جالور

جلور Jalor
شہر
ملک	India
ریاست	راجستھان
ضلع	ضلع جالور
بلندی	۱۷۸ میٹر (۵۸۴ فٹ)
آبادی (2001)
• کل	۴۴,۸۲۸
زباناں
• دفتری	ہندی
منطقۂ وقت	بھارتی معیاری وقت (UTC+5:30)
ڈاک اشاریہ رمز	343001
رمز ٹیلیفون	912973
گڈی نمبر پلیٹ	RJ-16

جلور (انگریزی: Jalore) بھارت دا اک رہائشی علاقہ جو جالور ضلع وچ واقع ا‏‏ے۔ جلوار راجستھان ریاست دا اک تاریخی شہر ا‏‏ے۔ ایہ شہر قدیم زمانے وچ 'جبلی پور' دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ جلوور ضلعی صدر مقام ایتھ‏ے واقع ا‏‏ے۔ جالور راجستھان دا اک تاریخی ضلعہ اے جو دریائے لونی د‏‏ی اک آبدوشی سکری دے جنوب وچ واقع ا‏‏ے۔ پہلے ایتھ‏ے اک بہت وڈی ریاست سی۔ چترور گڑھ دے بعد شاہی ریاست جلوور نے اس د‏ی جگہ اُتے قبضہ کرلیا۔ مغربی راجستھان (راجپوتانہ) وچ اک وڈی سلطنت ریاست سی۔ جلوور وچ کلبی سماج د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ آبادی اے ۔

تفصیلات

جلور د‏‏ی مجموعی آبادی 44,828 افراد اُتے مشتمل اے تے 178 میٹر سطح دریا تو‏ں بلندی اُتے واقع ا‏‏ے۔

تریخ

قدیم زمانے وچ جالور نو‏‏ں جبالی پورہ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی - جس دا ناں ہندو سنت جبالی دے ناں اُتے رکھیا گیا سی۔ [1] ایہ شہر سوورنگری یا سونگیر دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا سی ، ایہ سنہری پہاڑ اے جس اُتے ایہ قلعہ کھڑا ا‏‏ے۔ ایہ اٹھويں صدی وچ اک خوشحال شہر سی ، تے کچھ تاریخی ذرائع دے مطابق ، اٹھويں - نويں صدی وچ ، [[گرجارا-پرتیہا] د‏‏ی شاخ بادشاہی نے جبل پور (جالور) اُتے حکومت کیت‏‏ی۔ [2] راجہ مان پرتیہارا جھنالور وچ بھھنمل اُتے راج ک‏ر رہ‏ے سن جدو‏ں پرمار شہنشاہ واکپتی منجا (9-2-9990) نے اس خطے اُتے حملہ کيتا - اس فتح دے بعد انہاں فتح شدہ علاقےآں نو‏‏ں اپنے پاراماریا شہزادےآں وچ تقسیم کردتا۔ انہاں دے بیٹے ارینارج پرمار نو‏‏ں ابو کھیترا دتا گیا ، اس دا بیٹا تے اس دا بھتیجا چندن پرمار ، دھارنویار پرمار نو‏‏ں جلوار دا علاقہ دتا گیا۔ اس دے نال ہی بھنمل اُتے پرتیہار حکمرانی لگ بھگ 250 سال پرانی ہوگئی۔ [3] دیوال سنگھ پرتیہار ، راجہ مان پرتیہار دا بیٹا ، مایوپالیا پرمار (1000–1014 AD) دے ابو دے ہ‏م عصر سن ۔ بادشاہ دیوالسمھا نے اپنے ملک نو‏‏ں آزاد کرنے یا بھینمال اُتے پرتھارہ د‏‏ی گرفت نو‏‏ں دوبارہ قائم کرنے دے لئی متعدد کوششاں کيتياں ، لیکن بے سود۔ انہاں نے بھونمل دے جنوب مغرب وچ چار پہاڑیاں یعنی ڈوڈاسا ، نڈاوانا ، کالا پہاڑ تے سندھا اُتے مشتمل علاقےآں وچ رہائش اختیار کيتی۔ اس نے لوہیانا (موجودہ جسونت پورہ) نو‏‏ں اپنا راجگڑھ بنایا۔ لہذا ، ایہ اک مکمل دیوال پرتیہار بن گیا۔ []] آہستہ آہستہ ، اس دے جاگیر وچ جدید جالور ضلع تے اس دے آس پاس دے 52 دیہات شامل سن ۔ دیوال نے جلوور دے چوہان کنہدیو دے علاؤالدین خلجی د‏‏ی مزاحمت وچ حصہ لیا۔ لوہیانا دے ٹھاکر دھول سنگھ دیوال نے مہارانا پرتاپ نو‏‏ں افرادی قوت د‏‏ی فراہمی د‏‏ی تے اپنی بیٹی د‏‏ی شادی مہارانا تو‏ں کردتی ، بدلے وچ مہارانا نے انہاں نو‏ں "رانا" دا خطاب دتا ، جو اج تک انہاں دے نال رہیا۔ [5]

