Chanka runakuna Antawaylla k'itipi kawsaq mama llaqtas karqan. 1438 watapi Qusqu llaqtatas atiyta munarqanku. Manas atiptinku, Pachakutiq Inka Yupanki paykunata atirqan, suyunkuta Tawantinsuyuman hap'imuspa.
Escena de la guerra de Incas contra Chancas. Detalle de la pintura de Juan Bravo sobre la "historia de Qosqo" para la municipalidad de Cusco.
Kunan pacha Chanka runakunaqa Chanka runasimitam (Quechua ayacuchano) rimanku. Kay k'iti rimaypi José María Arguedas sumaq sumaqlla harawikunata qillqarqan. Kunan p'unchaw 1.000.000 icha 1.500.000 runakuna chanka runasimita rimanku. Paykunaqa Ayak'uchu, Apurimaq, Wankawillka suyukunapi Lima llaqtapi ima tiyankus.
|
Piruw suyupi runa llaqtakuna
|
|
|
Qhichwa rimaq runa llaqtakuna: Qhichwa runa · Chanka runa · Inka · K'ana runa · Qanchi runa · Q'irus · Wanka · Kichwa runa: Llakwash · Napuruna · Piruwanu Pastasa runa |
|
|
Amarumayu sach'a-sach'a suyupi runa llaqtakuna: Qhichwa runa: Llakwash, Napuruna, Qhichwa Pastasa-Tigre · Arawak rimaq runa llaqtakuna: Amuesha, Ashaninka, Kulina, Chamikuru, Machiqinqa, Nomatsiguenga, Piru · Hiwaru rimaq runa llaqtakuna: Achual, Awahun, Kandoshi, Wampisa, Shuwar · Pano rimaq runa llaqtakuna: Amawaka, Kapanawa, Kashibo-Kakataibo, Kashinawa, Isqunawa, Mayo-Pisabo, Mayuruna, Yura (Nawa), Sharanawa, Shipibu-Qunibu, Yaminawa · Tupi-Waraniyi rimaq runa llaqtakuna: Kukama-Kukamilla · Kawapana rimaq runa llaqtakuna: Chayawita, Jebero · Manaraq allinchurasqa: Tawshiru, Tikuna, Urarina · Peba-Yagua rimaq runa llaqtakuna: Yagua · Witoto rimaq runa llaqtakuna: Bora, Witoto, Okaina · Harakmbet rimaq runa llaqtakuna: Amarakaeri · Takanu rimaq runa llaqtakuna: Ese' Ejja · Tukanu rimaq runa llaqtakuna: Payawa, Siquya · Sapara rimaq runa llaqtakuna: Sapara: Arabela, Ikitu |
|
|
Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Aymara runa · Uru runa
|
|
|
Mawk'a runa llaqtakuna: Chachapuya · Chimu · Inka · Muchik · Wari
|
|
|
