Zabytki w Warszawie
Historia rozwoju Warszawy, sięgająca XIII w., została zapisana w jej strukturze przestrzennej i zabytkach. W wyniku wydarzeń II wojny światowej dziedzictwo kulturowe miasta – materialne i duchowe pamiątki jego dziejów zostały w olbrzymim stopniu zniszczone.
Dziedzictwo kulturowe w Warszawie podlega ochronie w oparciu o przepisy prawa:
- międzynarodowego (Konwencja o ochronie dziedzictwa kulturalnego i naturalnego z 16 listopada 1972, ratyfikowana przez Polskę 29 czerwca 1976),
- państwowego (ustawowego, m.in. ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 23 lipca 2003),
- lokalnego (plany miejscowe).
Dane liczbowe
[edytuj | edytuj kod]W warszawskiej gminnej ewidencji zabytków pod koniec 2018 znajdowało się 11 600 obiektów, także obszarowych. W większości to zabytki jedynie wpisane do ewidencji, a więc o mniejszym stopniu ochrony konserwatorskiej niż wpisane do rejestru zabytków. Ewidencja obejmuje jednak także zabytki z rejestru, przy czym może być tak, że jednemu wpisowi do rejestru odpowiada kilka pozycji w ewidencji, jeżeli zabytek składa się z kilku elementów (np. dom, ogrodzenie i ogród)[1].
Według danych Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie na początku 2019 roku znajdował się jeden obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO i 3 pomniki historii. Zabytki wpisane do rejestrów zabytków nieruchomych i archeologicznych pogrupowane są w następujący sposób[2]:
- układ przestrzenny – 95
- zespół sakralny – 2
- zespół pałacowy – 2
- zespół przemysłowy – 16
- zespół gospodarczy – 3
- zespół (niesprecyzowany) – 54
- kościół rzymskokatolicki – 51
- dzwonnica – 9
- cerkiew – 2
- kościół protestancki – 3
- synagoga – 1
- kaplica – 6
- klasztor – 36
- obiekt sakralny (niesprecyzowany) – 5
- zamek – 2
- pałac – 64
- dwór – 8
- fortyfikacje – 44
- mury obronne – 4
- budynek użyteczności publicznej – 204
- karczma – 6
- kamienica – 625
- budynek mieszkalny – 383
- chałupa – 1
- budynek gospodarczy – 81
- budynek przemysłowy – 76
- pawilon parkowy – 13
- budynek (niesprecyzowany) – 12
- most – 6
- dworzec – 2
- budowla (niesprecyzowana) – 150
- kapliczka, figura – 7
- mała architektura – 18
- cmentarz – 10
- cmentarz rzymskokatolicki – 9
- cmentarz protestancki – 2
- cmentarz obrządku wschodniego – 1
- cmentarz żydowski – 2
- miejsce pamięci – 1
- pole bitwy – 1
- zieleń komponowana – 96
- otoczenie zabytku – 41
- zamek jako zabytek archeologiczny – 1
- grodzisko – 2
- osada – 5
- cmentarzysko – 3
- inny zabytek archeologiczny – 40.
Jeden obiekt może należeć do danej kategorii (np. budowla) i jednocześnie do zespołu lub układu przestrzennego. Dany obiekt może mieć kilka wpisów, przykładowo, Pałac Tyszkiewiczów jest wpisany do rejestru zabytków pod numerem 245 z 1 lipca 1965, po czym ponownie wraz z innymi budynkami kampusu centralnego Uniwersytetu Warszawskiego pod numerem 1244-A z 24 lipca 1984. Ponadto wchodzi w skład zespołu pn. zespół Uniwersytetu Warszawskiego, który nie ma jednego numeru wpisu. W zestawieniu tym odrębnie są traktowane poszczególne elementy umieszczone w jednym wpisie, nawet gdy nie jest on określany jako wpis zespołu. Przykładowo, pod tym samym wpisem numer 253 z 1 lipca 1965 wprowadzone są obiekty z trzech kategorii: Kościół św. Anny, klasztor i dzwonnica (tymczasem kolumna maryjna stojąca między kościołem a dzwonnicą ma wpis nr 253/2 z 1 lipca 1965). Zdarza się również, że zabytkowe układy przestrzenne nakładają się na siebie, np. część wspólną mają układ urbanistyczny placu Gabriela Narutowicza i układ Kolonii Lubeckiego.
Jednym z najmłodszych obiektów wpisanych do rejestru jest budynek dawnej Węgierskiej Ekspozytury Handlowej z 1972[3].
Lista światowego dziedzictwa UNESCO
[edytuj | edytuj kod]Na mocy prawa międzynarodowego w dniu 2 września 1980 Komitet UNESCO wpisał na Listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego ludzkości historyczne centrum Warszawy. Jednym z podstawowych kryteriów wpisu był unikatowy, niezwykle udany fakt odbudowy zespołu historycznego.
Obszar wpisany na listę obejmuje Stare Miasto w granicach murów obronnych wraz z fosami, teren podskarpia do Wisłostrady, ul. Mostową, kwartał zabudowy z kamienicą Johna i zespół kościoła św. Anny przy Krakowskim Przedmieściu oraz Zamek Królewski[4].
Rozważane jest wystąpienie o rozszerzenie wpisu na Listę światowego dziedzictwa o Cytadelę i Stację Filtrów[4].
Pomniki historii
[edytuj | edytuj kod]W Warszawie od 2014 są trzy pomniki historii. Pierwszym, ustanowionym w 1994 roku był historyczny zespół miasta Warszawy z traktem królewskim i Wilanowem obejmujący obszar od Cytadeli, przez Nowe i Stare Miasto, Krakowskie Przedmieście, Nowy Świat i Al. Ujazdowskie do Belwederu oraz zespół pałacowo-parkowy w Wilanowie z parkiem Morysin[5]. Następnie za pomniki historii uznano Zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya[6] i zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach (Cmentarz Powązkowski w Warszawie, Cmentarz żydowski w Warszawie (Wola), Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie, Cmentarz ewangelicko-reformowany w Warszawie, Muzułmański Cmentarz Kaukaski i Muzułmański Cmentarz Tatarski)[7].
Parki kulturowe
[edytuj | edytuj kod]W 2012 roku utworzono Wilanowski Park Kulturowy, który obejmuje prawie całą dzielnicę Wilanów i przygraniczny pas Ursynowa[8]. Od 2017 roku trwają procedury powołania parku kulturowego Historyczne Centrum Warszawy[9].
Rozważano także utworzenie takiego parku dla grodziska Bródno Stare oraz dla systemu fortyfikacji XIX-wiecznej Twierdzy Warszawa obejmującego rosyjskie fortyfikacje z okresu zaborów – Cytadelę z pierścieniem fortów wokół miasta, szańce, wały międzyfortowe, obiekty pomocnicze i częściowo zachowany układ dróg fortecznych[4].
Zabytki wpisane do rejestru zabytków
[edytuj | edytuj kod]Do rejestru zabytków wpisano m.in. układy urbanistyczne i zespoły budowlane, dzieła architektury i budownictwa, dzieła budownictwa obronnego, obiekty techniki, cmentarze, parki, ogrody oraz zabytki archeologiczne. W rejestrze zabytków nieruchomych w 2006 wpisanych było ok. 1300 obiektów[4].
