Tommaso Campanella

Tommaso Campanella
Imię i nazwisko	Giovanni Domenico Campanella
Data i miejsce urodzenia	5 września 1568 ; Stignano
Data i miejsce śmierci	21 maja 1639 ; Paryż
Narodowość	włoska
	Ważne dzieła
	Ateizm zwyciężony; Miasto Słońca;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Tommaso Campanella, imiona świeckie Giovanni Domenico (ur. 5 września 1568 w Stignano w Kalabrii, zm. 21 maja 1639 w Paryżu^[1]) – włoski filozof, teolog i poeta epoki renesansu, autor dzieła pt. Miasto Słońca oraz Ateizm Zwyciężony o mylącej nazwie ze względu na cenzurę.

Życiorys

Jego ojcem był szewc Geronimo a matką Catarinella. Od dzieciństwa wykazywał wielkie zdolności. Już jako kilkunastoletni młodzieniec znany był ze swej erudycji. W roku 1582 wstąpił do zakonu dominikanów. Tam przyjął imię Tommaso. Przebywał w szeregu klasztorów dominikańskich w Kalabrii. Następnie mieszkał w Neapolu i w Cosenzy, gdzie studiował astrologię, filozofię i teologię.

Jako zwolennik doświadczalnego poznawania przyrody w 1591 roku opublikował pracę krytykującą scholastykę. W związku z tym (zarzut herezji) został aresztowany i uwięziony. Po uwolnieniu z więzienia, trafił do niego ponownie tym razem z powodu sporów z jezuitami^[2]. Uniknąwszy egzekucji dzięki symulowaniu obłąkania, został osadzony w Castel Nuovo w Neapolu^{[potrzebny przypis]}, gdzie napisał swoje najlepsze prace, w tym Miasto Słońca (La Città del Sole), w którym zawarł wizję społeczeństwa doskonałego. Ideałem dla Campanelli było miasto-państwo oparte na kulcie pracy, równości społecznej, wspólnocie dóbr i likwidację rodziny. W państwie tym rygorystyczny porządek utrzymywany miał być przez teokratyczno-demokratyczną władzę, która opierałaby się na wiedzy naukowej^[3]. Z kolei przeniesiony został do Castel Sant'Elmo, również w Neapolu, gdzie pozostał do 1608. W kolejnych więzieniach przebywał do 1626^{[potrzebny przypis]}. Łącznie w więzieniach papieskich i hiszpańskich spędził 30 lat, pisząc właśnie tam traktat „Ateizm zwyciężony” (lat. Atheismus Triumphatus) – tytuł wprowadza celowo w błąd z powodu cenzury kościelnej^[4].

W 1616 roku napisał opublikowaną w 1622 roku pracę „Obrona Galileusza” (łac. Apologia pro Galileo), w której Campanella dokonał próby obrony wywodów astronoma^[5].

W 1634 zbiegł do Francji, dokąd dotarła już jego sława. Był przyjęty z honorami przez kardynała Armanda Richelieu. Zmarł w Paryżu w 1639. Jego ostatnim dziełem był wiersz napisany z okazji narodzin przyszłego króla Ludwika XIV zatytułowany „Ecloga in portentosam Delphini nativitatem”^[3].

Zobacz też

Przypisy

↑ Campanella Tommaso, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-09] .
↑ Kazimierz Lepszy: Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1968, s. 77.
↑ ^a ^b Lepszy 1968 ↓.
↑ Campanella (Tommaso). W: J. M. Wheeler: A Biographical Dictionary of Freethinkers of All Ages and Nations. Progressive Publishing Company, 1889.
↑ TommasoT. Campanella TommasoT., Apologia pro Galileo, 1622 (ang.).

Bibliografia

Francesco Sorgiovanni, 2002, Stilo e la vallata dello Stilaro. Laruffa Editore s.r.l., Città Universitaria.

Linki zewnętrzne

GermanaG. Ernst GermanaG., Tommaso Campanella, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 25 sierpnia 2014, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-16] (ang.).
Campanella, Tommaso (1568–1639) (ang.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-09].

[epwn-1] Campanella Tommaso, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-09] .

[Lepszy-2] Kazimierz Lepszy: Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1968, s. 77.

[CITEREFLepszy1968-3] Lepszy 1968 ↓.

[4] Campanella (Tommaso). W: J. M. Wheeler: A Biographical Dictionary of Freethinkers of All Ages and Nations. Progressive Publishing Company, 1889.

[5] TommasoT. Campanella TommasoT., Apologia pro Galileo, 1622 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]