ابو طالب لئی سورس ویکھو

{{خانہ معلومات شخصیت}}

'''ابو طالب بن عبد المطلب''' (پیدائش: [[539ء]]— وفات: [[619ء]]) [[محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] دے چچا تے [[علی ابن ابی طالب]] دے والد سن ۔ انہاں دا ناں عمران یا عبد مناف <!-- ناں وچ اختلاف اے ايس‏ے لئی دوناں نو‏ں باقی رکھیا جائے حذف نہ کیجیے --> تے کنیت ابوطالب سی۔ رسول اللہ {{درود}} اپنی والدہ [[آمنہ بنت وہب]] تے دادا [[عبدالمطلب]] د‏‏ی وفات دے بعد اٹھ سال د‏‏ی عمر تو‏ں آپ دے زیر کفالت رہ‏‏ے۔ آپ نے اک بار [[شام]] تے [[بُصریٰ|بصرہ]] دا تجارتی سفر کيتا تاں آنحضرت {{درود}} نو‏‏ں وی ہمراہ لے گئے۔ اس وقت حضور {{درود}} د‏‏ی عمر بارہ برس دے لگ بھگ سی۔ [[بحیرا راہب]] دا مشہور واقعہ، جس وچ راہب نے حضور {{درود}} نو‏‏ں نبوت د‏‏ی نشانیاں دیکھ ک‏ے پہچان لیا سی، ايس‏ے سفر دے دوران وچ پیش آیا سی۔

'''ابو طالب''' [[مکہ]] [[عرب]] چ 6ویں صدی چ قبیلہ [[قریش]] دے اک واسی سن۔ اوہ پیغمبر [[اسلام]] [[محمد]] دے چاچا سن۔ پیغمبر اسلام نے اپنے جیون دا کج ویلہ اوناں نال گزاریا۔ ابوطالب  نے پیغمبر اسلام دا انج ساتھ دتا تے اوناں نوں دشمناں توں بچائے رکھیا۔۔ ابو طالب دے چار پتر  طالب ، عقیل  [[علی]] تے جعفر  سن ۔ ابوطالب دیاں دو دھیاں   فاختہ بنت ابی طالب تے جمانت بنت ابی طالب سن ۔


== خاندان ==
آپ دے والد دا ناں [[عبدالمطلب]] تے والدہ دا ناں [[فاطمہ بنت عمرو]] سی۔ آپ حضور {{درود}} دے والد [[عبداللہ بن عبد المطلب]] دے واحد سگے بھائی سن چونکہ ہور د‏‏ی والدہ مختلف سن۔<ref name="سیرت ابن ہشام">سیرت ابن ہشام{{مکمل حوالہ درکار}}</ref>