- willa, ul. Połczyńska 59
- fort III „Blizne-Groty”, ul. Lazurowa
- fort IV „Chrzanów”, ul. Kopalniana 3
- fort IIA „Babice”, „Radiowo”
- P „Bemowo”
- kościół pw. św. Jakuba, ul. Mehoffera 4
- dzwonnica
- kościół pw. św. Michała Archanioła, ul. Głębocka 119
- cmentarz przykościelny
- zespół dworski, ul. Dębowa 12
- dwór
- park
- zespół dworski, ul. Mehoffera 2
- dworek
- oficyna, tzw. pałac
- budynek gospodarczy
- park
- willa, ul. Laurowa 2
- ogród
- dwór w Buchniku, ul. Stasinek 9c
- kościół pw. św. Marii Magdaleny, ul. Wólczyńska 4
- kościół par. pw. Matki Boskiej Królowej Polski, ul. Gdańska 6 a
- zespół klasztorny kamedułów na Bielanach, ul. Dewajtis 3
- kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
- 13 eremów kamedulskich
- budynki poklasztorne
- grób Staszica
- obudowa źródła
- kaplica przydrożna, ul. Wólczyńska 23
- Fort II „Wawrzyszew”, ul. Księżycowa
- zespół pałacowo-parkowy, ul. Muzealna 8
- pałac
- 2 oficyny
- domek dozorcy
- brama wjazdowa
- park
- zespół Akademii Wychowania Fizycznego, ul. Marymoncka 34
- gmach główny (z pływalnią i wieżą ciśnień)
- hala sportowa
- internat męski
- internat żeński
- 2 internaty nauczycielskie
- 2 wille profesorskie
- stołówka
- dom, przy ul. Daniłowskiego 45
- „Miasto Ogród Czerniaków” – zespół urbanistyczny i budowlany
- osiedle „Szare Domy” – zespół budowlany z zielenią
- układ urbanistyczny i zespół budowlany (Różana – al. Niepodległości – Odolańska – Dąbrowskiego)
- zespół klasztorny bernardynów, ul. Czerniakowska 2/4
- kościół św. Antoniego z Padwy
- klasztor
- ogrodzenie
- 3 mogiły na cmentarzu, ul. Wałbrzyska
- Park Dreszera, ul. Puławska – Odyńca – Kazimierzowska – Ursynowska
- fort „Mokotów II”, ul. Idzikowskiego
- fort VII-A „Służewiec”, al. Lotników 1
- fort „Czerniaków”, ul. Powsińska 13
- fort „Mokotów I”, ul. Racławicka
- kamienica, ul. Asfaltowa 8 → al. Niepodległości 157
- modernistyczny salon samochodowy „Auto-Koncern” w Warszawie z 1929 roku, ul. Belwederska 16
- dworek z XVII-XIX wieku, ul. Bernardyńska 1
- willa, ul. Bieżanowska 5
- zespół domów mieszkalnych Towarzystwa Kredytowego Miejskiego, ul. Boya-Żeleńskiego 4/6
- willa, ul. Bukowińska 24
- Folwark Sielce, ul. Cybulskiego 3
- pałac
- dwie oficyny
- pozostałości parku angielskiego
- willa, ul. Chocimska 18
- zespół budynków d. Państwowego Zakładu Epidemiologicznego, ul. Chocimska 24
- 4 budynki
- ogrodzenie z bramami
Stacja Pomp Rzecznych Wodociągów Warszawskich, ul. Czerniakowska 124
- dom mieszkalny kierownictwa Stacji
- zbiornik osadowy
- kamień z tablicą pamiątkową
- ogrodzenie
- dom mieszkalny pracowników Stacji Pomp Rzecznych, ul. Czerniakowska 126a
- budynek gimnazjum im. J. Piłsudskiego, ul. Czerniakowska 128
- dom mieszkalny
- budynek zakładu ss. nazaretanek, ul. Czerniakowska 137
- dom Władysława Broniewskiego, ul. Dąbrowskiego 51
- ogród
- willa, ul. Domaniewska 14
- ogród
- willa, ul. Goraszewska 7
- ogród
- dom, ul. Huculska 6
- zabudowania warsztatowe
- dom, ul. Jodłowa 18
- ogród
- willa (elewacje), ul. Kielecka 33
- willa, ul. Łowicka 39a
- dom, ul. Malczewskiego 20
- zespół kamienic, al. Niepodległości 157/ul. Asfaltowa 8
- kamienica, al. Niepodległości 157
- kamienica, ul. Asfaltowa 8
- dziedziniec-ogród
- willa, ul. Narbutta 30
- dom, ul. Narbutta 50
- kino „Stolica”, ob. „Iluzjon”, ul. Narbutta 50a
- willa Jana Koszczyc-Witkiewicza, ul. Naruszewicza 20
- dom, ul. Podchorążych 79
- Willa Podgórskich, ul. Powsińska 104
- kamienica, ul. Puławska 28
- zespół pałacu Szustra, ul. Puławska 55/59
- pałac
- Domek Mauretański
- gołębnik z bramą
- Domek Murgrabiego
- Mauzoleum Szustrów
- ogród, ob. park „Promenada”
- zakład wychowawczy, ul. Puławska 95/97
- pałacyk „Henryków”, ul. Puławska 107a
- ogród
- zespół pałacowy „Królikarnia”, ul. Puławska 113
- pałac
- park
- most
- kuchnia
- budynki gospodarcze
- Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4
- kamienica, ul. Sandomierska 23
- „Żółta Karczma” w Służewie, al. Wilanowska 204
- dom, ul. Wiśniowa 38
- ogród
- ogrodzenie
- dom, ul. Wyścigowa 10/12
- Kolonia Lubeckiego (układ i zespół budowlany wraz z zielenią)
- Kolonia Staszica (układ i zespół budowlany z zielenią)
- Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Warszawie (św. Jakuba), ul. Grójecka 38
- kaplica Dzieciątka Jezus, ul. Lindleya 2/4
- Zieleniec Wielkopolski, ul. Filtrowa – Łęczycka – Wawelska
- Obelisk przy ulicy Lindleya
- Kamienica Mikołaja Szelechowa, Aleje Jerozolimskie 85
- Kamienica Stanisława Rostkowskiego, Aleje Jerozolimskie 99
- Gmach Ministerstwa Komunikacji, ul. Chałubińskiego 4/6
- dom, ul. Dorotowska 7
- Dom dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędności, ul. Filtrowa 68
- szkoła (2 oficyny, sala gimnastyczna), ul. Grójecka 93
- kamienica, ul. Kaliska 1
- Zespół Stacji Filtrów, ul. Koszykowa 81
- budynek administracyjny
- 3 zbiorniki wody czystej
- pompownia i maszynownia
- budynek kotłowni i węglarnia
- 6 zespołów filtrów powolnych wraz z przedsionkami
- d. stajnie
- 4 zbiorniki wody surowej
- filtry pospieszne
- wieża ciśnień
- ogrodzenie z bramami
- 2 portiernie przy bramie głównej
- budynek kuchni i pralni szpitalnej, ul. Lindleya 4
- willa, ul. Mianowskiego 3
- kamienica (w zespole kamienic „Reduta Wawelska”), ul. Mianowskiego 15
- kamienica, ul. Niemcewicza 5a
- willa (w zespole „Kolonii Lubeckiego”), ul. Raszyńska 48
- ogród
- kamienica, ul. Tarczyńska 8
- kamienica (w zespole kamienic „Reduta Wawelska”), ul. Uniwersytecka 1
- gmach Admiralicji, ul. Wawelska 7
- dom (segment), ul. Wawelska 32
- ogród
- kamienica, ul. Wawelska 60 (w zespole kamienic „Reduta Wawelska”)
- Reduta nr 54 („Reduta Ordona”), ul. Na Bateryjce
- Saska Kępa – strefa ochrony konserwatorskiej
- kościół parafialny pw. św. Andrzeja Boboli, ul. Nobla 16
- Konkatedra Matki Bożej Zwycięskiej, ul. Grochowska 365
- kościół
- dzwonnica
- cmentarz przykościelny
- Park Skaryszewski, al. Zieleniecka – Waszyngtona
- park
- skwer Stanisława Augusta
- Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej
- domy przy ul. Berezyńskiej, numery 10,16
- budynek mieszkalny Zakładów Amunicyjnych „Pocisk”, ul. Chodakowska 22
- domy przy ul. Dąbrowieckiej, numery 18, 20, 22, 24, 26, 28
- domy przy ul. Elsterskiej, numery 1, 12
- dom, ul. Estońska 1
- domy przy ul. Francuskiej, numery 28, 38
- Dworek Grochowski, ul. Grochowska 64/68
- Gmach zakładu wychowawczego braci Albertynów, ul. Grochowska 194/196
- Piekarnia Teodora Reicherta, ul. Grochowska 224
