Tymoteusz Muśko

Tymoteusz Muśko
Тимофей Мусько
Data i miejsce urodzenia	7 lutego 1917 r. ; Monastyrsk
Data i miejsce śmierci	10 sierpnia 1985 r. ; Węgorzewo
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	prymitywizm
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tymoteusz Muśko (Tиmoфeӣ Mycъko) (ur. 7 lutego 1917 w Monastyrsku w guberni penzeńskiej w Rosji, zm. 10 sierpnia 1985 w Węgorzewie) – polski malarz naiwny, nazywany „Nikiforem Północy”

Życiorys

Tymoteusz Muśko w odręcznie pisanym życiorysie podaje: „Urodziłem się (7 lutego) 1917 roku we wsi Monastyrsku Norowczackiego Ujezda guberni Penza”. W 1920 wraz z matką powrócił do Polski, do wsi Dubno położonej na południe od Białegostoku. Podczas wojny został częściowo sparaliżowany. W 1974 trafił do Domu Opieki Społecznej „Kalina” w Suwałkach. Zaczął rysować jego pensjonariuszy oraz uczęszczać do pracowni plastycznej Wojewódzkiego Domu Kultury, przy ul. Kościuszki 76, później przeniesionej do lokalu przy ul. Korczaka 12.

Uczestniczył w corocznych plenerach malarskich organizowanych przez WDK, m.in.: w Brożówce (1979), Węgorzewie (1980), Gołdapi (1981) i Augustowie (1982). Jego obrazy były pokazywane na wystawach sztuki ludowej w Kazimierzu nad Wisłą. W 1981 Andrzej Domański zorganizował wystawę malarstwa Tymoteusza Muśki w budynku Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Prace Muśki trafiły do zbiorów: Muzeum Okręgowego w Suwałkach, Muzeum Sztuki Ludowej w Węgorzewie oraz licznych prywatnych kolekcji. W 1982 Tymoteusz Muśko wyjechał z Suwałk do Węgorzewa, gdzie zmarł w 10 sierpnia 1985. Pochowany został obok matki na prawosławnym cmentarzu we wsi Dubno.

W jego malarstwie i rysunkach Madonny mieszały się z obrządkami wiejskiego życia, katolickie kościoły z wiadomościami, które płynęły z telewizora, cerkwie z „Powodzią” i „Pogrzebem marszałka Tito”. Muśko, w swojej twórczości poruszał się na obrzeżach dwóch wrażliwości, na pograniczu światów: zachodniego i prawosławnego.

W 2002 roku został zrealizowany film dokumentalny Józefa Romasza „Człowiek, który nie zaznał wielkiego świata”.

Galeria

Tymoteusz Muśko, Komisja poborowa, olej, płótno, 50 x 70 cm
Tymoteusz Muśko, Herod część I, olej, płótno 60 x 81 cm
Tymoteusz Muśko, Pogrzeb Tito, 1980, olej, płótno, 50 x 120,5 cm
Tymoteusz Muśko, Prządki, olej, płótno, 89,8 x 50,2 cm
Tymoteusz Muśko, Cerkiew, olej, płótno, 70,5 x 50,4 cm
Nagrobek Muśki Dubno koło Białegostoku

Wyróżnienia

Notatka biograficzna wymienia nagrody w początkowym okresie malowania:

1975 rok – wyróżnienie 300 zł. w konkursie na „Kobietę z kwiatami”.
1977 rok – wyróżnienie 500 zł. na Wojewódzkim Seminarium Plastycznym.
1977 rok – na plenerze w Fabryce Mebli (w Suwałkach) 1500 zł nagrody.
1978 rok – nagroda 1500 zł. w konkursie „Przyroda w sztuce ludowej” organizowanym przez Muzeum Okręgowe (w Suwałkach).

Bibliografia

Książki i artykuły

Martyna Mikłaszewska: Spotkania z Suwalszczyzną (17 reportaży różnych autorów), Zawiłe miary szczęścia. Wydawnictwo Łódzkie, 1980, s. 282-292.
Grażyna Mikłaszewicz: Był sobie Muśko, nazywali go Nikiforem Północy. Wydawnictwo Mirosław Basiewicz, 2012, s. 96. ISBN 83-932648-4-7.
Marek Sobczak. Freski i obrazy, Ziemskie Dzieje Kościoła. „Polityka, Pomocnik Historyczny”. 7/2015 (2015), s. 107–111. Polityka. , artykuł i kolorowa reprodukcja obrazu Tymoteusza Muśki „Cerkiew”.
Stanisław Kurak. Żywot Tymoteusza. „Krajobrazy”. 41/2000 (2000). s. 8-9. , artykuł i czarno-białe reprodukcje.
Jadwiga Błaszczyk-Jurkonis. Jeszcze o Muśce. „Krajobrazy”. 42/2000 (2000). s. 6-7. , artykuł i czarno-białe reprodukcje.
Janusz Kopciał: Szkice suwalsko-mazurskie, Suwalski Nikifor. Wydawnictwo Hańcza, 1995, s. 120–123.
Wojciech Marek Darski: Terra Incognita, Obrazy Tymoteusza Muśki. Prasa Mazurska, 1995.

Internet

Ireneusz Sewastianowicz. Nie żyje ćwierć wieku i popadł w zapomnienie, Nikifor znad Czarnej Hańczy. „Gazeta Współczesna”, 18 maja 2010.
(aros). Tymoteusz Muśko na to sobie zasłużył. „Gazeta Współczesna”, 18 maja 2010.
Sławomir Zygmunt: Tymoteusz Muśko: Nikifor Północy, rozmowa z Markiem Sobczakiem. Ciało Umysł Dusza, 9 czerwca 2010. [dostęp 2016-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-04)].
Wiesław Szymański: reportaż radiowy, Nasz Timoszko, albo drugie życie Tymoteusza Muśki. Radio Białystok, 10 sierpnia 2010. [dostęp 2016-04-11].
(ds/mk): Tymoteusz Muśko - artysta zapomniany, Kultura: Podróże po kulturze. Radio Białystok, 9 sierpnia 2015. [dostęp 2016-04-11].