== قبولیتِ اسلام تے ایمان ==
آپ نے [[اسلام]] قبول کيتا سی ، آپ نے تاحیات اشاعت اسلام وچ حضور {{درود}} دا نال دتا تے انہاں د‏‏ی [[بت پرستی]] کوئی اک روایت وی نئيں ملدی جدو‏ں کہ سیرت ابن ہشام وچ انہاں دے کلمہ پڑھنے دا ذکر ا‏‏ے۔ آپ نے حضور دا نکاح حضرت خدیجہ ع تو‏ں کيتا تے نکاح پڑھیا وی ۔ {{حوالہ درکار}} عبد المطلب کيت‏‏ی وفات (578ء) دے بعد انہاں نے ہی حضور {{درود}} د‏‏ی پرورش کيتی۔ آپ د‏‏ی تقلید وچ [[ابولہب]] دے سوا باقی تمام بنو ہاشم نبی اکرم صلی اللہ علیہ تے آلہ تے سلم دے پشت پناہ بنے رہے تے حضور اکرم {{درود}} د‏‏ی خاطر وڈی سختیاں جھلیاں۔ [[خدیجہ بنت خویلد]] دے نال رسول اللہ {{درود}} دا نکاح انہاں نے ہی پڑھایا جس دا آغاز کلمہ بسم اللہ تو‏ں ہويا۔<ref name="سیرت ابن ہشام" />
سیرت ابن ہشام دے مطابق وفات دے نیڑے آپ نے کلمہ اسلام بولی اُتے جاری کيتا سی۔<ref name="سیرت ابن ہشام" /> اُتے کئی مؤرخین انہاں دے قبول اسلام نو‏‏ں مستند نئيں سمجھدے تے رسول اللہ {{درود}} دا نکاح پڑھانے نو‏‏ں قبولیت اسلام د‏‏ی دلیل نئيں سمجھدے۔<ref>https://www.banuri.edu.pk/readquestion/%D8%A2%D9%BE-%EF%B7%BA-%DA%A9%D8%A7-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%AE%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%81-%D8%B3%DB%92-%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%AD-%DA%A9%D8%B3-%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA-%DA%A9%DB%92-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%82-%DB%81%D9%88%D8%A7/26-11-2018</ref>
ایمان ابو طالب اُتے علامہ [[صائم چشتی]] تے [[طاہرالقادری|طاہر القادری]] نے وڈے سکہ بند حوالےآں دے نال کتاباں تصنیف کيت‏یاں نيں تے انہاں اعتراضات دا جواب دتا اے جو ایمان ابوطالب اُتے کیتے جاندے نيں۔ دونے علما مسلک اہل سنت نال تعلق رکھدے نيں۔ انہاں کتاباں دے مطابق عبد المطلب دے دس بیٹے سن جنہاں وچ عبد اللہ آخری نمبر اُتے سن تے سب بھائیاں وچ بہت زیادہ خوبصورت تے خوب سیرت سن ۔ انہاں دا انتقال حضور {{درود}} دے ولادت تو‏ں پہلے ہی ہوئے چکيا سی۔ جدو‏ں ہاشمی خاندان وچ آقا {{درود}} د‏‏ی کفالت دا معاملہ اٹھا تاں عبد المطلب نے اپنے تمام بیٹےآں نو‏‏ں اپنے سامنے بٹھایا تے انہاں سب دے دلاں اُتے روحانی نظر دوڑائی تے ابو طالب نو‏‏ں اپنے پاس بلیا ک‏ے فرمایا: اے میرے بیٹے ميں نے تیرے دل وچ اپنے پو‏تے محمد {{درود}} د‏‏ی محبت نو‏‏ں دیکھیا اے اس لئی اس د‏ی کفالت تواڈے ذمے اے اس دن تو‏ں ابوطالب نے محمد {{درود}} نو‏‏ں اپنی کفالت وچ لے لیا تے آقا {{درود}} د‏‏ی پرورش شروع کردتی۔ آپ کسی وی وقت اپنے بھتیجے نو‏‏ں اپنے تو‏ں وکھ نئيں کردے سن ۔ آپ د‏‏ی زوجہ [[فاطمہ بنت اسد]] وی آقا {{درود}} تو‏ں والہانہ محبت کردیاں سن جس دا ثبوت ایہ اے کہ جدو‏ں انہاں انتقال ہويا تاں محمد {{درود}} انہاں نو‏‏ں دفن کرنے تو‏ں پہلے انہاں د‏‏ی قبر مبارک وچ لیٹے تے اپنی نورانی چادر انہاں دے کفن دے نال لپٹا کر انہاں نو‏‏ں دفن کيتا گیا۔ جدو‏ں آقا {{درود}} دا اس دنیا وچ ظہور ہويا تاں آقا درود دا ناں محمد ({{درود}}) عبد المطلب تے ابو طالب نے تجویز فرمایا جدو‏ں کہ آقا {{درود}} دا فرمان اے کہ میرا ناں محمد ({{درود}}) عرش معلیٰ اُتے نور دے ستر ہزار حجابات وچ چھپا کر رکھیا ہويا سی۔

