. 10. - U Danskoj ukinut Rigsråd čime Danska-Norveška postaje apsolutna monarhija (Frederik III).
- 19. 10. - Car Leopold privilegijom potvrđuje samoupravu Srba krajišnika u Gomirju, Vrbovskom i Moravicama[4].
- 27. 10. - Desetorica regicida Čarlsa II obešena i raščerečena u Londonu.
- 2. 11. - Bitka kod Čudnova je ubedljiva pobeda Poljaka i Tatara nad Rusima i ukrajinskim kozacima.
- novembar - "Hrišćani iz Kuča" i Klimenti digli pobunu protiv Turaka[5].
- novembar - Evlija Čelebija u Čakovcu otkupio bihaćkog kapetana Mustaj-bega Hasumovića od Nikole Zrinskog.
- 8. 12. - Dvanaestorica objavljuju stvaranje "Kolegijuma za promociju fiziko-matematičke eksperimentalne učenosti", kasnije Royal Society.
- prosinac - Crnogorci obećavaju mletačkom Kotoru da ga neće napadati, da će sprečiti prolaz manjih pljačkaških odreda iz Podgorice i obavestiti o pokretu većih vojski[6] (inače, Crnogorci su ove godine platili harač Turcima[7]).
Kroz godinu
uredi- Evlija Čelebija prolazi našim krajevima (Srbija, Bosna, Dalmacija). Za Beograd kaže da ima 38 muslimanskih mahala, po tri ciganske, grčke i srpske i po jednu jermensku i židovsku[8]. U Bosanskom ejaletu samo 73.000 haračkih obveznika[9].
- Dubrovnik: hajduci privremeno uzimaju Cavtat kako bi prebacili plen iz Turske, turski gusari iz Novog i Ulcinja se sukobljavali sa hajdučkim barkama[5].
- Cetinjski mitropolit Visarion II Kolinović sklopio ugovor o saradnji sa Mlečanima[10].
- Iguman Trebinjskog Manastira Ćirilo izražava posredovanjem peraštanskog opata Zmajevića želju da dođe u Rim[11]. Justin Popović izražava sumnju u autentičnost Vasilijevog pisma[12].
- Trideset crnogorskih obitelji se naselilo u istarski Kavran[13].
- "Adrijanskoga mora Sirena" - Petar Zrinski prepjevao spjev brata Nikole na hrvatski.
- Na Zagrebačkom kaptolu osnovan Veliki ceh[14].
- Prvi pomen Busovače.
- Engleski kralj dobio "Holandski poklon", kolekciju slika, skulptura i jahtu, kao i Klenckeov atlas, najveći na svetu (do Earth Platinum-a iz 2012).
- Otto von Guericke predvideo oluju uz pomoć barometra.
- Luj XIV naredio uništenje Pascalove knjige Lettres provinciales.
- Karibi iseljeni sa francuskog Martinika nakon pobune.
Rođenja
uredi- 2. 6. - Alessandro Scarlatti, kompozitor († 1725)
- 28. 5. - George I, kralj Velike Britanije i Irske († 1727)
- 22. 11. - Franz Karl von Auersperg, carski general († 1713)
- c. - Daniel Defoe, pisac itd. († 1731)
Smrti
uredi- 23. 2. - Karl X Gustav, kralj Švedske (* 1622)
- 7. 6. - Đorđe II Rakoci, erdeljski knez (* 1621)
- 6. 8. - Diego Velázquez, slikar (* 1599)
Reference
uredi- ↑ Setton, 189
- ↑ Istorija s. n., 396-7
- ↑ Setton, 190
- ↑ Istorija s. n., 479
- ↑ 5,0 5,1 Istorija s. n., 397
- ↑ Historija n. J., 551
- ↑ Istorija s. n., 396
- ↑ Historija n. J., 519
- ↑ Historija n. J., 593
- ↑ Komar, dr Goran Ž. Planinska sela Dračevice pod vlašću Venecije, rastko.rs
- ↑ Ćorović, Vladimir Verski pokreti, rastko.rs
- ↑ Popović, arhim. dr Justin Život svetog Vasilija Ostroškog čudotvorca, rastko.rs
- ↑ Barbalić, Fran (1933) Peroj - srpsko selo u Istri, rastko.rs
- ↑ Historija n. J., 713
- Literatura
- Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