- Instytut Weterynarii, ul. Grochowska 272
- budynek główny
- pawilon zach. (klinika chirurgiczna)
- pawilon wsch. (katedra chorób wewnętrznych)
- oficyna zach. (zakład anatomii)
- oficyna wsch. (katedra epizootiologii)
- kamienica, ul. Grochowska 342
- domy przy ul. Katowickiej, numery 7, 7a, 8, 8a, 8b, 9/11, 10, 16, 17, 19, 21, 23, 26
- Zabudowania fabryki wyrobów metalowych „Metalik”, ul. Lubelska 16
- budynek magazynu warsztatowego Kolei Warszawsko-Terespolskiej, ul. Lubelska 33
- zespół d. manufaktury „Juta”, później zakładów amunicyjnych „Pocisk”, ul. Mińska 25
- budynek administracyjny z bramą wjazdową
- budynek produkcyjno-warsztatowy nr 24
- budynek produkcyjno-warsztatowy nr 25
- budynek pierwotnej manufaktury, nr 44
- magazyn pierwotnej manufaktury, nr 55
- zabudowania podstacji elektrycznej, ul. Mińska 46
- budynek rozdzielni
- budynek warsztatowo-magazynowy
- bunkier niemiecki z czasów II wojny światowej
- domy przy ul. Obrońców, numery 5, 7, 9, 11, 13, 14, 15, 17, 19, 21, 23, 26, 33
- willa, ul. Peszteńska 12
- ogród
- willa, ul. Rzymska 13/19
- ogród
- dom, ul. Saska 104
- kamienica czteropodwórzowa, ul. Targowa 14
- stajnia-wozownia
- domy przy ul. Walecznych, numery 11, 17, 19, 37
- Płaskorzeźba Plon na kamienicy przy ul. Zwycięzców 11[10]
- Osiedle Praga I – zespół budynków
- kościół pw. św. Floriana, pl. Weteranów 1863 r./Floriańska 3
- kościół pw. MB Loretańskiej, ul. Ratuszowa 5
- Kościół Najświętszego Serca Jezusowego, ul. Kawęczyńska 53
- cerkiew metropolitalna prawosławna pw. św. Marii Magdaleny, al. „Solidarności” 52
- Park Praski oraz Ogród Zoologiczny, al. „Solidarności” – Wybrzeże Helskie – Starzyńskiego – Jagiellońska
- Fort Śliwickiego Cytadeli Warszawskiej, ul. Jagiellońska 5
- kamienica Cymermanów wraz z oficynami, ul. Białostocka 4
- kamienica Menachema Rotlewiego, ul. Brzeska 18
- skład Towarzystwa Akcyjnego A. Wróblewski (4 budynki), ul. Inżynierska 3
- kamienica z oficynami, ul. Inżynierska 7
- d. Dom Weteranów Powstania Styczniowego, ul. Jagiellońska 17
- gmach dawnego Gimnazjum Praskiego im. Władysława IV, ul. Jagiellońska 38
- zajezdnia tramwajowa, ul. Kawęczyńska 16
- hala postojowa
- budynek administracyjno-mieszkalny
- gmach dawnej Komory Wodnej, ul. Kłopotowskiego 1-3
- Mykwa w Warszawie, ob. LO, ul. Kłopotowskiego 31
- układ urbanistyczny i zespół budowlany ulicy Małej
- kamienica Nazimków wraz z oficyną, ul. Mała 13a
- koszary V Oddziału Straży Ogniowej, ul. Marcinkowskiego 2
- kamienica księcia Bronisława Massalskiego „Pod Sowami” wraz z oficyną, ul. Okrzei 26
- Dom Akademicki Studentów Żydów, ob. komenda policji, ul. Sierakowskiego 7
- kamienica, al. „Solidarności” 61
- zespół szpitala Przemienia Pańskiego, al. „Solidarności” 67
- budynek główny „A”
- budynek „B”
- laboratorium – patomorfologia
- dom dozorcy
- pralnia
- kotłownia
- kuchnia
- ogrodzenie
- dom, ul. Stalowa 57
- dom „Pałac Konopackiego”, ul. Strzelecka 11/13
- Stalownia Praska, ul. Szwedzka 2/4
- budynek produkcyjny
- hala główna (część)
- budynek administracyjny
- magazyn
- piwnice (chodniki podziemne)
- ogrodzenie
- zespół d. fabryki Lamp i fabryki chemicznej „Praga”, ul. Szwedzka 20
- kotłownia
- komin kotłowni
- 3 budynki glicerynowi
- 2 magazyny surowców glicerynowych
- budynek produkcyjny (2 hale)
- pudełkarnia
- budynek EPD „Wieża”
- magazyn centralny
- warzelnia
- budynek biurowy
- dom mieszkalny
- kamienica, ul. Tarchomińska 13
- zespół domów, ul. Targowa 50
- 3 domy
- fragment kamienicy ocalały po wojnie, ul. Targowa 22
- oficyna (żydowski dom modlitwy)
- kamienica, ul. Targowa 69
- zespół budynków PKP, ul. Targowa 70
- zespół gmachów dyrekcji PKP, ul. Targowa 74
- Solidarności 44. Willa naczelnika Warszawskiej Dyrekcji Kolejowej (dworek Szuszkiewicza) z 1920-21. Parterowy dom wzniesiono w tzw. „stylu dworkowym” na zlecenie Warszawskiej Dyrekcji Kolejowej według projektu inż. Wacława Szuszkiewicza w latach 1920–1921 na miejscu dawnego skrzydła dworca Petersburskiego, spalonego podczas I wojny światowej.
- kamienica, ul. Targowa 84
- kamienica, ul. Wileńska 13
- kamienica z oficyną, ul. Wileńska 19
- kamienica z oficynami, ul. Wileńska 21
- dom opieki (Dom Pracy im. Mańkowskich) z kaplicą MB z Lourdes, ul. Wileńska 69
- założenie urbanistyczne ul. Ząbkowskiej, odcinek od ul. Targowej do ul. Brzeskiej (w tym Synagoga Icchaka Hersza Jahrmana)
- zespół d. oczyszczalni spirytusu „Rektyfikacja Warszawska”, ul. Ząbkowska 27-31
- 3 budynki biurowe
- 9 budynków produkcyjnych i magazynowych
- portiernia
- kotłownia z kominem
- trafostacja
- 2 domy mieszkalne
- ogrodzenie od strony ulic Ząbkowskiej i Markowskiej
- kamienica Inżynierska 7
- willa Granzowa, ul. Chełmżyńska 165
- dom z otoczeniem, ul. Marsa 61
- Stare Miasto w obrębie murów
- Oś Saska (założenie urbanistyczne)
- Oś Stanisławowska (założenie urbanistyczne)
- katedra pw. św. Jana, ul. Świętojańska 8
- kościół pw. św. Aleksandra, pl. Trzech Krzyży
- kościół pw. św. Benona, ul. Piesza 1
- kościół pw. Najświętszego Zbawiciela, ul. Marszałkowska 37
- zespół kościoła Nawiedzenia NMP, ul. Przyrynek 2
- kościół
- dzwonnica
- plebania
- organistówka
- kościół pw. Wszystkich Świętych, pl. Grzybowski 3/5
- ewangelicki kościół Św. Trójcy, pl. Małachowskiego 1
- kościół ewangelicko-reformowany, al. „Solidarności” 74
- dawny kościół ewangelicko-reformowany, ob. teatr, al. „Solidarności” 76b
- cerkiew prawosławna, ob. kościół polskokatolicki par. pw. św. Ducha, ul. Szwoleżerów 2
- kaplica pw. św. Barbary, ul. Wspólna 68
- d. kaplica prawosławna, ul. Podwale 5a
- synagoga Nożyków, ul. Twarda 6
- zespół klasztorny augustianów, ul. Piwna 9/11,
- kościół pw. św. Marcina
- dzwonnica
- klasztor
- klasztor bazylianów z kościołem pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Miodowa 16
- zespół klasztorny bernardynów, ul. Krakowskie Przedmieście 68
- kościół pw. św. Anny
- dzwonnica
- klasztor
- kolumna z figurą M. Boskiej
- zespół klasztorny bonifratrów, ul. Bonifraterska 12
- kościół pw. św. Jana Bożego
- klasztor-szpital
- zespół klasztorny dominikanów, ul. Freta 8/10
- kościół pw. św. Jacka
- dzwonnica
- klasztor
- zespół klasztorny franciszkanów, ul. Zakroczymska 1
- kościół pw. św. Franciszka
- klasztor
- zespół klasztorny jezuitów, ul. Świętojańska 10/12
- kościół Matki Boskiej Łaskawej
- klasztor
- zespół klasztorny kapucynów, ul. Miodowa 13
- kościół pw. Przemienienia Pańskiego
- klasztor
- zespół klasztorny karmelitów bosych, ul. Krakowskie Przedmieście 52/54
- kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Oblubieńca
- klasztor
- brama
- kościół klasztorny misjonarzy pw. św. Krzyża, ul. Krakowskie Przedmieście 3
- zespół klasztorny paulinów, ul. Nowomiejska 23
- kościół pw. św. Ducha
- klasztor
- zespół klasztorny pijarów, ul. Długa 13, ul. Miodowa 26
- kościół pw. MB Królowej Korony Polskiej
- klasztor, ob. kamienica
- zespół klasztorny reformatów, ul. Senatorska 29/31
- kościół św. Antoniego z Padwy
- kaplica
- krużganki
- ogrodzenie
- klasztor
- zespół klasztorny sakramentek, Rynek Nowego Miasta 2
- kościół pw. św. Kazimierza
- klasztor
- budynki gospodarcze
- kapliczka
- ogród
- zespół klasztorny trynitarzy, ul. Solec 61
- kościół Świętej Trójcy
- klasztor
- zespół klasztorny wizytek, ul. Krakowskie Przedmieście 34
- kościół pw. Opieki św. Józefa
- klasztor
- budynki gospodarcze
- ogrodzenie (mur)
- Dom Stowarzyszenia Dzieci Marii, ul. Radna 14
- zakład sióstr miłosierdzia św. Wincentego à Paulo, Tamka 35
- budynek główny
- 2 budynki gospodarcze
- kapelanka
- kaplica pw. św. Kazimierza
- spichlerz
- zespół Zamku Królewskiego, pl. Zamkowy 1/2
- Zamek Królewski
- Biblioteka Królewska
- Arkady Kubickiego
- Pałac Pod Blachą
- zespół pałacowo-parkowy Belweder, ul. Belwederska 54/56
- pałac
- park
- pawilon parkowy – św. Diany
- pawilon parkowy – Most Egipski
- źródło i rzeźby parkowe
- zespół pałacowo-parkowy Łazienki, ul. Agrykola
- park
- Pałac Na Wyspie
- Biały Domek
- pałac Myślewicki
- Teatr Na Wyspie (Amfiteatr)
- Stara Pomarańczarnia z teatrem
- Wielka oficyna, później Szkoła Podchorążych
- Stara Kordegarda
- Nowa Kordegarda
- Wodozbiór
- zdrój
- palmiarnia
- d. zajazd, ul. Szwoleżerów 9
- budynek gospodarczy
- d. stajnie i wozownie
- Dom Narutowicza, zwany też Domem Inwalidów
- d. Dom Ogrodnika
- Ermitaż, ul. Myśliwiecka 1
- kuchnia (przy ermitażu)
- most z pomnikiem Jana III
- zespół Zamku Ujazdowskiego, Aleje Ujazdowskie 6
- ruiny zamku
- Kanał Piaseczyński
- park Agrykola (Sobieskiego)
- Ogród Botaniczny, Aleje Ujazdowskie 4
- Ogród Saski, ul. Królewska
- rzeźby
- zegar słoneczny
- wodozbiór
- park, d. ogród księcia Poniatowskiego, ul. Książęca 2
- groty
- Park Ujazdowski, Aleje Ujazdowskie 8
- Fort Legionów z otoczeniem, ul. Zakroczymska
- mury obronne Starego Miasta
- baszta Rycerska, ul. Podwale
- Barbakan, ul. Nowomiejska
- most i wiadukt im. Poniatowskiego, al. 3 Maja
- wiadukt im. Markiewicza
- studnia „Gruba Kaśka”, al. „Solidarności”
- obudowa źródła, ul. Oboźna
- Zdrój Królewski, ul. Zakroczymska
- wodotrysk, pl. Bankowy
- figura MB Passawskiej, ul. Krakowskie Przedmieście
- kolumna Zygmunta III Wazy, pl. Zamkowy
- pomnik Mikołaja Kopernika, ul. Krakowskie Przedmieście
- pomnik Adama Mickiewicza, ul. Krakowskie Przedmieście
- pomnik księcia Józefa Poniatowskiego, ul. Krakowskie Przedmieście
- figura św. Jana Nepomucena, ul. Senatorska 40
- figura św. Jana Nepomucena, pl. Trzech Krzyży
- 2 kolumny z krzyżami
- założenie urbanistyczne, ul. Agrykola
- Muzeum Narodowe z ogrodem, Aleje Jerozolimskie 3
- Bank Gospodarstwa Krajowego, Aleje Jerozolimskie 7
- Centralny Dom Towarowy, ob. DT „Smyk”, Aleje Jerozolimskie → ul. Krucza 50
- hotel „Polonia”, Aleje Jerozolimskie 45
- kamienice w Alejach Jerozolimskich, numery: 47, 49, 51, 53, 55, 63 (z oficyną)
- zespół Korpusu Kadetów im. Suworowa, ob. Urząd Rady Ministrów, Aleje Ujazdowskie 1-9
- budynek, Aleje Ujazdowskie 1/3
- budynek, Aleje Ujazdowskie 5
- budynek, Aleje Ujazdowskie 7
- budynek, Aleje Ujazdowskie 9
- budynek, al. Szucha 14
- ogród od ul. Klonowej, Aleje Ujazdowskie 1-9/al. Szucha 14
- willa Poznańskich, Aleje Ujazdowskie 8
- pałacyk „Pod Karczochem”, Aleje Ujazdowskie 14
- oficyna, Aleje Ujazdowskie 12
- zespół pałacu Sobańskich, Aleje Ujazdowskie 13
- pałac
- 2 pawilony
- ogród
- kamienica Szelechowa, Aleje Ujazdowskie 17
- kamienice w Alejach Ujazdowskich, numery: 19, 22, 24 (Kamienica pod Gigantami), 41, 45 (z oficyną – ul. Mokotowska 58), 49, 51
- pałac Śleszyńskich, Aleje Ujazdowskie 25
- pałacyk Raua, Aleje Ujazdowskie 27
- pałacyk Lilpopów, Aleje Ujazdowskie 33/35
- pałac, Aleje Ujazdowskie 39
- willa, ul. Bacciarellego 4
- ogrodzenie
- kamienice przy ul. Bagatela, numery: 10, 13, 15
- założenie urbanistyczne, pl. Bankowy
- hotel „Saski”, pl. Bankowy 1
- d. Bank Polski, pl. Bankowy 1
- pałac Ministra Skarbu, pl. Bankowy 3/5
- pałac Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, pl. Bankowy 3/5
- kamienica, pl. Bankowy 7
- założenie urbanistyczne, ul. Bednarska
- d. łaźnia, ul. Bednarska 2/4, 1832, nr rej.: 8 z 1.07.1965
- kamienice przy ul. Bednarskiej, numery: 14, 21, 23 (z oficyną), 24, 25 (kamienica Walusińskich), 26, 28/30
- założenie urbanistyczne, ul. Bielańska
- Bank Polski (częściowa ruina), ul. Bielańska 10
- założenie urbanistyczne, ul. Boleść
- założenie urbanistyczne, ul. Bracka
- pałac Brzozowskich, ul. Bracka 20a
- Dom Handlowy Jabłkowskich, ul. Bracka 25
- założenie urbanistyczne, ul. Brzozowa
- zespół 2 domów, ul. Brzozowa 10, 12
- dom, ul. Brzozowa 10
- dom, ul. Brzozowa 12
- ogród
- mur oporowy
- kładka
- kamienice przy ul. Brzozowej, numery: 5, 6/8, 7/9, 11, 13, 14, 20, 21, 22 (dawny spichlerz), 23 (z oficyną), 25, 27, 29, 31/33, 35, 37
- założenie urbanistyczne, ul. Bugaj
- kamienice przy ul. Bugaj, numery: 13a, 13b, 15/17
- kamienice przy ul. Chmielnej, numery: 1/3 (/Nowy Świat 29), 13 (kamienica frontowa), 18, 24, 30
- gmach Stowarzyszenia Techników, ul. Czackiego 3/5
- gmach Towarzystwa Kredytowego Miejskiego, ul. Czackiego 21/25
- kamienica, ul. Czerwonego Krzyża 6
- gmach Biblioteki Załuskich, ul. Daniłowiczowska 14 → ul. Hipoteczna 2
- Pałac Kultury i Nauki, pl. Defilad
- pałac Schlenkera, pl. Dąbrowskiego 6
- założenie urbanistyczne, ul. Długa
- budynki przy ul. Długiej, numery: 1, 4, 6, 15, 16, 18/20, 23 (d. zajazd), 24 (/pl. Krasińskich 1a; d. komora celna), 25, 27, 28, 29 (d. Hotel Polski), 44
- pałac Raczyńskich, ul. Długa 7
- pałac Radziwiłłowej, ul. Długa 26
- pałac Dückerta, ul. Długa 38/40
- Arsenał, ul. Długa 52
- szkoła, ul. Drewniana 8
- kamienica, ul. Dynasy 8
- ogród
- założenie urbanistyczne, ul. Dziekania
- dom „Pałac Dziekana”, ul. Dziekania 4/6
- założenie urbanistyczne, ul. Elektoralna
- Bank Polski, ob. Główny Urząd Miar, z oficynami, ul. Elektoralna 2
- szpital Świętego Ducha, ul. Elektoralna 12
- zespół Elektrowni Warszawskiej, ul. Elektryczna 2a
- rozdzielnia 35(30) kV
- rozdzielnia 5/15 kV
- keson – podziemny zbiornik wody