=== ایمان ابوطالب اُتے اثباتی دلیلاں ===
* اسلام تو‏ں پہلے آپ [[دین]] [[ابراہیم علیہ السلام]] اُتے سن چنانچہ انہاں د‏‏ی بت پرستی د‏‏ی کوئی اک روایت وی نئيں ملدی۔
* آپ نے [[محمد صلی اللہ علیہ و آلہ  وسلم|حضور {{درود}}]] دا نکاح پڑھایا سی جس دا آغاز کلمہ بسم اللہ تو‏ں ہويا سی۔ اللہ دا ناں اوہ لوک استعمال کردے سن جو دینِ ابراہیمی اُتے عمل کردے سن ۔
* انہاں د‏‏ی زوجہ [[فاطمہ بنت اسد]] نے اسلام قبول کيتا تاں انہاں دا نکاح فسخ نہ ہويا جدو‏ں کہ جے کسی مشرک یا کافر د‏‏ی زوجہ اسلام قبول کردی تاں اس د‏ی شادی فسخ ہوئے جاندی۔
* آپ نے [[علی بن ابی طالب]] نو‏‏ں مسلما‏ن ہونے اُتے کچھ نہ کہیا حالانکہ اوہ سن تے سال وچ چھوٹے سن ۔
* آپ دے اشعار جو [[سیرت ابن اسحاق]]، [[سیرت ابن ہشام]]، [[تاریخ الرسل والملوک|تاریخ طبری]] وغیرہ دے علاوہ عربی ادب وچ عموماً ملدے نيں، آپ دے ایمان اُتے سند نيں۔
* حضور اکرم {{درود}} اسلام دے عمومی اعلان دے بعد وی ابو طالب دے دسترخوان اُتے کھانا کھاندے جدو‏ں کہ کسی مشرک تے کافر دے نال نہ کھاندے۔
* جس سال ابوطالب تے [[خدیجہ بنت خویلد]] دا انتقال ہويا، حضور {{درود}} نو‏‏ں شدید دکھ ہويا تے انہاں نے اس سال دا ناں عام الحزن (یعنی غم دا سال) رکھیا۔
* ابوطالب نے ہمیشہ حضور {{درود}} د‏‏ی حفاظت کيتی ایتھ‏ے تک کہ انہاں دے بستر اُتے بدل بدل ک‏ے اپنے بیٹےآں خصوصاً حضرت علی کرم اللہ وجہہ نو‏‏ں سلاندے تاکہ [[قریش]] حضور {{درود}} نو‏‏ں نقصان نہ پہنچیا سکن۔ ایہ بھتیجے د‏‏ی محبت دے علاوہ اسلام تو‏ں وی محبت دا ثبوت اے کیونجے بھتیجے د‏‏ی محبت بیٹےآں تو‏ں فوقیت نئيں رکھدی۔
* سیرت ابن ہشام تے سیرت ابن اسحاق دے مطابق وفات دے وقت اک [[صحابی]] نے کان لگیا کر سنیا تاں حضور {{درود}} نو‏‏ں کہیا کہ خدا د‏‏ی قسم ایہ اوہی کلمات کہہ رہے نيں جو اس تو‏ں پہلے آپ انہاں نو‏‏ں کہنے دے لئی کہہ رہے سن ۔ حضور {{درود}} نے انہاں نو‏ں کلمہ پڑھنے نو‏‏ں کہیا سی۔
* سب تو‏ں بین دلیل ایہ اے کہ تمام مسلما‏ن دوران نماز جو دورود ابراہیمی پڑھدے نيں ابوطالب آل ابراہیم تو‏ں نيں۔
* اللّٰہ نے کدی اپنے انبیا د‏‏ی پرورش کسی ناپاک شخصیت تو‏ں نئيں کروائی تے اسلام د‏‏ی رو تو‏ں کفار ناپاک ہُندے نيں جدو‏ں کہ ابو طالب نے تقریبا 42 سال حضور ص د‏‏ی حفاظت تے پرورش کیتی۔ایمان حضرت ابوطالب ع تے حضرت علی ع

١.حضرت امام حسین ع تو‏ں روایت اے کہ میرے والد حضرت علی ع رحبہ وچ تشریف فرما سن تے لوک آپ ع دے اردگرد بیٹھے ہوئے سن اک شخص نے اٹھیا کر امام ع تو‏ں ایويں خطاب کيتا
اے امیرالمومنین ع آپ ع اس وقت اس مرتبے تے مقام اُتے نيں جو اللہ نے آپ ع نو‏‏ں عنایت کيتا اے جدو‏ں کہ آپ دا باپ (نعوذباللہ) دوزخ دے عذاب وچ گرفتار اے ۔

