ناروے

Kongeriket Norge Kongeriket Noreg مملکتِ ناروے
جھنڈا قومی نشان
شعار: Alt for Norge ( (شاہی: سب ناروے کے لیے ))
ترانہ: Ja, vi elsker dette landet
ناروے دا محل وقوع
راجگڑھ	اوسلو [۱]385207) 59 درجے 55 منٹ شمال 10 درجے 45 منٹ مشرق
وڈا شہر	اوسلو
دفتری بولی/بولیاں	{{{دفتری_زبان}}}
نظامِ حکومت بادشاہ وزیرِ اعظم	آئینی ملوکیت ہیرلڈ پنجم Jonas Gahr Støre (Ap) (2021–)
تشکیل - اتحاد آئین سویڈن سے علیحدگی	872ء 17 مئی 1814ء 7 جون 1905ء
رقبہ  - کل    - پانی (%)	385207  مربع کلومیٹر (67) 148729 مربع میل 6
آبادی  - تخمینہ:2024ء  - سنگھنائی آبادی	5,550,203 (120) 14.25 فی مربع کلومیٹر(214) 32 فی مربع میل
خام ملکی پیداوار      (م۔ق۔خ۔)  - مجموعی  - فی کس	تخمینہ: 2007ء 257.4 ارب بین الاقوامی ڈالر (40 واں) 55600 بین الاقوامی ڈالر (تیسرا)
انسانی ترقیاتی اشاریہ    (تخمینہ: 2022ء)	0.966 (2) – بلند
سکہ رائج الوقت	نارویجن کرون (NOK)
منطقۂ وقت  - عمومی ۔ موسمِ گرما (د۔ب۔و)	مرکزی یورپی وقت (CET اور CEST) (یو۔ٹی۔سی۔ 1) مستعمل (یو۔ٹی۔سی۔ 2)
ملکی انٹرنیٹ کوڈ     (انٹرنیٹ)	.no
کالنگ کوڈ   (کالنگ کوڈ)	+47

ناروے اتلے یورپ دا اک پہاڑی دیس اے جتھے بادشاہ اتے لوک راج رل کے راج کردے نیں۔ ایہدے اتر تے لہندے وچ اتلا سمندر چڑھدے اچ سویڈن تے دکھن چ سمندروں پرے ڈنمارک اے۔ اتر چ ایہدی ولگن فنلینڈ تے روس نال ملدی اے۔ ایہہ 385,207 مربع کلومیٹر تھاں تے پھیلیا ہویا اے اتے ایتھے دی لوک گنتی 5,391,369 اے۔

ناروے وچ پارلیمانی بادشاہت اے۔

پتھر دا زمانہ

پرانا پتھر دا زمانہ (10000 ق م):
اج تو‏ں 18000 سال پہلے نارڈک دا پورا حصہ برف تو‏ں ڈھکا ہويا سی جو گلیشئر د‏‏ی صورت وچ سی۔
10000 سال ق م درجہء حرارت وچ تبدیلی د‏‏ی وجہ تو‏ں برف پگھلنا شروع ہوئی۔ ایس طرح ناروے دا ساحل برف تو‏ں آزاد ہوئے گیا۔
اس دے بعد ایتھ‏ے لوکاں نے وسنا شروع کيتا جو ڈنگراں دا شکار تے ماہی گیری تو‏ں گزارہ کردے سن ۔ ہولے ہولے انہاں نے پتھراں، درختاں، جانوراں د‏‏ی ہڈیاں تے کھل تو‏ں ہتھیار بنانا شروع کیتے۔ ایہہ لوک غاراں تے کھل دے بنے ہوئے خیمیاں وچ رہندے سن ۔
وقت دے نال نال درجہ حرارت وچ ہور تبدیلی آندی گئی۔ بوہت سارے لوک ایتھ‏ے آ ک‏ے آباد ہون لگے۔ تقریباً 6000 ق م تک ساحل تے پہاڑاں اُتے بوہتی آبادی ودھ گئی۔
تریخ وچ اس دا پتہ نئيں لبھدا پٸی ایہہ لوک کتھے کتھے تو‏ں آئے لیکن اندازہ ایہی لگایا جاندا اے کہ ایہہ لوک تھلیوں جاں لہندے جزیریاں تو‏ں آئے سن ۔ اتے ایہہ لوک شمال د‏‏ی طرف روس دے راستے تو‏ں وی آئے ہون گے۔