- hala maszyn
- kotłownia nr 2
- dom, ul. Filtrowa 7
- ogród
- kamienica z oficynami, ul. Flory 3
- zespół pałacu Zamoyskich, ul. Foksal 1/2/4
- pałac
- 2 oficyny
- domek dozorcy
- park
- pałacyk, d. Biblioteka Ordynacji Przezdzieckich, ul. Foksal 6
- ogród
- kamienice przy ul. Foksal, numery: 11, 13, 15, 16
- gmach Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego, ul. Foksal 19
- założenie urbanistyczne, ul. Franciszkańska
- kamienica, ul. Frascati 2
- Bank Zachodni, ul. Fredry 6
- Bank Dyskontowy, ul. Fredry 8
- założenie urbanistyczne, ul. Freta
- kamienice przy ul. Freta, numery: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 11-15, kamienica Łyszkiewicza nr 16, 17-26, 28-35, 36/38, 37, 38, 39/41, 40/42, 43, 44/46, 45, 47-53, 55
- kamienice przy ul. Górnośląskiej, numery: 14, 16, 20, 22
- willa, ul. Górnośląska 33, 1925-26, nr rej.: 1599-A z 29.11.1995
- ogród
- założenie urbanistyczne, pl. Grzybowski
- kamienice przy pl. Grzybowskim, numery: 10, 12
- gmach Biblioteki Załuskich, ul. Hipoteczna 2
- dom, ul. Hoene-Wrońskiego 5
- ogród i ukształtowanie terenu
- willa, ul. Hoene-Wrońskiego 7
- ogród
- willa, ul. Hoene-Wrońskiego 9
- kamienice przy ul. Hożej, numery: 1, 41, 42
- elewacje frontowe warsztatów Fabryki Braci Łopieńskich, ul. Hoża 55
- dom Związku Zawodowego Kolejarzy z teatrem „Ateneum”, ul. Jaracza 2
- Bank Towarzystwa Spółdzielczego, ul. Jasna 1
- założenie urbanistyczne, ul. Jezuicka
- kamienice przy ul. Jezuickiej, numery: 1/3 (d. konwikt jezuitów), 2, 4 (d. gimnazjum jezuickie), 6, 8
- założenie urbanistyczne, ul. Kamienne Schodki
- założenie urbanistyczne, ul. Kanonia
- przejście z zamku do katedry (I) nad ul. Dziekania
- przejście z zamku do katedry (II), ul. Kanonia 4
- kamienice przy ul. Kanoniej, numery: 6-26 (parzyste)
- założenie urbanistyczne, ul. Kapitulna
- Teatr Polski, ul. Karasia 2
- gmach Polskiego Towarzystwa Higienicznego, ul. Karowa 31
- d. ujeżdżalnia, ul. Klonowa 2
- willa, ul. Klonowa 4, 1936
- ogród
- willa, ul. Klonowa 6/8
- ogrodzenie
- zespół d. koszar sierakowskich, ul. Konwiktorska 1/3
- d. koszary
- pawilon
- oficyna
- założenie urbanistyczne, ul. Kopernika
- dom (ze skrytką z okresu okupacji), ul. Kopernika 4
- kamienice przy ul. Kopernika, numery: 11/13, 15
- gmach Centralnego Towarzystwa Rolniczego, ul. Kopernika 30
- Szpital Dziecięcy, ul. Kopernika 43
- Biblioteka Publiczna, ul. Koszykowa 26
- gmach Wydziału Architektury, ul. Koszykowa 55
- Hala Targowa, ul. Koszykowa 61/63
- kamienica, ul. Koszykowa 70
- założenie urbanistyczne, ul. Kościelna
- kamienice, przy ul. Kościelnej, numery: 6, 7/9, 8/8a, 10 (tzw. pałac Łowczanki), 11, 13-16
- pałac Przezdzieckich, ul. Kościelna 12
- założenie urbanistyczne, ul. Kozia
- kamienica, ul. Kozia 1
- założenie urbanistyczne, ul. Koźla
- kamienice przy ul. Koźlej, numery: 2, 4, 6/8, 10, 14, 16/18, 20/22, 24/26, 28
- założenie urbanistyczne, ul. Krakowskie Przedmieście
- pałac Raczyńskich z oficynami, ul. Krakowskie Przedmieście 5
- hotel „Europejski”, ul. Krakowskie Przedmieście 13
- pałac Potockich, ul. Krakowskie Przedmieście 15
- oficyny kamienicy „Pod Messalką” z Łaźnią Centralną, ul. Krakowskie Przedmieście 16/18
- szpital św. Rocha, ob. uniwersytet, ul. Krakowskie Przedmieście 24
- pałac Wesslów (Poczta Saska), ul. Krakowskie Przedmieście 25
- zespół Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Krakowskie Przedmieście 24/26/28
- Pałac Kazimierzowski
- Gmach Porektorski
- Gmach Poseminaryjny
- Szkoła Główna
- Gmach Audytoryjny
- Gmach Pomuzealny (ob. Wydział Historii)
- Biblioteka Uniwersytecka
- budynek Audytorium Maximum
- Gmach Polonistyki
- Gmach Pedagogiki
- tzw. Oficyna Wizytek
- Gmach Anglistyki (oficyna pałacu Uruskich)
- brama uniwersytecka
- mur oporowy za Pałacem Kazimierzowskim
- ogród
- pałac Uruskich-Czetwertyńskich, ul. Krakowskie Przedmieście 30
- pałac Tyszkiewiczów-Potockich z oficyną, ul. Krakowskie Przedmieście 32
- Hotel Bristol, ul. Krakowskie Przedmieście 42/44
- Pałac Radziwiłłów, Prezydencki, ul. Krakowskie Przedmieście 46/48
- zajazd Dziekanka, ul. Krakowskie Przedmieście 56
- Pałac Kazanowskich w Warszawie – „Res Sacra Miser”, ul. Krakowskie Przedmieście 62
- Resursa Obywatelska, ob. Dom Polonii, ul. Krakowskie Przedmieście 64
- d. odwach, ul. Krakowskie Przedmieście 66
- kamienice przy Krakowskim Przedmieściu, numery: 1, 3 (z oficyną), 7, 8, 10, 12, 14, 17, 27/Kozia 4, 31/Kozia 6, 33/Kozia 8, 37/Kozia 12, 39/Kozia 14, 41/Kozia 16, 43/Kozia 18, 45/Kozia 20, 53/Kozia 28, 55, 57/Kozia 34, 59/Kozia 36, 61/Kozia 38, 63/Kozia 38, 65/Kozia 42, 67/Kozia 44, 69/Kozia 46, 71/Kozia 48, 79 (Dom Roezlera), 81, 83, 85, 87/Senatorska 3, 89/Senatorska 1
- założenie urbanistyczne, pl. Krasińskich
- zespół pałacu Krasińskich, pl. Krasińskich 5
- pałac
- ogród
- brama w ogrodzie, ul. Nalewki
- 2 studnie (przy placu)
- gmach Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, ul. Kredytowa 1
- gmach Towarzystwa Zakładów Gazowych, ul. Kredytowa 3
- dom Klubu Myśliwskiego z oficynami (łącznik i pałacyk w podwórzu), ul. Kredytowa 5/7
- Dom Bez Kantów, ul. Królewska 2
- Centralny Dom Towarowy, ob. DT „Smyk”, ul. Krucza 50
- założenie urbanistyczne, ul. Krzywe Koło
- kamienice przy ul. Krzywe Koło, numery: 2-5, 6/6a, 7-10, 11/Nowomiejska 12, 12, 14, 16, 18, 22, 24, 26, kamienica Falkiewicza nr 28, 30
- dom probostwa par. św. Aleksandra, ul. Książęca 2
- kamienica z oficynami, ul. Książęca 6
- zakład kąpielowy, ul. Lipowa 2
- pałacyk, ul. Litewska 6
- kamienice przy ul. Lwowskiej, numery: 3, 6, 11, 13, 13a, 15, 17
- założenie urbanistyczne, pl. Małachowskiego
- kamienica, pl. Małachowskiego 2
- gmach „Zachęty”, pl. Małachowskiego 3
- gmach „Kasy Chorych”, ul. Mariańska 1
- założenie urbanistyczne, Mariensztat
- kamienice na Mariensztacie, numery: 9, 11/11a, 13, 15
- kamienica, ul. Marszałkowska 72
- założenie urbanistyczne, ul. Mazowiecka
- założenie urbanistyczne, ul. Miodowa
- Pałac Biskupów Krakowskich, ul. Miodowa 5
- zespół pałacu Branickich
- pałac ze skrzydłami, ul. Miodowa 6/Podwale 3
- oficyna, ul. Podwale 3
- oficyna, ul. Podwale 5
- brama, ul. Podwale 3
- pałac Szaniawskich, ul. Miodowa 8
- zespół pałacu Młodziejowskich
- pałac, ul. Miodowa 10
- 2 oficyny pałacu, ul. Podwale 7
- zespół pałacu Chodkiewiczów, ul. Miodowa 14
- pałac
- oficyna
- ogród (dziedziniec)
- ogrodzenie z bramami
- pałac Paca ze skrzydłami, ul. Miodowa 15
- budynek bramny
- zespół pałacu Arcybiskupiego, ul. Miodowa 17-19