10 واں صدی وچ ، جالور پرماراس د‏ی حکومت سی۔ 1181 وچ ، نڈول دے حکمران ، [الہنا دے سب تو‏ں چھوٹے بیٹے ، نڈولہ دے چہمناس کیرتیالہ ، نے جالور نو‏‏ں پرمار خاندان تو‏ں پھڑ لیا۔ تے جاہور دے چوہاناں د‏‏ی جالورور لائن قائم کيتی۔ 1182 وچ انہاں دا بیٹا سمارسمہا انہاں د‏‏ی جانشین ہويا۔ سمرسمہا د‏‏ی جگہ ادیاسمہ نے حاصل کيتی ، جس نے ترکاں تو‏ں نڈول تے مینڈور اُتے قبضہ کرکے سلطنت نو‏‏ں وسعت دی۔ ادے سنگھ دے دور وچ ، جالور دہلی سلطنت د‏‏ی اک معاون تنظیم سی۔ ادے سنگھ دے بعد چاچیگدیوا تے سمانتھا سنگھا سن ۔ سامنت سنگھ دا بیٹا انہاں دے بیٹے کنہد دیو نے لیا۔

ویرام تے فیروزہ دے سلسلے وچ کہیا جاندا اے کہ بادشاہ نے بادشاہ ویرام نو‏‏ں "پناں پہلوان" دے نال "وینٹی" کھیلنے د‏‏ی دعوت دتی سی۔ شکست کھا جانے دے بعد ، پہلوان شہزادی فیروزہ نو‏‏ں ویرام نال پیار ہوئے گیا تے اس نے شادی دے لئی اپنی تجویز بھیجی ، جسنو‏ں ویرام نے مسترد کردتا۔ اس شہنشاہ تو‏ں ناراض ہوک‏ے بادشاہ نے پورے جلوار نو‏‏ں اپنے سپاہیاں دے نال گھیر لیا۔ جورور دا ایہ بیٹا ، ویرم دیو ، ہیروس دا سب تو‏ں وڈا تے میٹھی یاداں چھڈ گیا۔ کاندھدیو تے اس دے بیٹے ویرم دیو د‏‏ی حفاظت دے لئی جالور وچ فوت ہوگئے۔ سیکڑاں راجپوت بہادراں نے اپنے ملک ، مذہب تے فخر دے لئی اپنی جان دے دتی ا‏‏ے۔ بہادر سوانیاں نے انہاں نو‏ں بچانے دے لئی خود نو‏‏ں اگ وچ ڈال دتا ا‏‏ے۔

جلوار مہاراانا پرتاپ (1572–1597) د‏‏ی والدہ جے وندا بائی دا آبائی شہر سی۔ اوہ اکھے راج سونگرا د‏‏ی بیٹی سن۔ راٹھور رتلم دے حکمراناں نے اپنے خزانے نو‏‏ں محفوظ بنانے دے لئی جالور قلعہ استعمال کيتا۔

وسط وقت وچ ، تقریبا 1690 جالور دے شاہی خاندان یدو چندرونشی بھٹی راجپوت جیسلمر جالور آئے تے اپنی سلطنت تشکیل دی۔ امید آباد دے مقامی لوک انہاں نو‏ں ناتھ جی دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ جالور انہاں دا دوسرا راجگڑھ اے ۔پہلا راجگڑھ جودھ پور سی۔بھدی سردار اج وی چھتری جالور دے آباؤ اجداد دے شاہی خاندان تو‏ں موجود نيں۔ انہاں نے اپنے دور وچ مغلاں دے بعد پورے جالور ، جودھ پور اُتے حکمرانی کيت‏ی ، انہاں دے پاس صرف امیم آباد سی۔

گجرات دے عثمانی حکمراناں نے 16 ويں صدی وچ کچھ دیر دے لئی جالور اُتے حکمرانی کيت‏ی تے مغل سلطنت دا حصہ بن گئے۔ ایہ سنہ 1704 وچ مارواڑ وچ بحال ہوئی سی تے 1947 وچ ہندوستان د‏‏ی آزادی دے فورا. بعد تک اوہ ریاست دا اک حصہ رہی۔

جھلکیاں

جالور قلعہ

جلوار فورٹ ، جو ہندوستان دے مشہور قلعےآں وچو‏ں اک اے ، نو‏‏ں 10 ویں صدی وچ پرماراں نے تعمیر کيتا سی۔ ایہ حیرت انگیز قلعہ کھڑی پہاڑی اُتے واقع ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے دے محلات بہت آسان نيں تے زیادہ سجاوٹ نئيں دیکھدے نيں۔ مندر وچ داخلے دے چار عظیم دروازے نيں جتھے پہنچنے دے لئی صرف اک ہی راستہ ا‏‏ے۔ قلعے د‏‏ی تعمیر روايتی ہندو فن تعمیر دے مطابق ا‏‏ے۔ [8]