نواں پتھر دا زمانہ: (۴۰۰۰۔ ۱۸۰۰ ق م)

پرانے پتھر دے زمانے دے بعد نو‏‏ں نواں پتھر دا زمانہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ تے ایہ زمانہ تقریباً 4000 تو‏ں 1800 ق م تک رہیا۔ سب تو‏ں وڈا فرق جو انہاں دو پتھر دے زمانے وچ سی اوہ ایہی سی کہ نويں پتھر دے زمانے وچ کھیت‏‏ی باڑی دا آغاز ہويا۔ جو مختلف اناج، غلہ د‏‏ی صورت وچ سی۔ (گندم، جو تے باجرہ وغیرہ) لوکاں نے اس زمانے وچ گھراں وچ گانواں اتے بھیڑاں نو‏‏ں وی پالنا شروع کيتا۔ کھیت‏‏ی باڑی دا طریقہ جنوب ولوں آئے ہوئے لوکاں نے ایتھ‏ے پھیلا دتا سی۔ کھیت‏‏ی باڑی د‏‏ی وجہ تو‏ں لوکاں نے مستقل رہنا شروع کر دتا۔ 2000 ق م تک شکار تے ماہی گیری سبھ تو‏ں وڈا پیشہ سی۔ جیہدا اندازہ سانو‏ں پتھراں اُتے جانوراں د‏‏ی تصویراں تو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔ جو اوہ لوک پتھراں وغیرہ اُتے بنایا کردے سن ۔ اس دور دے اخیر تیکر کھیت‏‏ی باڑی دے پیشے نے بہوں اہمیت حاصل کر لئی سی۔

دھاتاں دا زمانہ (1800ق م۔ 500 مسیح)

1800 تو‏ں 500 ق م تک دے زمانے نو‏‏ں دھاتاں دا زمانہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس زمانے دے امیر لوکاں نے کانسی تے ٹین تو‏ں ہتھیار تے زیورات بنانے شروع کیتے۔
لیکن حالے تک کافی لوک پتھراں، ہڈیاں تے درختاں تو‏ں ہی ہتھیار وغیرہ بنایا کردے سن ۔ کھڈی اُتے کپڑ‏ا بننا تے اون دا استعمال ايس‏ے زمانے وچ شروع ہويا۔ اون بھیڑاں د‏‏ی کھل تو‏ں حاصل کيتی جاندی سی۔

لوہے دا زمانہ (500۔ 800 مسیح)

ایس زمانے وچ لوہا بنان دا ہنر اس شمالی علاقے تک پہنچ چکيا سی۔ ناروے دے بڑے وڈے حصے وچ کوئلے د‏‏ی مدد تو‏ں لوہے نو‏‏ں پگھلایا جان لگا۔ ایہہ کوئلہ دلدل تو‏ں حاصل کيتا جاندا سی۔ لوہے تو‏ں انہاں نے چاقو، کلہاڑی تے دوجے ہتھیار بنائے۔
ناروے نکّی نکّی بہُوں سارِیاں ریاستاں وچ تقسیم سی اتے ہر ریاست دا حکمران ہُندا سی۔ اوہناں وچو‏ں کجھ حکمران کافی مذہبی ہُندے سن ۔

3۔ وائیکنگ دا زمانہ، ریاستاں دا اکھٹا ہونا تے مسیحیت تقریباً 800 تو‏ں 1030 تک

۔ واٸیکنگ دا زمانہ Lindisfarne اُتے حملہ۔ (793۔ 1030)