- pałac ze skrzydłami
- altana ogrodowa
- brama
- kamienice przy ul. Miodowej, numery: 12, 18, 22
- Collegium Nobilium pijarów w Warszawie, ob. Akademia Teatralna, ul. Miodowa 24
- hala targowa „Mirowska”, pl. Mirowski 1
- hala targowa, pl. Żelaznej Bramy 1
- d. Koszary Mirowskie, pl. Mirowski 3
- założenie urbanistyczne, ul. Mokotowska
- pałacyk z dziedzińcem i ogrodzeniem, ul. Mokotowska 25
- dom Kraszewskiego, ul. Mokotowska 48
- kamienice przy ul. Mokotowskiej, kamienica Pod Niedźwiedziem nr 8, 12, 14, Kamienica Kryształa nr 24, 25, 48, 50, 51/53, 57, 58 (→ oficyna Aleje Ujazdowskie 45), 64, 73
- założenie urbanistyczne, ul. Mostowa
- kamienice przy ul. Mostowej, numery: 4, 6, 8, 9/9a, 11, 13, 14, 15/17, 16, 18, 20-22, 23/25, 26-30
- dom, ul. Myśliwiecka 12
- willa, ul. Myśliwiecka 18
- ogród
- pałacyk, al. Na Skarpie 8
- willa („Loża Masońska”), al. Na Skarpie 27
- zespół domów Spółdzielni „Ognisko”, al. Niepodległości 210, 212, 214
- 3 kamienice
- ogród
- kamienice przy ul. Noakowskiego, numery: 10, 12
- kamienice przy ul. Nowogrodzkiej, numery: 10, 12, 14, 18/18a, 25, 40, 44, 45, 46, 48, 50/52
- pałac Mostowskich, ul. Nowolipie 2
- założenie urbanistyczne, ul. Nowomiejska
- kamienice przy ul. Nowomiejskiej, numery: 3-11, 13, 15, 17
- schronisko im. Sobańskich, ul. Nowowiejska 10a
- założenie urbanistyczne, ul. Nowy Świat
- pałac Branickich ze skrzydłami, ul. Nowy Świat 18/20
- pałac Kossakowskich, ul. Nowy Świat 19
- pałac Hołówczyca, ul. Nowy Świat 35
- kamienica Bentkowskiego, ul. Nowy Świat 49
- ogród
- ogrodzenie
- pałac Sanguszków, ul. Nowy Świat 51/Warecka 1
- pałac Pusłowskich, ul. Nowy Świat 53
- pałac Zamoyskich, ul. Nowy Świat 67/69
- Pałac Barona Szucha do roku 1945, wówczas barona von Börtzell-Szucha, ul. Nowy Świat 70/72
- pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72/74
- kamienice przy ul. Nowy Świat, numery: 1a, 1b, 2 (z oficynami), 7, 25, 27, 33, 34, 37, 39-44, 46, 48, 55, 57, 59, 62/64, 66
- d. rotunda „Panoramy Tatr”, ul. Oboźna 3/5
- kamienica, ul. Oboźna 8
- gmach Biblioteki Ordynacji Krasińskich, ul. Okólnik 9/9a
- kamienica, ul. Ordynacka 15/Nowy Świat 18a
- zespół pracowni malarskich (poddasze kamienicy), ul. Pankiewicza 3
- założenie urbanistyczne, ul. Piekarska
- kamienice przy ul. Piekarskiej, numery: 2a, 3-6, 16, 20
- szkoła im. Cecylii Plater-Zyberk, ul. Piękna 24/26
- willa Struvego, ul. Piękna 44
- ogród
- założenie urbanistyczne pl. marsz. J. Piłsudskiego
- założenie urbanistyczne, ul. Piwna
- kamienice przy ul. Piwnej, numery: 3, 4, 4a, 5-8, 10, 12, 13, 13a, 14-26, 27/Piekarska 2, 28-31, 33-37, 38/38a, 39-49, 51, 53
- „pałacyk”, ul. E. Plater 17
- założenie urbanistyczne, ul. Podwale
- 2 oficyny, ul. Podwale 3, 5 → pałac Branickich, ul. Miodowa 6
- oficyna, ul. Podwale 7 → pałac Młodziejowskich, ul. Miodowa 10
- kamienice przy ul. Podwale, numery: 9, 15
- d. szpital św. Ducha, ul. Podwale 29/Nowomiejska 21
- zespół zabudowań Politechniki, pl. Politechniki 1
- gmach Politechniki
- gmach mechaniki z halą warsztatową i kominem
- gmach fizyki z obserwatorium astronomicznym
- gmach aerodynamiki
- gmach elektrotechniki
- gmach technologii chemicznej
- gmach chemii
- kreślarnia
- dom dozorcy (2 budynki mieszkalne), ul. Koszykowa 75
- kamienica, ul. Polna 42
- gmach Tow. Ubezpieczeń „Prudential”, pl. Powstańców Warszawy 9
- kamienice przy ul. Poznańskiej, numery: 15, 37, 38
- willa, ul. Profesorska 3
- kamienice przy ul. Próżnej, numery: 7, 9, 12, 14
- kamienice przy ul. Przyrynek, numery: 1, 3/5, 7
- dom, ul. Rozbrat 32
- ogrodzenie z bramą wjazdową
- dom, ul. Rozbrat 34/36
- ogrodzenie
- obudowa źródła
- fontanna na dziedzińcu
- pałac Wielopolskiej, al. Róż 1/Aleje Ujazdowskie 15
- ogródek
- ogrodzenie
- willa, al. Róż 3
- kamienice w al. Róż, numery: 6, 8
- wille w al. Róż, numery: 12, 16
- założenie urbanistyczne, ul. Rybaki
- Brama Mostowa (Prochownia), ul. Rybaki 2
- d. więzienie, ul. Rybaki 2
- założenie urbanistyczne, ul. Rycerska
- kamienice przy ul. Rycerskiej, numery: 4/6, 10/12
- założenie urbanistyczne, Rynek Nowego Miasta
- kamienice przy Rynku Nowego Miasta, numery: 1, 3-5, 6/10, 7, 9, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29/31
- założenie urbanistyczne, Rynek Starego Miasta
- kamienice przy Rynku Starego Miasta: numery: 1, 3, 4/6, 5, 7-20, 21/21a, kamienica Pod Fortuną nr 22, kamienica Fukierów nr 27, 22-30, kamienica pod św. Anną nr 31, 32, 34, 36, 38, 40, 42
- założenie urbanistyczne, ul. Senatorska
- kamienice przy ul. Senatorskiej, numery: 5-10, 27/Wierzbowa 11
- pałac Lupy-Małachowskiego, ul. Senatorska 11
- pałac Dembińskich („Wolbromskie”), ul. Senatorska 12
- zespół pałacu Prymasowskiego, ul. Senatorska 13/15
- pałac
- ogród
- budynki (na terenie ogrodu)
- pałac Blanka, ul. Senatorska 14
- Teatr Wielki, ul. Senatorska 21/25
- zespół pałacu Zamoyskich, ul. Senatorska 35/37
- pałac Błękitny
- oficyna pałacu
- Biblioteka Zamoyskich
- Bank Landaua, ul. Senatorska 38
- pałac Mniszchów, ul. Senatorska 40
- kamienice przy ul. Smolnej, numery: 6 (d. pawilon szpitala Czerwonego Krzyża), 32, 34, 36, 38, 40
- pracownia rzeźbiarska Karola Tchorka, ul. Smolna 36a m 10
- założenie urbanistyczne, ul. Solec
- budynki d. rzeźni miejskiej, obecnie Muzeum Azji i Pacyfiku, ul. Solec 24
- budynek, ul. Solec 36a (obecnie Dom Pomocy Społecznej im. św. Franciszka Salezego)
- dom Szymonowicza, ul. Solec 37
- magazyn solny, ul. Solec 63
- dom (oficyna), ul. Solec 103
- gmach Hipoteki, al. „Solidarności” 58
- kamienica, al. „Solidarności” 61
- pałac Przebendowskich (Zawiszów), al. „Solidarności” 62
- kamienica, al. „Solidarności” 75/ul. Tłomackie 1
- Biblioteka Działyńskich, al. „Solidarności” 76
- kamienica, al. „Solidarności” 76a
- Żydowski Instytut Historyczny, al. „Solidarności” 79
- kamienica, al. „Solidarności” 81
- pałac Jacobsonów, al. „Solidarności” 105
- kamienica, al. „Solidarności” 105
- założenie urbanistyczne, ul. Stara
- zespół Umschlagplatzu, ul. Stawki 4
- budynek szkolny, ul. Stawki 4/6
- budynek szkolny, ul. Stawki 8
- Pomnik i część placu przeładunkowego
- założenie urbanistyczne, ul. Szeroki Dunaj
- kamienice przy ul. Szeroki Dunaj, numery: 1/Wąski Dunaj 12/14, 3/Wąski Dunaj 12/14, 4-11, 13
- założenie urbanistyczne, ul. Szpitalna
- kamienica Wedla, ul. Szpitalna 8
- Pałac Barona Szucha do roku 1945, wówczas barona von Börtzell-Szucha, al. Szucha 6
- kamienica, al. Szucha 9
- budynek, al. Szucha 14 → zespół Korpusu Kadetów, Aleje Ujazdowskie 1-9
- gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, al. Szucha 25
- kamienica, ul. Śniadeckich 23
- założenie urbanistyczne, ul. Świętojańska
- kamienice przy ul. Świętojańskiej, numery: 1 (kamienica Pod Pelikanem pl. Zamkowy 1/13), 2, 3/pl. Zamkowy, 4-6, 7/9, 11, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29, 31, 33
- założenie urbanistyczne, ul. Tamka
- pałac Gnińskich, ul. Tamka 41/Okólnik 1
- bastion
- gmach Banku Handlowego, ul. Traugutta 7
- założenie urbanistyczne, pl. Trzech Krzyży
- kamienica, pl. Trzech Krzyży 3
- Instytut Głuchoniemych, pl. Trzech Krzyży 4/6
- Domek Holenderski na tyłach pl. Trzech Krzyży 4/6
- kamienica „Pod Gryfami”, pl. Trzech Krzyży 18
- założenie urbanistyczne, ul. Twarda
- założenie urbanistyczne, pl. Unii Lubelskiej
- rogatka mokotowska I, pl. Unii Lubelskiej – róg Chocimskiej
- rogatka mokotowska II, pl. Unii Lubelskiej – róg Polnej
- kamienica z oficynami, ul. Warecka 11
- założenie urbanistyczne, ul. Wąski Dunaj
- kamienice przy ul. Wąski Dunaj, numery: 2/Nowomiejska 1/3, 5, 8, 9/Rycerska 8/10, 13/Rycerska 8/10, 16, 18, 20
- kamienice przy ul. Widok, numery: 10, 11, 16
- założenie urbanistyczne, ul. Wiejska
- zespół Parlamentu, ul. Wiejska 4-8
- gmach Sejmu Odrodzonej Polski (d. Instytut Aleksandryjski)
- Sala Posiedzeń Sejmu z łącznikiem
- hotel sejmowy
- 4 budynki biurowe
- budynek Izby Przemysłowo – Handlowej, ob. Kancelaria Prezydenta RP, ul. Wiejska 10
- pawilony wjazdowe (I i II), ul. Wiejska 10
- założenie urbanistyczne, ul. Wierzbowa
- kamienica, ul. Wierzbowa 9
- kamienice przy ul. Wilczej, numery: 29a, 69
- gmach Akademii Sztuk Pięknych, ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 37
- Budynek Zarządu Elektrowni „Powiśle”, ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 41
- d. sierociniec, ul. Zagórna 3/5
- założenie urbanistyczne, ul. Zakroczymska
- pałac Mokronowskich, ul. Zakroczymska 2 – Kamienica Fontany
- kamienica, ul. Zakroczymska 4
- pałac Sapiehów (d. „koszary sapieżyńskie”), ul. Zakroczymska 6
- założenie urbanistyczne, pl. Zamkowy
- kamienice przy pl. Zamkowym, numery: 9, 11, 13a, 15, 17/19
- kamienica, ul. Zgoda 3
- gmach d. „PAST – CEDEGREN”, ul. Zielna 37/39
- pałacyk, ul. Zielna 49
- gmach Krajowej Kasy Oszczędności, ul. Złota 1
- kamienica, ul. Żabia 7
- pałac Lubomirskich, pl. Żelaznej Bramy 10
- kamienica, ul. Żurawia 2
- historyczny układ urbanistyczny ul. Chmielnej (od Nowego Światu do pasażu Wiecha)
- zespół kościoła pw. Zmartwychwstania Pańskiego, ul. Księcia Ziemowita 39
- kościół
- dzwonnica
- plebania
- ogród
- cmentarz Bródnowski, ul. św. Wincentego 83
- kościół pw. św. Wincentego
- zespół koszar, ul. 11 Listopada 17/19
- willa, ul. Siarczana 6
- ogród
- grodzisko na Bródnie
- cmentarz par. rzym.-kat. (tzw. piastowski) w Gołąbkach, ul. Bohdana Żołądkowskiego
- kapliczka przy cmentarzu, ul. Dzieci Warszawy
- zespół kościoła św. Katarzyny, ul. Fosa 17
- kościół
- średniowieczna chrzcielnica
- średniowieczny krucyfiks, przed którym miał się modlić Władysław Jagiełło
- dzwonnica
- plebania
- wikarówka
- cmentarz przykościelny
- ogrodzenie
- kościół
- kwatera z mogiłami 1939–1945 na cmentarzu (par. śś. Ap. Piotra i Pawła), ul. Łagiewnicka
- zespół torów wyścigów konnych, ul. Puławska 266
- tory wyścigów i teren
- trybuny
- budynek administracyjny z siodlarnią
- zespół budynków stajenno-mieszkalnych I
- zespół budynków stajenno-mieszkalnych II
- dom inspektora
- zespół pałacowo-parkowy w Natolinie, ul. Nowoursynowska
- pałac
- oficyna pałacowa
- pawilon ogrodowy (świątynia dorycka)
- domki dozorców
- gajówka
- sarkofag
- akwedukt
- brama mauretańska
- most mauretański, pomnik Natalii Sanguszkowej
- brama
- park
- zespół pałacowy Ursynów, ul. Nowoursynowska 166
- pałac z oficynami
- taras ze schodami
- park
- dom (chałupa), ul. Kabaty 1
- willa, ul. Krasnowolska 78
- zespół dworski Wyczółki (I), ul. Łączyny 2
- dwór
- park z rzeźbami
- zespół willi Wyczółki (II), 1918-22, ul. Łączyny 54
- willa
- czworak
- ogród
- leśniczówka, ul. Rydzowa 1
- Kościół pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Trakt Lubelski 157
- wiaty peronowe i poczekalnie na przystankach kolejowych Międzylesie, Radość i Miedzeszyn oraz stacji Falenica
- cmentarz par. pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Cylichowska
- dom z piwnicami i skrytką, ul. Barbórki 16
- dom, ul. Derkaczy 79
- willa, ul. Dusznicka 64
- willa „Lodusieńka”, ul. Herbaciana 6
- dom, ul. Junaków 24
- ogród
- willa, ul. Junaków 33/35
- ogród
- dom z wieżą, ul. Kamieńskiego 4
- ogród
- willa, ul. Lokalna 57/59
- ogród
- dawny dworzec kolejowy Falenica, ul. Patriotów 40
- zajazd, ul. Płowiecka 83
- willa, ul. Przewodowa 112
- ogród
- willa, ul. Przewodowa 123/125
- dawna stacja kolejki dojazdowej Wawer, ul. Widoczna 6
- dom, ul. Widoczna 79
- willa, ul. Wilgi 43
- ogród
- dom, ul. Zasobna 46/48
- fabryka Aparatów Elektrycznych K. Szpotańskiego (4 sprzężone hale produkcyjne), ul. Żegańska 1
- kościół pw. św. Antoniego Padewskiego, ul. Borkowska 1
- cmentarz przykościelny
- Wilanów – założenie urbanistyczne
- zespół kościoła par. pw. św. Anny
- kościół
- plebania, ul. Biedronki 1
- dom służby kościelnej, ul. Biedronki 1a
- cmentarz
- kaplica cmentarna
- ogrodzenie i brama
- zespół pałacowo-ogrodowy, ul. Stanisława Kostki Potockiego 1
- pałac Królewski
- kordegarda
- oficyna kuchenna
- stajnia pałacowa z wiatą
- oranżeria
- figarnia z pseudośredniowieczną bramą
- ujeżdżalnia
- wozownia
- psiarnia
- d. kuźnia, ul. Wiertnicza 1e
- d. komisariat, ul. Wiertnicza 1f
- d. ślusarnia i areszt (?), ul. Wiertnicza 1c
- dom ogrodnika, ul. Biedronki 16
- dom podstarościego
- holendernia
- spichrze
- studnia na dziedzińcu
- brama wjazdowa
- park pałacowy z wystrojem architektoniczno-rzeźbiarskim
- domek dozorcy
- mauzoleum Potockich
- pompownia
- altana chińska
- most rzymski
- pomnik Bitwy Raszyńskiej
- sarkofag ku czci Stanisława Kostki Potockiego
- obelisk ku czci braci Potockich
- kolumna z krzyżem maltańskim
- kolumna z orłem
- rzeźba figuralna (balustrady, posągi kamienne i ceramiczne)
- d. szpital św. Aleksandra, ul. Biedronki 6
- „Dom Doktora”, ul. Biedronki 6a
- d. fabryka, ul. Wiertnicza 1
- d. kuźnia wiejska, ul. Wiertnicza 2
- jatki, ul. Wiertnicza 2a
- ochronka, ul. Wiertnicza 2a
- d. zajazd, ul. Wiertnicza 27
- mostek, ul. Wiertnicza
- zespół pałacowo-parkowy w Morysinie
- ruiny pałacyku
- domek stróża
- gajówka, drewn.