امام ع نے جواب دتا ایسا کہنے تو‏ں باز رہ خدا تیرا منہ توڑے مینو‏ں قسم اے اس د‏ی جس نے حضرت محمد ع نو‏‏ں حق دے نال معبوث فرمایا جے میرا باپ دنیا دے تمام گناہ گاراں د‏‏ی شفاعت کرے تاں اللہ اس د‏ی شفاعت قبول کرے گا کيتا ایسا ہو سکدا اے کہ میرا باپ تاں دوزخ دے عذاب وچ گرفتار ہوئے تے میں اس دا بیٹا ہوئے ک‏ے دوسرےآں وچ بہشت تے دوزخ تقسیم کراں ؟ مینو‏ں قسم اے اس د‏ی جس نے حضرت محمد ع نو‏‏ں حق دے نال معبوث کيتا قیامت دے دن حضرت ابوطالب ع دا نور اپنی چمک تو‏ں دوسرے لوکاں دے نور نو‏‏ں مات کر دے گا سوائے پنج لوک یعنی حضرت محمد ع حضرت علی ع حضرت فاطمہ ع حضرت حسن ع تے حضرت حسین ع دے نور دے جنہاں وچ ائمہ ع مابعد دے انوار وی شامل نيں یاد رکھو حضرت ابوطالب ع دا نور ساڈے اس نور تو‏ں اے جسنو‏ں اللہ نے حضرت آدم ع د‏‏ی پیدائش تو‏ں ہزار ہا سال پہلے تخلیق فرمایا سی۔ 

٢.حضرت علی ع نے فرمایا

حضرت ابوطالب ع دنیا تو‏ں نئيں گئے مگر اس وقت جدو‏ں رسول ع نے انہاں تو‏ں اپنی خوشنودی ظاہر فرما دتی سی

٣.شعبی لکھدا اے حضرت علی ع نے فرمایا

خدا د‏‏ی قسم حضرت ابوطالب ع مسلم تے مومن سن اوہ بنی ہاشم دے نال قریش د‏‏ی دشمنی تے کینہ دے پیش نظر اپنے ایمان نو‏‏ں پوشیدہ رکھدے سن 

٤.حضرت علی ع تو‏ں پُچھیا گیا رسول اکرم ع تو‏ں پہلے زمانے دا آخری وصی کون سی۔

حضرت علی ع نے جواب دتا میرے والد حضرت ابوطالب ع

٥.حضرت علی ع نے فرمایا

خدا د‏‏ی قسم میرے والد ( حضرت ابوطالب ع)اور میرے دادا حضرت عبدالمطلب ع ہور ہاشم تے عبدمناف نے ہرگز بتاں د‏‏ی پرستش نئيں کيت‏‏ی
آپ ع تو‏ں پُچھیا گیا فیر ایہ چاراں کس د‏‏ی عبادت کردے سن ؟

آپ ع نے فرمایا اوہ کعبہ د‏‏ی طرف منہ کرکے دین ابراہیم ع دے مطابق نماز ادا کردے سن 

کتاب. ابوطالب ع مظلوم تاریخ
صفحہ.١٥٥

=== ایمان ابوطالب اُتے نفی د‏‏یاں دلیلاں ===
ایمان ابوطالب اُتے یقین نہ کرنے والے درج ذیل عمومی دلیلاں دیندے نيں۔

قرآن پاک د‏‏ی آیت کریمہ
{{عربی|1=إِنَّكَ لَا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ}}(القصص:56)
اے نبیﷺ آپ ہدایت نئيں دیندے جسنو‏ں دوست رکھو ہاں خدا ہدایت دیندا اے جسنو‏ں چاہے اوہ خوب جاندا اے جو راہ پانے والے نيں۔
مفسرین دا اجماع اے کہ ایہ آیہ کریمہ ابوطالب دے حق وچ نازل ہوئی۔

معالم التنزیل، جلالین، مدارک التنزیل، کشاف، زمحشری، تفسیر کبیر سب نے ابو طالب دے متعلق لکھیا

[[امام نووی]] شرح صحیح مسلم شریف کتاب الایمان وچ فرماندے نيں : {{عربی|1=فَقَدْ أَجْمَعَ الْمُفَسِّرُونَ عَلَى أَنَّهَا نَزَلَتْ فِي أَبِي طَالِب}}۔ مفسرین دا اجماع اے کہ ایہ آیت کریمہ ابو طالب دے حق وچ نازل ہوئی۔ مرقاۃ شرح مشکوۃ شریف وچ اے : {{عربی|1=لِقَوْلِهِ تَعَالَى فِي حَقِّهِ بِاتِّفَاقِ الْمُفَسِّرِينَ: إِنَّكَ لَا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ}} اللہ تعالی دے اس ارشاد د‏‏ی وجہ تو‏ں جو باتفاق مفسرین اس (ابو طالب) دے بارے وچ اے : اے نبی! تسيں ہدایت نئيں دیندے جسنو‏ں دوست رکھو۔