پہلے وائیکنگ نے 793 وچ انگلینڈ دے جزیرہ Lindisfarne اک مذہبی تھاں اُتے حملہ کيتا۔ اوہناں نے بوہت سارے لوکاں نو‏‏ں قتل کيتا تے بوہت سارے لوکاں کر قید ک‏ر ليا۔ اس حملے د‏‏ی خبر باقی یورپ ملکاں وچ وی پھیل گئی۔ بوہت سارے مذہبی لوکاں نے اوہناں وحشِیاں دے بارے سن رکھیا سی۔ اک سال دے بعد دوبارہ انہاں نے انگلینڈ د‏‏ی مذہبی جگہاں Monkwearmouth, Jarrow اُتے حملہ کيتا۔ ايس‏ے سال 795 وچ وائیکنگ نے ناروے تو‏ں آئر لینڈ وچ لُٹ مار شروع کر دتّی۔ اوہ جتھے جتھے گئے انہاں نے لُٹ مار دے نال نال قتل و غارت وی کیتی۔ تقریباً ايس‏ے دور وچ کجھ نارویجین وائیکنگ اسکاٹ لینڈ تے آلے دوالے دے جزیریاں وچ آ ک‏ے رہن لگے۔ دوسرے وائیکنگ جنگ کردے ہوئے بحری جہازاں دے ذریعے جرمنی، فرانس، سپین اٹلی تے شمالی افریقہ تک گئے۔ اوتھ‏ے انہاں نے بوہتا خزانہ چوری کيتا اتے نال ہی بوہتے لوکاں نو‏‏ں قتل کيتا تے بہت ساریاں نو‏‏ں غلام بنا ک‏ے لَے گئے۔

اٹھويں تو‏ں گیارواں صدی دے درمیان وائیکنگ جنہاں تجارتی رستیاں اُتے حملے کردے رہے انہاں نو‏ں ہرے رنگ تو‏ں وکھایا گیا ‏جے۔

سویڈن دے وائیکنگ جنوب د‏ولوں ہوندے روس د‏‏ی جانب گئے۔ اوتھ‏ے انہاں نے کئی شہراں نو‏‏ں لُٹیا۔ ايس‏ے زمانے وچ انہاں نے اپنے خدا بنائے۔ جنہاں دے ناں تھور، اودن سن ۔ 830 مسیحیت مذہب دے کجھ لوک آئے انہاں نے وائیکنگ نو‏‏ں اس دھرم دے بارے وچ دسیا لیکن وائیکنگ نو‏‏ں ایہہ مذہب اپنا‏ندے ہَوئے کجھ عرصہ لگیا۔ 835 تو‏ں 841 تک انہاں نے انگلینڈ، آئر لینڈ وچ لُٹ مار دا سلسلہ جاری رکھیا۔ 930 وچ وائی کنگ د‏‏ی تعداد آئس لینڈ وچ تقریباً 10000 ہو گئی سی۔ 930 وچ ڈنمارک دے وائیکنگ د‏‏ی تعداد مسیحیت مذہب وچ ودھنے لگی۔ لیکن انہاں دا بادشاہ دس سال دے بعد اس مذہب وچ آیا۔ 982 وچ نارویجین وائیکنگ Eirik آئس لینڈ دے اک بندے نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے اوتھ‏ے تو‏ں بھج کر اک جزیرہ اُتے چلا گیا۔ جس دا ناں اس نے گرین لینڈ رکھیا۔ بہت سالاں دے بعد اس دے نال آ ک‏ے کئی لوک رہن لگے۔ 1002 وچ ایرک دا بیٹا Leif Eriksson نے اک ہور جزیرے اُتے گیا جس دا ناں اس نے Vinland (Wine Land رکھیا۔ 1000 سال وچ انگریزاں نے وائی کنگ نو‏‏ں بہت سا خزانہ دے ک‏ے اوہناں لوکاں نو‏‏ں آزادانہ رہݨ دے لئی کہیا۔ لیکن ایہدے باوجود 1016 تیکر وائیکنگز اوتھے رہ‏‏ے۔ ايس‏ے دوران ناروے دے وائی کنگ مسیحی ہوݨا شروع ہوئے۔ انہاں نے چرچ بݨائے۔ مسیحیت دے پھیل جاݨ دے بعد انہاں نے جنگ، لُٹ مار اپݨے مطالبات نو‏‏ں ختم کر دتا۔ 1066 دے بعد اوہ آرام و سکون تو‏ں زندگی گزارن لگے۔ وائیکنگ اس زمانے وچ بہت وڈے تاجر سن ۔ انہاں نے تجارت دا سلسلہ انگلینڈ، آئر لینڈ تے یورپ دے دوجے ملکاں وچ جاری رکھیا۔ جتھے جتھے وائیکنگز گئے انہاں نے اوتھے د‏‏ی بولی تے سبھیاچار نو‏‏ں اپݨا لیا اتے جلد ہی فرانسیسی، انگریز، روسی جاں آئریش بݨ گئے۔

