Cervera

Artìculu in LSC

Bista de Cervera

Posidura in Catalugna

Cervera est una comuna ispagnola de 9.390 abitantes situadu in sa comunidade autònoma de sa Catalogna. Est una tzitade minore de arte de s'artipranu tzentrale catalanu, capitale de sa cumarca Sa Segarra e est posta in su pitzu de unu montigru chi lompet a 548 metros s.l.m. dominante su riu Ondara.

Istòria

Tenet orìginet medievales cando su territòriu si fiat bènnidu a agatare a sas làcanas intre sa zona ocupada dae sos Musulmanos e cussa ocupada dae sos Cristianos. In su 1026 tres famìlias si fiant acussorgiadas in su montigru, e pagu prus a tardu su conte de Barcellona Ramon Berenguer I aiat reconnotu su possessu de sas terras de issas ocupadas, e aiat fatu pesare una fortilesa (castrum Cervaria). Su bidditzolu aiat creschidu in manera lestra, fintzas pro ite sa làcana intre Àrabos e Cristianos si fiat istabilizada aterùe. In su cursu de su XI sèculu s'aiat costruidu su Monastèriu de San Pedro sas Gros in sos presset de su riu, e fintzas custu aiat contribuidu a sa crèschida de sa tzitade, crèschida chi aiat sighidu in sos sèculos imbenientes, permitinde de cuntzèdere a Cervera carchi privilègiu.

Filipu V in su 1702 lis aiat cuntzèdidu su tìtulu de tzitade. Durante sa gherra de sutzessione Cervera, chi aiat pigadu sas partes de sos Borbones, fiat istada distrùida. Acabada sa gherra in su 1714 cun sa vitòria de Filippo V de Borbone, chi aiat serradu sas ses universidades catalanas a càusa de s'abbolotu de sa Catalogna favorèvole a su partidu carlista, subra rechesta de sos cerverines, aiat abertu s'Universidade in Cervera in ringratziamentu de sa fidelidade dimostrada. Custa universidade, chi pro diversu tempus fiat istada s'ùnica de sa Catalogna, fiat torrada poi a Barcellona in su 1842, però siat a sos cumintzos de s'atividade sua siat a pustis fiat istada determinante pro s'isvilupu e su progressu fintzas econòmicu de sa tzitadina.

In su 1860 aiat lòmpidu su collegamentu ferruviàriu cun sa retza natzionale, e custu aiat favoridu sa cussòrgia de carchi indùstria e de unu cummèrtziu importante de su binu prodùidu in sa cumarca. Unu grave corfu fiat però ferridu, partende dae sa segunda metade de su de 19 sèculos in Ispagna e fintzas in unos àteros paisos de Europa, sa difusione de sa fillossera, unu babboi chi causaiat disacatos a beru graves a sa vide. Sa crisi vinicola cumertziale fiat istada risòlvida sceti in su 1919 cun s'impiantu de bingiales noos , innestados subra ceppi bènnidos de s'Amèrica, resistentes a su fitomizo e cun sa costitutzione de su Sindicat Agricola.

Economia

Sa populatzione de su comunu est atrupada in su cabulogu e s'economia si basat in s'agricultura, in su cummèrtziu e in una modesta indùstria. Sos amministradores de sa tzitade de arte minore puntant fintzas in un' espansione de su turismu culturale.

Monumentos

• Universitad edifìtziu barocu costruidu in su 1718-1740 pro acasagiare s'universidade.
• Museu Durant sos Sanpere de archeologia e de istòria de s'universidade
• Museu de su Plat sos sa Pagesadi chintu massaju.
• Museu comarcal de Cervera
• Hospital de ischint Joan de su XII sèculu.
• Hospital de Casteltor de su 1389.
• Sindicat òpera de Cesar Martinell dischente de su Gaudì, de su XX sèculu.
• Mura medievales de sas cales restat un'ala de su sèculu XIV.
• Domo Joan de su XVI sèculu.
• Domo Guell de su 1918.
• Ajuntament de sos sèculos XVII-XVIII.
• Convent de San Augustì de sos sèculos XIV-XV.
• Santa Magdalena crèsia gòtica de su XIV sèculu.
• Esglesia de Santa Maria crèsia gòtica de su XIII sèculu restaurada in su XIX.
• Esglesia de Sant Antoni de su XVIII sèculu.
• Sant Pere el Gros chiesetta romànica de su sèculu XI.

Logus

S'Ufìtziu turìsticu cumonale sugerit duas percursos de interèssiu paesagìsticu e artìsticu:

• Ruta de sa Vall des Lobregòs longa 70 km pro mèdiu de sas terras chi in su de 12 sèculos fiant istados de làcana intre sos Musulmanos e Cristianos. Sa badde cun paesàgios naturales interessante est pintiniada de paisos in positziones istratègicas cun crèsias romànicas.
• Ruta dels Castels de Segarradi 69 km. Rugrat paisos in bellas positziones cun casteddos medievales.

Festas

• Sa Passió, meda nòdida e partetzipada, s'acumprit durante sa Chida Santa, e cunsistet in sas rapresentatziones sacras de sa passione de Gesùs in su Teatru central, segundu sa traditzione medievale, ma s'ispissu cun testos variados in sos annos imbenientes e redatzionados de poetas e literados locales. Custa costuma est diferente de sas tzelebratziones de sa Chida Santa chi s'acumprint generalmente in Ispagna cun professones a s'abertu integradas dae iscenas de sa passione in pratzas o in crèsias. Torrat a coa a su de 15 sèculos cando s'acumpriat in una crèsia. Suspèndida in su perìodu de sa gherra tzivile de su 1936-39, fiat istada torrada a comintzare cun sutzessu a gherra finida. Sa rapresentatzione si repitit in su perìodu pretzedente sa Pasca pro 6 dies in limba catalana e pro 3 dies in ispagnolu.
• Festa Mayor de su Santissim Arcanos s'acumprit de su 2 a su 6 freàrgiu.
• Festa Mayor de su Sant Crist de su 22 a su 25 cabudanni.
• Aquelarre in austu; tosta tres dies e rimpie sas bias de su tzentru istòricu de mùsica, de dansas, de ispetàculos, maja e esoterismu.
• Cavalcata de Reis su 5 ghennàrgiu, die in cale benit rapresentadu s'arribu de sos Tres Res sighidos dae unu corteu de carrotzas chi sighit pro mèdiu de sos caminos de su tzentru istòricu.
• Fèstival de mùsica de estiu in sas primas bindighi dies de austu.
• Tziclu de cuntzertos de Nadale Intre Nadale e Capodanno
• Tziclu de cuntzertos de beranu, Festa Mayor de San Crist, Ball de sa Polla e sas Fire, est a nàrrere sas fieras de San Isidre su 15 maju e de su Mannu Boc.