Wielki Międzyrzecz
50°39′24″N 26°51′53″E/50,656667 26,864722 Cerkiew św. Piotra i św. Pawła | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Wysokość |
5,441 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3651 | ||||
| Kod pocztowy |
34725 | ||||
Położenie na mapie obwodu rówieńskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
| 50°39′24″N 26°51′53″E/50,656667 26,864722
| |||||
Wielki Międzyrzecz (ukr. Великі Межирічі, Wełyki Meżyriczi) − wieś na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim, w rejonie korzeckim. W 2001 roku liczyła 2192 mieszkańców.
Na przełomie XVI i XVII wieku Międzyrzycz leżał w województwie wołyńskim[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Prywatne miasto kniazia Joachima Koreckiego w 1577[2]. Stanowił własność m.in. Ostrogskich, Koreckich, Lubomirskich i Steckich, którzy wznieśli tu pałac i stworzyli park pod koniec XVIII wieku, a w 1702 ufundowali kościół i założyli kolegium pijarów w 1814 zmienione w gimnazjum, a w 1832 zamknięte przez władze rosyjskie; od 1793 w zaborze rosyjskim. W Międzyrzeczu działał twórca chasydyzmu, rabin Dow Ber z Międzyrzecza.
W okresie międzywojennym w granicach Polski. Miasto było siedzibą gminy Międzyrzecz. W okresie od września 1939 do 1941 pod okupacją radziecką, następnie do 1944 pod okupacją niemiecką. Od 1945 do 1991 w granicach Ukraińskiej SRR.
Do 1942 większość mieszkańców miejscowości stanowili Żydzi. Drugą pod względem liczebności grupą narodowościową byli Ukraińcy; oprócz nich w mieście żyli także Polacy[3]. Wkrótce po zajęciu miasta przez 6. niemiecką armię polową w 1941, ukraińscy nacjonaliści dokonali pogromu, podczas którego Żydów bito i gwałcono oraz plądrowano ich domy. 22 maja 1942 1600 Żydów z Międzyrzecza rozstrzelano. Zbrodnię przeprowadziło Sicherheitsdienst z Równego oraz pluton 1. kompanii 33. batalionu policyjnego, przy współudziale niemieckiej żandarmerii i ukraińskiej policji. Na miejsce zamordowanych przesiedlono Żydów z okolicznych wsi, dla których utworzono getto. Getto zlikwidowano 26 września 1942 rozstrzeliwując 1,5 tysiąca jego mieszkańców[4]. W 1943 roku Międzyrzecz stał się schronieniem dla polskich uchodźców z rzezi wołyńskiej, którzy zajmowali opuszczone domy żydowskie. Uchodźcy liczyli na ochronę niemieckiej załogi miejscowości. Latem 1943 roku podczas napadu Ukraińskiej Powstańczej Armii zginęła nieustalona liczba Polaków; ocaleni zbiegli do Równego[3].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- pałac z drugiej połowy XVIII wieku, klasycystyczny, z pozostałościami parku, według projektu Szymona B. Zuga lub Dominika Merliniego
- zamek obronny[5] zbudowany pod koniec XV wieku; w 1648 i 1660 roku zdobyty i obrabowany przez Kozaków; pozostały tylko wały obronne
- kościół oo. pijarów pw. św. Antoniego z lat 1702-1725, barokowy; obecnie w ruinie
Ludzie związani z Wielkim Międzyrzeczem
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 6.
- ↑ Zbigniew Anusik, Latyfundium Koreckich w XVI i XVII wieku, w: Zbigniew Anuisik, Studia i szkice staropolskie, Łódź 2011, s. 558.
- ↑ a b Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 699-700, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- ↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s.138
- ↑ Międzyrzecz Korecki. [dostęp 2013-08-24].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Roman Aftanazy, Dzieje Rezydencji, Tom V, Ossolineum, Wrocław, 1994.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Międzyrzecz (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 378.
- Zamek w Międzyrzeczu Koreckim
- Wielki Międzyrzecz na stronie Rady Najwyższej Ukrainy