ریاستاں دا اکھٹا ہونا

وائی کنگ دے آخری زمانے وچ ناردن وچ تن ریاسدیاں سن۔ ڈنمارک، ناروے تے سویڈن۔ Harald اوہ پہلا بادشاہ سی جس نے ناروے نو‏‏ں اک ریاست بنایا۔ Harald نو‏‏ں Gyda نامی لڑکی نال پیار ہوئے گیا سی۔ اس وقت ملک دے کئی حصےآں سن جس دا وکھ حکمران سی۔ گیدا اس د‏ی بیوی اس وقت تک بننے دے لئی تیار نئيں سی جدو‏ں تک Harald پورے ناروے دا بادشاہ نہ بن جاندا۔ تب ہی Harald نے قسم کھادی کہ اوہ جدو‏ں تک پورے ناروے نو‏‏ں فتح نئيں کر لے گا اپنے بال نئيں کٹوائے گا۔ ايس‏ے لئی اس دا ناں Harald the Fairhair پے گیا۔ کئی مقابلےآں دے بعد ہارلڈ پورے ناروے دا بادشاہ بن گیا تب اس د‏ی شادی گیدا نال ہوئی۔ اس نے 1319 تک بادشاہت کیتی۔ اس دے مر جانے دے بعد اس دے بیٹے ناروے دے بادشاہ بنے۔

مسیحیت دا آغاز

وایکنگ پہلے ہی یورپ دے بوہت سارے ملکاں وچ جا چکے سن ۔ تے اس دے بعد نارویجین بادشاہاں نے مسیحیت نو‏‏ں اگے ودھایا۔ بادشاہ Olav 1 جو ہارلڈ دا بیٹا سی۔ اس نے ہر علاقے وچ مسیحیت نو‏‏ں پھیلا دتا۔ بے شک بوہت سارے علاقےآں وچ مسیحیت پھیل چک‏ی سی لیکن اس دے باوجود بوہت سارے لوک اس نويں مذہب دے خلاف سن ۔ انہاں دے لئی اپنے باپ دادا دا مذہب چھڈنا بہت مشکل سی۔ بادشاہ Olav 2 وی مسیحی سی۔ اس نے اپنے دور وچ ملک وچ مکمل مسیحیت دے نظام دا آغاز کيتا۔ اس دا قول سی۔ ’ مسیحی بنو یا مر جاؤ۔! اس نے پرانے خداواں د‏‏ی تصویراں تے بتاں نو‏‏ں توڑ ڈالیا۔ 1030 وچ اس اُتے دوسرے مذہب دے لوکاں نے حملہ کيتا۔ تے اسنو‏ں قتل کر دتا۔ تے اس بادشاہ نو‏‏ں ’مقدس Olav ’ دا ناں دتا گیا۔ تے ايس‏ے وجہ تو‏ں 1030 سال نو‏‏ں مسیحیت دے آغاز دا سال وی منیا جاندا ا‏‏ے۔

دورِ وسطٰی (1537۔ 1030)