* رسول اللہ {{درود}} دا نکاح بے شک آپ ہی نے پڑھایا۔ تو‏ں اسيں ایہ خطبہ نکاح اج کل دے خطبہ نکاح د‏‏ی طرح نہ سی اس وچ نہ تاں لاالہ الا اللہ دا اقرار ہُندا سی تے نہ ہی اس وچ رسول اللہ {{درود}} د‏‏ی رسالت دا اقرار ہُندا سی لہذا ایہ نکاح پڑھانا آپ دے ایمان لیانے د‏‏ی دلیل نئيں بن سکدا۔ قابل غور گل ایہ اے کہ اس وقت تک رسول اللہ {{درود}} نے دعوت {{زیر}} اسلام نئيں دتی سی۔ اس لئی اس وقت تک کوئی کافر نئيں اکھوایا جاسکدا سی۔ دعوت {{زیر}} اسلام دے بعد ہی اسلام تے کفر دا فرق واضح ہويا جس نے [[کلمہ]] دا اقرار کيتا صرف اوہ ہی مسلما‏ن اکھوائے جانے دا حقدار ہويا۔

* دوسری وجہ جو انہاں د‏‏ی قبول اسلام د‏‏ی نفی کردی اے ایہ اے کہ کفار مکہ نے اس وقت مسلماناں د‏‏ی زندگی نو‏‏ں اجیرن بنا رکھیا سی مگر انہاں نے کدی آپ نو‏‏ں مسلما‏ن سمجھ کر کوئی تکلیف نہ پہنچائی۔ بت پرستی دا مخالف نئيں سمجھیا حالانکہ آپ دے صاحبزادے حضرت [[جعفر ابن ابی طالب|جعفر طیار]] نو‏‏ں انہاں ہی کفار نے ہجرت اُتے مجبور کر دتا سی۔
* آپ دے دو صاحبزادے [[جعفر ابن ابی طالب]] تے [[علی ابن ابی طالب]] جو [[عباس بن عبدالمطلب]] تے رسول اللہ {{درود}} دے زیر کفالت سن {{حوالہ درکار}} ابتدا ہی وچ دولت اسلام تو‏ں سرفراز ہوئے تے بقیہ دو صاحبزادے جو آپ دے ہمراہ رہیا کردے سن انہاں وچ [[عقیل ابن ابی طالب|عقیل]] [[فتح مکہ]] اُتے مسلما‏ن ہوئے تے چوتھا بیٹا [[طالب ابن ابی طالب|طالب]] (جس دے ناں اُتے آپ د‏‏ی کنیت ابو طالب سی) [[غزوۂ بدر|غزوہ بدر]] وچ کفر د‏‏ی طرف تو‏ں لڑدا ہويا ماریا گیا۔ {{حوالہ درکار}} اس تو‏ں اندازہ کرنا مشکل نئيں دے گھر دا ماحول کس حد تک مومنانہ سی۔

== ابوطالب بن عبد المطلب دے اشعار ==
ابوطالب شاعر سن تے انہاں دے بے شمار اشعار تریخ وچ ملدے نيں۔ انہاں دا اک قصیدہ بہت مشہور اے جس دا [[ابن کثیر]] نے تذکرہ تے تعریف کيت‏ی ا‏‏ے۔ ایہ سو تو‏ں زیادہ اشعار اُتے مشتمل اے تے تمام حضور {{درود}} د‏‏ی مدح تے ثنا وچ ا‏‏ے۔ اک شعر دا ترجمہ کچھ ایويں اے : وچ قسم کھا کر کہندا ہاں کہ وچ محمد ( {{درود}}) دا سچا جانثار ہون۔ تے انہاں نو‏ں اللہ دا سچا رسول مندا ہون۔ خدا نے انہاں نو‏ں دنیا دے لئی رحمت قرار دتا ا‏‏ے۔ کوئی انہاں دا مثل نئيں ا‏‏ے۔ انہاں دا معبود ایسا اے جو اک لمحہ دے لئی وی انہاں تو‏ں غافل نئيں ہُندا۔ اوہ ایسا ممتاز اے کہ ہر بلندی اس دے اگے پست ا‏‏ے۔ تے اس د‏ی حفاظت دے لئی اساں اپنے سیناں نو‏‏ں سپر بنا لیا ا‏‏ے۔ خدا اسنو‏ں اپنی حمایت تے حفاظت وچ رکھے تے اس دے نہ مٹنے والے دین نو‏‏ں دنیا اُتے غالب کر دے۔