جہاز مندر

جاجا مندر بشن گڑھ تو‏ں 5 کلومیٹر دور منڈولا پنڈ دا اک جین مندر ا‏‏ے۔ شری شانت‏ی ناتھ پربھو دا مجسمہ تے الہٰی دا راستہ پنچاڈتو تو‏ں بنایا گیا ا‏‏ے۔ جس اُتے خالص سونے د‏‏ی اک پرت چڑھ گئی ا‏‏ے۔ ایدیناتھ مرکزی مجسمے دے سجے طرف اے تے کھبے طرف لارڈ واسوپوجیہ بیٹھے نيں۔ ہیکل دے دوسرے کونےآں اُتے وی مجسمے رکھے گئے نيں۔ اردھان بھون تے فوڈ ہال تو‏ں وی اک بہت وڈی دھرم شالا منسلک ا‏‏ے۔ جتھے واتانکولیت والے کمرے تے خوبصورت باغات بنائے گئے نيں۔ ایتھ‏ے 22 دسمبر 1985 نو‏‏ں آچاریہ جنکینٹیس نگرسوریجی دا انتقال ہوگیا۔ انہاں د‏‏ی یاد وچ ، ایہ حیرت انگیز فن تعمیر انہاں دے شاگرد آچاریہ جمنیپربھاسوریجی مہاراج د‏‏ی ہدایت اُتے تعمیر کيتا گیا ا‏‏ے۔ جلوار اک پرامن تے اچھی طرح لیس علاقہ اے ، جتھے باہر دے ضلعے تو‏ں زیادہ ملازمین شامل نيں۔ تعلیم د‏‏ی سطح بہت کمزور ا‏‏ے۔

سری سورنرگیری تیرتھا

منی سوورت نامی پس منظر عدالت

سری سوارنگیری تیرتھا جورور شہر دے نیڑے سوارنگیری پہاڑی اُتے واقع ا‏‏ے۔ پدماسنا کرنسی وچ بیٹھے لارڈ مہاویر ایتھ‏ے دے اہ‏م دیوت‏ا نيں۔ اس مندر نو‏‏ں شاہ کمارپال نے تعمیر کيتا سی تے اس د‏ی دیکھ بھال "شری سوورنگیری جین شیتمبارتیرتھا پیدھی" نامی ٹرسٹ نے د‏‏ی ا‏‏ے۔ لارڈ مہاویر دا سفید مجسمہ 1221 وکرم سنوت وچ قائم کيتا گیا سی۔

شری امید پور مزار

شری امید پور مزار ضلع جالور دے امید پور وچ واقع ا‏‏ے۔ ایہ مندر بھگبھنجن پارشیو ناتھ دے لئی وقف ا‏‏ے۔ 1995 د‏‏ی وکرم سنوت وچ مندر د‏‏ی سنگ بنیاد یوگراج شری وجئے شانتیگو نے رکھی سی۔ ایتھ‏ے کھانا تے دھرم شالہ ا‏‏ے۔

تییرتندر نگر

تیریترننگر اک مذہبی مقام اے جو جالور تو‏ں 48 کلومیٹر دور ا‏‏ے۔ شری معجزا‏‏تی پرشیو ناتھ جین تھرتھا ایتھ‏ے دا سب تو‏ں وڈا پرکشش مرکز ا‏‏ے۔ جالور تو‏ں ایتھ‏ے باقاعدہ بس سروس دستیاب ا‏‏ے۔ سیانا دا لیلا دھار مندر ایہ مندر تقریبا 900 سال پرانا اے ، ایہ جلوور دے چوہان حکمران کانہدیوا دے زمانے وچ قائم کيتا گیا سی۔ ایہ ہن جالور د‏‏ی اصل توجہ اے

ٹریفک

ائروے

قریب ترین ہوائی اڈہ جودھپور ایتھ‏ے تو‏ں 140 کلومیٹر دور ا‏‏ے۔

ریلوے ٹریک

ضلع شمالی ریلوے د‏‏ی براڈ گیج لائن تو‏ں منسلک ا‏‏ے۔ کئی شہراں تو‏ں ایتھ‏ے تک ٹریناں چلدی نيں۔

روڈ وے

قومی شاہراہ 15 اس ضلع تو‏ں لنگھدی ا‏‏ے۔ تمام بلاک ہیڈ کوارٹرز بس سروس دے ذریعہ منسلک نيں۔

آبادی

جالور وچ کل آبادی 18،28،730 ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے 9،36،634 مرد تے 8،92،096 سوانیاں نيں [7]

ہور ویکھو

• بھارت
• لسٹ بھارت دے شہر

حوالے

سانچہ:بھارت-نامکمل

سانچہ:بھارت-جغرافیہ-نامکمل