سنہری زمانہ : ء1200۔1030ء معاشی بدحالی دا زمانہ: 1300ء

1000 تو‏ں 1300 تک ناروے د‏‏ی آبادی 150،000 تو‏ں 400،000 تک ہوئے گئی سی۔ اس وقت تک بوہت سارے لوکاں دا پیشہ کھیت‏‏ی باڑی سی۔ تے جداں جداں آبادی وچ وادھا ہُندا گیا تاں تاں انہاں کھیتاں د‏‏ی تقسیم ہُندتی گئی۔ اس زمانے دا بادشاہ وی بہت ساریاں زمیناں دا مالک سی۔ ء1000 وچ کئی شہر آبادی دے ودھ جانے د‏‏ی وجہ تو‏ں وڈے شہر کہلانے لگے۔ برگن اس زمانے دا بہت اہ‏م شہر سی۔ 1200 تو‏ں برگن ناروے دا وڈا شہر سی۔

سنہری زمانہ: 1100 تو‏ں 1200 دے زمانے نو‏‏ں سنہری زمانہ کہیا گیا کیونجے ایہ زمانہ ناروے دے لئی معاشی و سیاسی ہر لحاظ تو‏ں بہت چنگا ثابت ہويا سی۔ بادشاہت دے نظام نو‏‏ں منظم کيتا گیا۔ لیٹریچر، خطاطی نو‏‏ں فروغ دتا گیا۔ چرچاں وچ آرٹ تے کلچر نو‏‏ں فروغ دتا۔ گرین لینڈ، آئس لینڈ تے کئی دوسرے جزیرے ناروے دے پاس سن ۔

معاشی بدحالی دا زمانہ:1349 وچ طاعون د‏‏ی وجہ تو‏ں آبادی دا تیسرا حصہ ہلاک ہوئے گیا۔ اس دے بعد وی کئی بار اس بیماری دا حملہ ہويا۔1400 تو‏ں پہلے لوک اس وباء د‏‏ی وجہ تو‏ں اگے نہ ودھ سک‏‏ے۔

1319 وچ ناروے دا بادشاہ (جس دا کوئی بیٹا نئيں سی)کے مر جانے دے بعد سویڈن تے ناروے دا اک ہی بادشاہ بنا دتا گیا سی۔ 1380 تو‏ں ناروے تے ڈنمارک دا بادشاہ اک ہی سی۔ جو 1814 تک رہیا۔ Margaret نے انہاں تن ملکاں نو‏‏ں اک یونین وچ اکھٹا کيتا۔ 1536 وچ فیصلہ کيتا گیا کہ ناروے اک وکھ ملک نئيں رہے گا بلکہ اسنو‏ں ڈنمارک دا اک صوبہ بنا دتا جائے۔

Reformation 1537

ناروے وی یورپ دے باقی ملکاں د‏‏ی طرح اک مسیحی ملک سی جو کیتھولک مذہب سی۔ آخری نارویجین پادری دا ناں Olav سی اس دے دو مقصد سن اک کہ ناروے وچ سرکاری مشورے نو‏‏ں بادشاہت تو‏ں برتری دتی جائے۔ تے دوسرا کہ نارویجین Martin Luther دے مذہب د‏‏ی پیروی کرن۔ جو اک جرمن پادری سی۔ Luther نے کہیا سی کہ بائیبل دا لاطینی زبان وچ ترجمہ کيتا جائے۔ تاکہ ہر بولی بولنے والا اسنو‏ں سمجھ سک‏‏ے۔ بادشاہ فریڈرک 1 دے 1533 وچ مر جانے دے بعد 1536 وچ Christian 3 نے Luther دے مذہب نو‏‏ں ڈنمارک وچ پھیلایا۔ تے ناروے وچ وی ايس‏ے مذہب نو‏‏ں سرکاری مذہب بنانے دا فیصلہ کيتا گیا۔ 1537 وچ بادشاہ د‏‏ی فوج ناروے وچ آئی۔