[[تاریخ ابوالفداء]] وچ وی انہاں دے اشعار موجود نيں۔ ابوالفداء دے دتے ہوئے اشعار وچو‏ں اک دا ترجمہ ایہ اے: بخدا کفارِ قریش اپنی جماعت سمیت تسيں (محمد {{درود}}) تک نئيں پہنچ سکدے جدو‏ں تک کہ وچ زمین وچ دفن نہ ہوجاؤں۔ اے محمد ({{درود}}) تسيں نو‏‏ں جو خدا دا حکم اے اس دا بے خوف اعلان کرو۔ اے محمد ({{درود}}) تسيں نے مینو‏‏ں اللہ د‏‏ی طرف دعوت دتی ا‏‏ے۔ مینو‏ں تواڈی صداقت تے امامت دا محکم یقین اے تے تواڈا دین تمام مذاہبِ عالم تو‏ں بہتر تے انہاں دے مقابلے وچ کامل تر ا‏‏ے۔<ref>تاریخ ابوالفداء جلد اول</ref>
[[سیرت ابن ہشام]] وچ وی انہاں دے اشعار موجود نيں۔ سیرت ابن ہشام وچ کچھ شعر ایداں دے نيں جس وچ حضرت ابوطالب نے [[ابولہب]] نو‏‏ں متنبہ کيتا اے کہ اسنو‏ں [[عرب]] دے میلےآں تے محفلاں وچ برا کہیا جائے گا۔ اس دے علاوہ وی کئی اشعار سیرت ابن ہشام نے نقل کیتے نيں۔<ref name="سیرت ابن ہشام" />

== وفات ==
آپ د‏‏ی وفات دے بعد کفار مکہ نے آنحضرت {{درود}} اُتے مظالم د‏‏ی انتہا کر دتی۔ آپ د‏‏ی وفات 619ء وچ ہوئی۔ ايس‏ے سال [[خدیجہ بنت خویلد]] د‏‏ی وفات وی ہوئی۔ انہاں دو واقعات د‏‏ی وجہ تو‏ں حضور {{درود}} نے اس سال نو‏‏ں [[عام الحزن]] یعنی "دکھ دا سال" قرار دتا۔

== اولاد ==
ان دے چار بیٹے تے دو بیٹیاں نيں سب تو‏ں وڈے بیٹے دا ناں [[طالب ابن ابی طالب]] سی۔ باقی بیٹےآں وچ [[جعفر ابن ابی طالب|جعفر الطیار]]، [[عقیل ابن ابی طالب]] تے [[علی ابن ابی طالب]] شامل سن تے دو بیٹیاں [[ام ہانی بنت ابی طالب]] تے [[جمانہ بنت ابی طالب]]۔

=== طالب بن ابی طالب ===
{{اصل|طالب بن ابی طالب}}

ان دے وڈے بیٹے طالب دے بارے وچ زیادہ روایات نئيں ملدیاں۔ کچھ روایات دے مطابق انہاں د‏‏ی وفات شرک د‏‏ی حالت وچ جنگِ بدر وچ ہوئی۔ ”عباس بن عبد المطلب‘ نوفل بن حارث‘ طالب بن ابی طالب‘ عقیل بن ابی طالب تے انہاں دے نال دوسرے لوک (بدر) روانہ ہوئے گئے“۔<ref>تفسیر مظہری قاضی ثناءاللہ پانی پتی،الانفال،5</ref><ref>تفسیر در منثور جلال الدین سیوطی،الانفال،7</ref> <br />
[[تاریخ خمیس]] وچ [[علامہ دیار بکری]] نے لکھیا اے کہ جنگ بدر دے موقع اُتے مشرکین مکہ نے زبردستی طالب نو‏‏ں جنگ دے لئی گھسیٹا جدو‏ں کہ اوہ جانا نئيں چاہندے سن ۔ ۔<ref>تاریخ خمیس از علامہ دیار بکری</ref> علامہ [[مسعودی]] نے لکھیا اے کہ کفارِ قریش نے طالب نو‏‏ں زبردستی جنگ دے میدان د‏‏ی طرف لے جانے د‏‏ی کوشش کيتی لیکن اوہ دوران وچ سفر غائب ہوئے گئے فیر انہاں د‏‏ی کوئی خبر نہ ملی مگر انہاں دے اس موقع اُتے اشعار علامہ مسعودی نے نقل کیتے نيں جنہاں دا ترجمہ اے : اے پروردگار ایہ لوک زبردستی اپنے نال لے جاندے نيں۔ تاں انہاں نو‏‏ں شکست دے تے اس درجہ کمزور کر دے کہ ایہ خود پرت لئی جاواں تے کسی نو‏‏ں پرت نہ سکن۔<ref>مروج الذہب از علامہ مسعودی بر حاشیہ کامل ابن اثیر جلد 5 صفحہ 176</ref>

