Ulica Krupówki w Zakopanem
 Deptak na Krupówkach | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Zakopanego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 49°17′37,6″N 19°57′13,5″E/49,293780 19,953750
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Krupówki – ulica w Zakopanem będąca główną osią miasta[1]. Jej nazwa pochodzi od polany Krupówki[2]. Krupówki zaczynają się na skrzyżowaniu z ulicą Nowotarską i Kościeliską, następnie ulica biegnie ponad kilometr w kierunku południowo-wschodnim, cały czas pod górę, do skrzyżowania z ulicą Zamoyskiego i aleją 3 Maja[3]. Tradycyjnie Krupówkami nazywano dawniej również ulicę Zamoyskiego[1].
Opis ulicy
[edytuj | edytuj kod]Krupówki to deptak zamknięty dla ruchu pojazdów samochodowych, a nawet rowerów, przeznaczony wyłącznie do ruchu pieszego. Jest kultową ulicą tego miasta, w sezonie turystycznym i narciarskim są na niej tłumy turystów. Ulica powstała w związku z istnieniem huty w Kuźnicach. W 1992 r. rozpoczęto jej modernizację, która u części mieszkańców i turystów wzbudzała kontrowersje[1]. Jej nawierzchnię zbudowano z wydobytych spod dawnego asfaltu kostek czarnego bazaltu, szarego granitu i czerwonej kostki betonowej. Ułożono je w fantazyjne wzory. Zamontowano też na granitowych postumentach nowe, pochylone latarnie w formie pastorałów i infrastrukturę uliczną; ławki, odpływy wód deszczowych itp. Przebudowę ulicy zaprojektowali architekci Maciej Krawczyński i Andrzej Orłowski. Większość budynków przy ulicy to obiekty użyteczności publicznej; sklepy, restauracje, bufety, hotele, apteki. Liczne są atrakcje dla turystów; przejażdżka dorożką, zdjęcie z białym misiem, pamiątki itp. Skrzyżowanie Krupówek z ulicą Kościuszki jest uważane za cenralny punkt Zakopanego[4].
Z niektórych miejsc Krupówek widoczna jest Gubałówka i Tatry, zwłaszcza Giewont[4].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]- Zabytki
- kościół Świętej Rodziny z cmentarzem i ogrodzeniem (nr 1a)[5]
- willa „Staszeczkówka” (nr 3)[6]
- dawna Szkoła Przemysłu Drzewnego (nr 8)[6]
- Muzeum Tatrzańskie (nr 10)[6]
- Dworzec Tatrzański (nr 12)[6]
- dom „Bazar Polski” (nr 41)[6]
- willa „Poraj” (nr 50)[7]
- willa „Kasprowy Wierch” (nr 50b)[7]
- dom (nr 52)[7]
- willa „Zośka” (nr 77)[7]
- Inne obiekty
- Dom Turysty im. Mariusza Zaruskiego w Zakopanem (przy bocznej uliczce)
- Hotel „Morskie Oko”. W nim rozpoczął sceniczną działalniość Stanisław Ignacy Witkiewicz, występowała w nim Helena Modrzejewska, tu utworzył kabaret literacki Jerzy Żuławski
- hotele Litwor, Gromada-Gazda, Sabała
- siedziba zarządu przedsiębiorstwa Polskie Koleje Linowe, Sp. z o.o.
- postój dorożek
-
Willa „Poraj” (2011) -
Willa „Zośka” (2011) -
Turyści na deptaku w sezonie letnim
-
Powóz konny -
Neoromański kościół parafialny pw. Świętej Rodziny na Krupówkach
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Krupówki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 732.
- ↑ Plan miasta Zakopane [online] [dostęp 2021-06-28].
- ↑ a b Piotr Sztucki (red.), Zakopane. Spacery i wycieczki, wyd. 1, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2004, ISBN 83-89188-18-X.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 171 [dostęp 2022-01-24].
- ↑ a b c d e Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 173 [dostęp 2022-01-24].
- ↑ a b c d Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 174 [dostęp 2022-01-24].