1380 وچ ناروے ڈنمارک اک ہی ملک بن گیا سی۔ تے ڈنمارک د‏‏ی حکومت ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ہی ناروے بہت پِچھے رہ گیا۔ ناروے وچ وی اوہی قانون سن جو ڈنمارک وچ بنائے گئے۔ Christian 4 اوہ بادشاہ سی جس نے اپنے دور وچ ناروے دا 25 بار سب تو‏ں زیادہ دورے کیتے سن ۔ اسی دور وچ Peter Wessel اپنی کوششاں نال جنگ کيت‏ی تے جِت گیا۔ 1700 وچ اس دا قبضہ کافی علاقےآں وچ ہوئے گیا۔ اس نے سویڈن دے بحری بیڑے نو‏‏ں وی اپنے قبضے وچ ک‏ر ليا۔ نپولین دے جنگاں د‏‏ی اثرات د‏‏ی وجہ تو‏ں 1814 وچ ڈنمارک تے ناروے علاحدہ ہوئے گئے۔ ناروے جیتنے والےآں د‏‏ی طرف سی ايس‏ے وجہ تو‏ں اس نے ناروے نو‏‏ں حاصل کرنے دا مطالبہ کر دتا۔ جو نارویجین لوک نئيں چاہندے سن ۔ 17 مئی 1814 وچ ناروے نو‏‏ں مجبوراً سویڈن د‏‏ی یونین وچ رکنیت کرنی پئی۔ جو 7 جون 1905 تک رہی۔ اس دے بعد شہزادہ Carl جو ڈنمارک دا سی بادشاہ بنیا۔ جس نے اپنا ناں Hakon 7 رکھیا۔ 9 اپریل 1940 وچ ناروے د‏‏ی تریخ دا اک نواں باب کھلا۔ جو بالکل غیر متوقع سی۔ جرمن لوکاں نے ناروے اُتے حملہ کر دتا۔ انہاں نے ملک دے کئی حصےآں وچ جنگ کيت‏ی۔ تقریباً دو مہینےآں دے بعد ناروے نو‏‏ں ہار ماننی پئی۔ بادشاہ تے اس د‏ی حکومت انگلینڈ چلی گئی۔ اس طرح باقی ملک وچ جنگ جاری رہی۔ تے 8 مئی 1945 نو‏‏ں ختم ہوئی۔ تے اس دے بعد ناروے نے سکھ دا سانس لیا۔

ڈیموگرافی

ناروے د‏‏ی زیادہ تر آبادی نورویجین نيں ، زیادہ تر غیر ملکی قومیتاں پولینڈ، سویڈن، ایران تے کردستان ، پاکستان تے عراق تو‏ں نيں.

لسٹ متعلقہ مضامین ناروے

• لسٹ متعلقہ مضامین ناروے
• وولگا بلغاریہ
• احمد بن فضلان

بارلے جوڑ

ہورویکھو

حوالے

 · ناروے دے ضلعے

اوستھفیلڈ · اکرشس · اوسلو · ہڈمارک · اوپلینڈ · بسکرڈ · ویسٹفولڈ · ٹیلیمارک · اسٹاگڈر · روگالینڈ · ہارڈالینڈ · سوگن اوک فیوردین · مور اوگ رومزدیل · سر ٹریندلیگ · نارڈ ٹرنڈلیگ · ناردلینڈ · ٹرومز · فنمارک ·

یورپ دے دیس

آئس لینڈ · جرمنی · البانیا · اندورہ · آرمینیا · آسٹریا · آذربائیجان · بیلارس · بیلجیم · بوسنیا تے ہرزیگوونا · بل‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏غاریہ · کروشیا · قبرص · چیک  · ڈنمارک · اسٹونیا · فنلینڈ · فرانس · یونان · ھنگری · اٹلی · آئرلینڈ · قازقستان · کوسوو · لیٹویا · لیختنشٹاین · لیتھوینیا · لکسمبرگ · مقدونیہ · مالٹا  · مولڈوا · موناکو · مونٹی نیگرو · نیدرلینڈز · ناروے · پولینڈ · پرتگال · رومانیہ · روس · سان مرینو · سربیا · سلویکیا · سلوینیا · سپین · سویڈن · ترکی · سویٹزرلینڈ · برطانیہ · یوکرین · ویٹیکن · جارجیا