Wyćwiklinkowate
Basella alba | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina |
wyćwiklinkowate |
Nazwa systematyczna | |
Basellaceae Rafinesque Fl. Tellur. 3: 44. Nov-Dec 1837[3] |
Wyćwiklinkowate (Basellaceae Raf.) – rodzina roślin z rzędu goździkowców. Obejmuje 4 rodzaje z 19 gatunkami występującymi głównie w tropikalnej części obu Ameryk, mniej licznie w Afryce, pojedyncze gatunki znane są z południowej Azji[4], gdzie najwyraźniej zostały zawleczone[2]. Kilka gatunków ma znaczenie jako rośliny jadalne. Bulwy Ullucus tuberosus są podstawowym źródłem skrobi w Andach. Mięsiste liście Basella alba i B. rubra są rozpowszechnionym warzywem w tropikach. Rośliny z rodzaju Anredera uprawiane są jako ozdobne, w południowej Azji i w Oceanii są też inwazyjne[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Należą tu rośliny o pokroju sukulentowatym, pnące o zgrubiałych kłączach lub bulwach, z liśćmi pojedynczymi i niepozornymi kwiatami. Jednonasienny owoc znajduje się w mięśniejącym i trwałym okwiecie[2].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina wskazywana jest jako siostrzana dla Didiereaceae i blisko spokrewniona z Halophytaceae. Wszystkie te rodziny łączy to, że mają owoce jednonasienne i niepękające. Wraz z wszystkimi wymienionymi i szeregiem innych rodzin wyćwiklinkowate wchodzą w skład rzędu goździkowców w obrębie dwuliściennych właściwych[2]:
caryophylloids |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział rodziny na rodzaje[5]
- Anredera Juss. – anredera[6]
- Basella L. – wyćwiklin, bazela, jagodnik[7]
- Tournonia Moq.
- Ullucus Caldas
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b c d Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-05-10]. (ang.).
- ↑ a b Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 56–57. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ Genera of Basellaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-05-10]. (ang.).
- ↑ Mieczysław Czekalski , Rośliny ozdobne do dekoracji wnętrz, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1996, s. 197, ISBN 83-7160-011-9 .
- ↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyż̇szych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 166. (pol.).
- EoL: 4227
- Flora of China: 10096
- Flora of North America: 10096
- GBIF: 3063
- identyfikator iNaturalist: 71407
- IPNI: 77126684-1
- ITIS: 20497
- NCBI: 3587
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:77126684-1
- Tela Botanica: 100995
- identyfikator Tropicos: 42000075
- identyfikator taksonu Fossilworks: 55423
- CoL: 73J