- oraculum
- brama
- park
- kościół św. Elżbiety w Warszawie (Powsin), ul. Przyczółkowa
- dzwonnica
- cmentarz wojenny z II wojny światowej w Powsinie, ul. Przyczółkowa
- d. karczma w Powsinie, ul. Przyczółkowa 394
- Fort VI „Okęcie”, ul. Lipowczana 6
- pałac Koelichenów, ul. ks. J. Chrościckiego 2
- zespół dworski, ul. 1 Sierpnia 11
- dwór (częściowo rozebrany po 1945)
- stodoła
- budynek inwentarski
- wozownia
- czworak
- ogród (szpalery drzew)
Wola
[edytuj | edytuj kod]- osiedle WSM „Koło” – układ urbanistyczny i zespół budowlany w obrębie ulic: Czorsztyńska – Deotymy – Dobiszewskiego – Magistracka – Ożarowska – Raszei
- kościół par. pw. św. Augustyna, ul. Nowolipki
- kościół par. pw. św. Karola Boromeusza, ul. Chłodna 21a
- kościół par. pw. Miłosierdzia Bożego i św. Faustyny, ul. Żytnia 1
- kościół par. pw. Stanisława Biskupa ul. Bema 73
- kościół par. św. Stanisława Biskupa, ul. Wolska 76
- kościół klasztorny karmelitów trzewiczkowych, ob. par. pw. Narodzenia NMP al. „Solidarności” 80
- zespół Cmentarza Powązkowskiego, ul. Powązkowska 1
- cmentarz
- kościół pw. św. Karola Boromeusza
- katakumby
- budynek karawaniarni, ul. Powązkowska 14
- cmentarz ewangelicko-augsburski, ul. Młynarska 54/58
- cmentarz ewangelicko-reformowany (kalwiński), ul. Żytnia 42/44
- cmentarz żydowski, ul. Okopowa 49/51
- cmentarz muzułmański – kaukaski, ul. Młynarska 60
- cmentarz muzułmański – tatarski, ul. Tatarska
- domek dozorcy
- ogrodzenie
- cmentarz karaimski, ul. Redutowa
- zespół Reduty Wolskiej, ul. Wolska 138-140
- kościół par. pw. św. Wawrzyńca
- cerkiew prawosławna cmentarna pw. św. Jana Klimaka
- cmentarz prawosławny
- reduta nr 56 (szańce ziemne, wały i fosa)
- skwer im. „Jura” Gorzechowskiego (teren d. więzienia kobiecego „Serbia”), al. Jana Pawła II – Dzielna – Smocza
- zespół budynków szkolnych, ul. Bema 76
- założenie urbanistyczne ul. Chłodnej
- kamienica z oficynami, ul. Chłodna 20
- kamienica, ul. Chłodna 27
- szpital, ul. Działdowska 1/3
- więzienie „Pawiak” (teren i relikty zabudowy), ob. Muzeum, ul. Dzielna 26/24
- zakład ogrodniczy Ulrichów, ul. Górczewska 124
- szklarnie
- dom mieszkalny „pałacyk”
- dom mieszkalny
- park – ogród pokazowy
- przedszkole, ul. Kasprzaka 18/20
- zespół gazowni, ul. Kasprzaka 25
- kotłownia z kominem
- wieża ciśnień z remizą straży pożarnej
- budynek biurowy k. wieży ciśnień
- oczyszczalnia systemu III
- oczyszczalnia systemu IV (nie istnieje)
- tłocznia gazu
- oczyszczalnia systemu I i II
- zbiornik gazu I
- zbiornik gazu II
- amoniakalnia
- budynek z wagą koksu
- fenolownia
- portiernia
- magazyn centralny
- warsztat
- naftalenownia
- budynek administracyjny
- benzolownia
- kalorymetr
- centrala elektryczna
- stajnia z powozownią
- 3 domy mieszkalne
- część zabudowy d. koszar, ul. Kozielska 4, 4a
- budynek koszarowy (nr 28)
- rotunda (magazyn)
- założenie urbanistyczne ul. Leszno
- dom, ul. Ludwiki 1
- dom, ul. Łucka 8
- kamienica, ul. Pańska 85
- pałacyk, ul. Płocka 9/11
- zespół budynków stacji postojowej Warszawa – Szczęśliwice, ul. Potrzebna 54
- budynek administracyjny
- akumulatornia
- kompresornia
- warsztaty
- dom zawiadowcy
- spawalnia
- zespół Elektrowni Tramwajowej (ob. siedziba Muzeum Powstania Warszawskiego), ul. Przyokopowa 28
- hala główna (kotłownia z pompownią i maszynownią)
- budynek administracyjno – mieszkalny
- portiernia
- ogrodzenie z bramą
- szkoła, ul. Rogalińska 2
- dom, ul. Siedmiogrodzka 5
- pałacyk, ul. Srebrna 12
- pozostałości zespołu fabryki, ul. Waliców 11/Pereca
- dom
- piwnice (pod domem i dziedzińcem)
- mur ceglany z bramą od ul. Waliców
- zespół pałacyku Biernackich, ul. Wolska 27/29
- pałacyk
- oficyna
- pawilon I
- pawilon II
- kamienica, ul. Złota 83
- Zakłady Norblina, ul. Żelazna 51/53 (ob. siedziba Muzeum Przemysłu)
- budynek odlewni
- budynek z halami pieców i trawiarnia
- budynek tłoczni
- kuźnia
- budynek ciągarni
- budynek wykańczalni (3-halowy)
- budynek czyszczalni
- budynek hartowni i laboratorium
- budynek magazynów surowców
- budynek administracyjny
- fragment budynku Żydowskiego Domu Studiów Religijnych i Modlitwy, ul. Żelazna 57
- zespół fabryki „Duschik i Szolce”, ul. Żelazna 63
- dom mieszkalny
- hala fabryczna
- brama wjazdowa
- zespół domu Wojciecha Bogusławskiego, ul. Żelazna 97
- pałacyk
- oficyna I
- oficyna II
- Żoliborz historyczny (układ i zabudowa)
- Kolonia Dziennikarska
- osiedle WSM
- Żoliborz Oficerski
- zespół cytadeli, ul. Wybrzeże Gdyńskie
- mury z bramami
- X pawilon
- d. kaplica pw. św. Ducha
- d. budynki klasztorne
- budynek, ul. Gwardii
- budynek, ul. Fawory
- Fort Sokolnickiego, ul. Krasińskiego
- Fort Traugutta, ul. Mickiewicza
- poterna (tunel) z cytadeli, ul. Wojska Polskiego/pl. Inwalidów
- zabudowa parzystej strony, ul. Brodzińskiego, numery: 2 (z ogrodem), 4 (z ogrodem), 8, 10, 12 (z ogrodem), 16, 20 (z ogrodem), 24, 28 (z ogrodem), 30, 32
- szkoła, ul. Czarnieckiego 49
- willa, ul. Czarnieckiego 53
- ogród
- domy wraz z ogrodami, przy ul. Dygasińskiego, numery: 1, 3, 15, 19, 20, 21, 22 (bez ogrodu), 23
- domy wraz z ogrodami przy ul. Dziennikarskiej, numery: 11, 12
- szkoła, ul. Elbląska 51
- dom (segment), ul. Forteczna 12
- ogród
- domy (segmenty) przy ul. Gomółki, numery: 4, 6
- dom wraz z ogrodami przy ul. Hauke-Bosaka, numery: 9, 12
- dom, ul. Kaniowska 1
- domy przy pl. Lelewela, numery: 12, 14, 18 (z ogrodem)
- dom, ul. Mickiewicza 34/36
- domy (wraz z ogrodami) przy ul. Niegolewskiego, numery: 8, 10, 21 (bez ogrodu), 21/II (bez ogrodu), 27
- willa, ul. Promyka 17
- ogród
- dom (segment), pl. Słoneczny 6
- ogród
- domy przy ul. Sułkowskiego, numery: 28 (z ogrodem), 32
- domy przy ul. Śmiałej, numery: 41, 48, 50, 54 (z ogrodem), 58 (z ogrodem), 60, 63 (z ogrodem), 66, 73
- willa przy pl. Tucholskim 24
- ogród
- zabudowa, ul. Wieniawskiego, numery: 1/I, 2/I, 2/2, 3/I, 3/II, 3/III, 3/IV, 4, 5/I, 5/II, 5/III, 5/IV, 5/V, 5/VI, 5/IX, 5/X, 6/I, 6/III, 6/VI, 6/VII, 6/VIII, 6/IX, 6/X, 7/I, 7/II, 7/IV, 7/V, 7/VI, 8/I, 8/III (z ogrodem), 8/IV, 8/VI (z ogrodem)
- dom, al. Wojska Polskiego 29
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków [online], BIP urzędu m.st. Warszawy, 19 listopada 2018 (pol.).
- ↑ Portal mapowy NID [online] [dostęp 2019-03-27] (pol.).
- ↑ Budynek dawnej Węgierskiej Ekspozytury Handlowej zabytkiem [online], Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, 6 marca 2019 (pol.).
- ↑ a b c d Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy [online], 2006 (pol.).
- ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 1994 r. w sprawie uznania za pomnik historii M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 423.
- ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 stycznia 2012 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Warszawa – Zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya” Dz.U. z 2012 r. poz. 64.
- ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 lipca 2014 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Warszawa – zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach” Dz.U. z 2014 r. poz. 956.
- ↑ Wilanowski Park Kulturowy [online], Urząd m. st. Warszawy, 31 stycznia 2019 (pol.).
- ↑ Park Kulturowy Historyczne Centrum Warszawy [online], Urząd m. st. Warszawy, 31 stycznia 2019 (pol.).
- ↑ Zabytkowy „Plon” na Saskiej Kępie. mwkz.pl. [dostęp 2011-05-23].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Zabytki w Polsce. Rejestr zabytków. Zabytki nieruchome. [on-line]. Narodowy Instytut Dziedzictwa, stan na 30 września 2016. [dostęp 2016-12-20].
- Warszawa – ostatnie spojrzenie. Zdjęcia lotnicze stolicy sprzed sierpnia 1944
- Historyczne obiekty przedwojennej Warszawy
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Serwis mapowy urzędu m.st. Warszawy zawierający informacje pochodzące z systemu ewidencji zabytków m.st. Warszawy ARKA. mapa.um.warszawa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- Witryna Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków