Wiesław Jędrzejczak

Wiesław Jędrzejczak

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	1 października 1947 Gdynia
prof. dr hab. nauk medycznych
Specjalność: hematologia
Alma Mater	Wojskowa Akademia Medyczna
Nauczyciel akademicki
Uniwersytet	Warszawski Uniwersytet Medyczny

Wiesław Wiktor Jędrzejczak (ur. 1 października 1947 w Gdyni) – polski lekarz, specjalista chorób wewnętrznych, hematolog, onkolog kliniczny, transplantolog, profesor doktor habilitowany medycyny. Jako pierwszy w Polsce przeprowadził allogeniczny przeszczep szpiku w 1984, a także przeszczep autologiczny w 1985. Jest emerytowanym pułkownikiem Wojska Polskiego .

Życiorys

Uzyskał maturę w II Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Gdyni. W 1971 ukończył z wyróżnieniem Wydział Lekarski Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. W 1974 uzyskał stopień doktora nauk medycznych na podstawie pracy: Ocena przydatności testu prednisonowego w różnicowaniu neutropenii. W 1978 uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk medycznych na podstawie rozprawy: Skutki uboczne chemioterapii nowotworów jako kliniczny model ostrej choroby popromiennej. Diagnostyka uszkodzeń układów krwiotwórczego i odpornościowego ze szczególnym uwzględnieniem neutropenii. 31 maja 1990 otrzymał tytuł profesora nauk medycznych .

Praca

W latach 1984–1998 był kierownik Zakładu Immunologii Centralnego Szpitala Klinicznego Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie. W latach 1998–2018 był kierownikiem Katedry i Kliniki Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Warszawie. W latach 2002–2014 i 2016–2018) był konsultantem krajowym w dziedzinie hematologii.

W pierwszej połowie lat 80. XX wieku prowadził badania krwiotwórczych komórek macierzystych tworzących wewnątrzpochodne kolonie śledzionowe i zaproponował oryginalną hipotezę alternatywnych dróg różnicowania układu krwiotwórczego. Do jego osiągnięć należy opracowanie oryginalnych metod chemioterapii nowotworów, opracowanie metod kontroli skutków ubocznych leków przeciwnowotworowych, współudział w odkryciu regulacyjnej roli limfocytów T w krwiotworzeniu, opracowanie metody ilościowego badania komórek ustanawiających krwiotworzenie, opracowanie metod hodowli komórek podścieliska krwiotwórczego, opracowanie oryginalnych modyfikacji metod przeszczepiania szpiku u ludzi. 28 listopada 1984, wraz ze stworzonym przez siebie zespołem lekarzy, przeprowadził udany zabieg allogenicznego przeszczepu szpiku kostnego w Centralnym Szpitalu Klinicznym WAM w Warszawie. W 1985, z tym samym zespołem lekarzy, przeprowadził przeszczepienie szpiku autologicznego, czyli przy użyciu własnych komórek chorego. Oba zabiegi były wykonane po raz pierwszy w Polsce .

W 1991 otrzymał Nagrodę Miesięcznika „Problemy” za osiągnięcia w dziedzinie popularyzowania nauki . W 1993 został laureatem Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej za prace na temat molekularnych i komórkowych mechanizmów powstawania komórek krwi .

W 2022, wraz zespołem, otrzymał Nagrodę Ig Nobla za przeprowadzone badania, które wykazały, że pacjenci onkologiczni poddawani radioterapii i chemioterapii wykazywali mniej szkodliwych skutków ubocznych, jeśli podawano im lody. Opracowanie tych badań zostało opublikowane przez „Scientific Reports” w listopadzie 2021.

Opublikował ponad 300 prac naukowych z dziedziny transplantologii, hematologii i onkologii oraz około 100 rozdziałów w podręcznikach oraz samodzielnie książki „Zagadka tworzenia krwi” i „Hemograft”. Ta ostatnia książka jest pierwszą polską monografią transplantologii komórek krwiotwórczych. Był promotorem 23 doktoratów i opiekunem 9 habilitacji .

Obecnie nie jest już kierownikiem, ale nadal jest profesorem w Katedrze i Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, zlokalizowanej w Centralnym Szpitalu Klinicznym w Warszawie Jest przewodniczącym Komitetu Immunologii i Etiologii Zakażeń Człowieka Polskiej Akademii Nauk (PAN) i członkiem Komitetu Bioetyki PAN.

Życie prywatne

Ma dwóch synów: młodszego Wiktora Oskara i Wiesława Wiktora, który jest również naukowcem.

Upamiętnienie

W 2007 ukazał się na jego temat film biograficzny Jakuba Kossakowskiego „Między złem a złem”, a w 2017 monograficzna książka Justyny Wojteczek „Pozytywista do szpiku kości” .

Bibliografia

• JanuszJ. Kapuścik JanuszJ. (red.), Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, t. II: H–Ł, Warszawa 1999, s. 199 .
• Laureaci Nagrody FNP 1993: Prof. dr hab. Wiesław Wiktor Jędrzejczak [online] [dostęp 2010-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2011-11-17] .
• 50 lat pracy naukowej prof. Wiesława Jędrzejczaka [online] [dostęp 2023-03-10] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-10] .