Wodogrzmoty Mickiewicza
49°14′03″N 20°05′13″E/49,234167 20,086944 Pośredni Wodogrzmot | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Typ |
kaskadowy |
| Wysokość |
od 3 do 10 m |
| Liczba strug |
1 |
| Rzeka zasilająca | |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
| 49°14′03″N 20°05′13″E/49,234167 20,086944
| |
Wodogrzmoty Mickiewicza, często Wodogrzmoty, także Wodospady Mickiewicza (słow. Mickiewiczove vodopády, niem. Mickiewiczfälle, Mickiewicz-Wasserfälle, węg. Mickiewicz-vízesések[1]) – wodospady w Tatrach Wysokich utworzone z trzech większych i kilku mniejszych kaskad (od 3 do 10 m) na potoku Roztoka (w Dolinie Roztoki) wypływającym z Pięciu Stawów Polskich, ok. 1 km od jego ujścia do Białki. Trzy większe noszą nazwy: Wyżni Wodogrzmot, Pośredni Wodogrzmot i Niżni Wodogrzmot. Powstały one w miejscu, w którym woda pokonuje próg skalny, jakim Dolina Roztoki schodzi do Doliny Białki[2]. Powyżej piętrzą się urwiska Turni nad Szczotami w masywie Wołoszyna. Nad Wodogrzmotami, na stokach Roztockiej Czuby rośnie reliktowy drzewostan modrzewiowo-limbowy[3].
Wodospady te nazwane zostały Wodogrzmotami z racji huku, jaki powoduje spadająca nimi woda, zwłaszcza po dużych opadach[4]. Pierwotną nazwą ludową był Grzmot[5]. Towarzystwo Tatrzańskie w 1891 roku nadało imię Adama Mickiewicza Wodogrzmotom oraz Dolinie Rybiego Potoku na pamiątkę sprowadzenia rok wcześniej prochów wieszcza na Wawel[4]. Tablica upamiętniająca to wydarzenie została umieszczona na skale przy Niżnim Wodogrzmocie przez TT w 1891 r.[2] Nazwa przyjęła się jedynie w odniesieniu do wodospadów, ale nie do doliny[1]. Sam Mickiewicz nie był w żaden sposób związany z Tatrami ani z Podhalem, a nawet nigdy w tych rejonach nie był. W dramacie Konfederaci barscy występują wzmianki o Tatrach, jednak Mickiewicz napisał to dzieło w języku francuskim, a szczegóły tatrzańskie są w dużej mierze zasługą tłumacza, Tomasza Augusta Olizarowskiego[1]. Według części autorów przewodników, m.in. Władysława Cywińskiego, nazwa Wodogrzmoty Mickiewicza jest nieprawidłowa i należy używać krótszej nazwy Wodogrzmoty[4]. Krótsza nazwa występuje też w przewodnikach Józefa Nyki[6]. Jednak oficjalna nazwa GUGiK to Wodogrzmoty Mickiewicza[7], tę nazwę jako podstawową podają także Paryscy w Wielkiej encyklopedii tatrzańskiej[1], czy liczne publikacje kartograficzne (np. mapy topograficzne[8], Atlas Satelitarny Tatry i Podtatrze[9], Atlas gór Polski[10]).
Przed 1880 r. turyści nie dochodzili do wodospadów, mijając je w okolicach Starej Roztoki. Pierwszym znanym z nazwiska turystą, który widział Wodogrzmoty, był Walery Eljasz (1879, z przewodnikiem Maciejem Sieczką)[1]. Wodospady dostępne są dla turystów od 1886 r., kiedy to poprowadzono do nich ścieżki. Obecnie z kamiennego mostu wybudowanego w 1900 r. i poszerzonego w 1966 r. na drodze Oswalda Balzera wiodącej do Morskiego Oka widać dobrze jedynie Pośredni Wodogrzmot. Wyżni Wodogrzmot jest stąd ledwo widoczny, Niżni znajduje się poniżej mostu i jest niedostępny[4]. Dalej, w kierunku Morskiego Oka, na zakręcie znajduje się punkt widokowy, z którego można zobaczyć m.in. Gerlach, najwyższy szczyt Tatr[5].
Obok wodospadów z drogą Balzera krzyżuje się zielony szlak ze schroniska Roztoka do Doliny Pięciu Stawów Polskich. Stoi tu drewniany budynek, pełniący funkcję magazynu schroniska. Do lat 80. miejsce to było parkingiem i przystankiem autobusów kursujących do Morskiego Oka, dziś stoją tu przenośne toalety[4].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
z Toporowej Cyrhli przez Psią Trawkę, Rówień Waksmundzką i dalej wzdłuż szosy nad Morskie Oko.
- Czas przejścia z Równi Waksmundzkiej do Wodogrzmotów: 1:15 h, z powrotem 1:35 h
- Czas przejścia od Wodogrzmotów do Morskiego Oka: 1:30 h, ↓ 1:15 h
- szosą do parkingu na Palenicy Białczańskiej. Czas przejścia: 40 min, ↑ 50 min
ze schroniska na polanie Stara Roztoka do Doliny Roztoki, a dalej do Doliny Pięciu Stawów Polskich.
- Czas przejścia ze schroniska do Wodogrzmotów: 15 min, z powrotem 10 min
- Czas przejścia znad Wodogrzmotów do Doliny Pięciu Stawów Polskich: 2:05 h, ↓ 1:30 h[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b Witold Henryk Paryski, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Walentkowa Przełęcz – Przełączka pod Zadnim Mnichem, t. 4, Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1951.
- ↑ Władysław Cywiński, Szpiglasowy Wierch, t. 11, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2005, ISBN 83-7104-034-2.
- ↑ a b c d e Grzegorz Barczyk, Adam Piechowski, Grażyna Żurawska, Bedeker tatrzański, Ryszard Jakubowski (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ a b Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Przy opisie samych wodospadów stosowana jest tylko nazwa Wodogrzmoty, jednak w innych miejscach przewodnika stosowana jest już oficjalna nazwa (według wydania XVI z 2009 r.): na str. 222, s. 244, w skorowidzu nazw.
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 348, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Nazwa stosowana na współczesnych mapach topograficznych w skalach 1:100 000, 1:50 000, 1:25 000 i 1:10 000 [1].
- ↑ Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski, Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000, Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ Atlas gór Polski, Warszawa: ExpressMap, 2006, s. 145, ISBN 83-60120-64-1.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.