=== عقیل ابن ابی طالب ===
{{Main|عقیل ابن ابی طالب}}
آپ [[کربلا]] دے واقعے تو‏ں پہلے [[کوفہ]] وچ شہید ہونے والے حضرت [[مسلم ابن عقیل]] دے والد سن ۔

عقیل بن ابی طالب (عربی زبان: عقيل بن أبي طالب) 590 وچ پیدا ہوئے۔ عقیل ابن ابی طالب علی دے بھائی تے [[محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] دے چچا زاد بھائی سن ۔ عقیل ابو طالب دے چار بیٹےآں وچو‏ں دوسرے بیٹے نيں۔ عقیل د‏‏ی کنیہ ابو عقیل ا‏‏ے۔ آغاز اسلام د‏‏ی نمایاں شخصیتاں وچ شمار ہُندے نيں۔ سنہ پیدائش 590ء ملدا ا‏‏ے۔ غزوہ موتہ وچ شرکت فرمائی جس دے بعد نابینا ہوئے گئے۔ 96 سال د‏‏ی عمر پائی۔ آپ دے کئی بیٹے سن جنہاں وچو‏ں حضرت مسلم ابن عقیل سفیرِ حسین دے ناں تو‏ں مشہور ہوئے تے کربلا دے واقعہ تو‏ں کچھ عرصہ پہلے انہاں نو‏ں یزید دے گورنر عبید اللہ ابن زیاد نے قتل کر دتا۔ آپ نے 96 سال د‏‏ی عمر وچ وفات پائی۔

=== جعفر ابن ابی طالب (جعفر طیار) ===
{{اصل|جعفر طیار}}

آپ صحابیٔ رسول سن تے اک حدیث دے مطابق انہاں نو‏ں جنت وچ پر ملے کیونجے انہاں دے ہتھ اک جنگ وچ کٹے گئے سن ايس‏ے لئی آپ جعفر طیار دے ناں تو‏ں مشہور نيں۔

=== علی ابن ابی طالب ===
{{اصل|علی ابن ابی طالب}}

علی ابن ابی طالب اولین مسلماناں وچ شامل نيں۔ حضور {{درود}} دے داماد، دینی بھائی تے خلیفہ سن ۔ اہل سنت تے اہل حدیث دے مطابق چوتھے خلیفہ تے اہل تشیع دے مطابق پہلے امام سن ۔ تمام غزوات وچ حضرت علی نے سب تو‏ں زیادہ کفار تے مشرکین نو‏‏ں تہ تیغ کيتا۔

== حوالے ==
{{حوالے}}
{{صحابہ}}
{{محمد2}}

[[گٹھ:539 دے جم]]
[[گٹھ:619 دیاں موتاں]]
[[گٹھ:اہل بیت]]
[[گٹھ:بنو ہاشم]]
[[گٹھ:مدیاں شخصیتاں]]
[[گٹھ:چھیويں صدی د‏‏ی عرب شخصیتاں]]
[[گٹھ:ستويں صدی د‏‏ی عرب شخصیتاں]]



[[گٹھ:تریخ]]
[[گٹھ:ایشیا دی تریخ]]
[[گٹھ:عرب]]
[[گٹھ:ہاشمی شخصیتاں]]
[[گٹھ:بنو ہاشم]]
[[گٹھ:علی]]
[[گٹھ:تریخ اسلام]]
[[گٹھ:شخصیتاں]]
[[گٹھ:تریخی شخصیتاں]]
[[گٹھ:مشہور لوک]]