Przejdź do zawartości

Teodozja Drewińska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Teodozja Drewińska
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 maja 1848
Sanok

Data śmierci

14 września 1941

Faksymile

Teodozja Petronela Drewińska (ur. 29 maja 1848 w Sanoku, zm. 14 września 1941 tamże) – polska nauczycielka, pedagog, działaczka społeczna.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Grobowiec rodziny Drewińskich na cmentarzu w Sanoku

Teodozja Petronela Drewińska urodziła się 29 maja 1848 w Sanoku[1][a]. Była córką[b] Szymona Drewińskiego[1] (przybyły wraz z Mateuszem Beksińskim do Galicji z obszaru zaboru rosyjskiego po upadku powstania listopadowego w 1831[2], w Sanoku pracujący jako szynkarz wzgl. oberżysta[3], radny miejski tamże[4], zm. 1875 w wieku 64 lat[5]) i Klary z domu Witowskiej[1] (wzgl. Klarysa, ur. 1809[6][7][8], wdowa pochodząca z ziemiańskiego rodu Rylskich, posiadających majątki Berezka i Hoczew, córka Emila Rylskiego[9], właściciela Hoczwi[10][11], zm. 1872 w wieku 64 lat[12][13])[14]. Jej rodzeństwem byli: Mikołaj Teofil (ur. 1837[15]), Franciszka Teresa (ur. 1839[16], Marianna Agnieszka (ur. 1842[3]), Sabina Franciszka (ur. 1843[17], zm. 1922[18]), Maurycy[19] (1845-1916, lekarz[20], dyrektor Szpitala Powszechnego w Sanoku[21], był pradziadkiem poety Janusza Szubera[22])[14][23], Eleonora[14]. Rodzicami chrzestnymi Teodozji Drewińskiej był Walenty Lipiński oraz Elżbieta Piątkowska (żona późniejszego naczelnika gminy Sanok, Sebastiana Piątkowskiego[24])[1]. Jeden jej braci popełnił samobójstwo[25]. Po śmierci rodziców zajmowała się całą rodziną, posiadającą trzy domy[25]. Rodzina Drewińskich zamieszkiwała w drewnianym domu, umiejscowionym przy ówczesnej ulicy Zielonej (późniejsza ulica Jana III Sobieskiego), orientacyjnie położonym naprzeciw budynku przy ul. Teofila Lenartowicza 2, który został zlikwidowany w latach 70. XX wieku, a na jego miejscu powstał blok mieszkalny.

W okresie zaboru austriackiego Teodozja Drewińska ukończyła kształcenie w Wyższym Seminarium Nauczycielskim w Przemyślu (złożyła egzamin z zakresu matematyki, fizyki i przyrody). W 1875 rozpoczęła stałą służbę w szkolnictwie[26]. Podjęła pracę nauczycielki w szkole dla panien w Sanoku. Jako kwalifikację zawodową uzyskała egzamin wydziałowy III grupy[26]. Początkowo pracowała jako pomocnica (kandydatka) w trzyklasowej szkole trywialnej dla dziewcząt (kierowanej przez Józefę Rapf, żonę Jerzego)[27][28][29][30], następnie była nauczycielką w czteroklasowej żeńskiej szkole ludowej[31][32][33], której została kierowniczką około 1877[34][35][36][37][38][39][40][41][42][43][44][45][46][47], a po przekształceniu od około 1891 kierowała sześcioklasową szkołą żeńską[48][49][50][51][52][53][54][55][56]. 20 grudnia 1899 została wybrana przez Radę Miejską na posadę dyrektorki[57] trzyklasowej szkoły wydziałowej żeńskiej w Sanoku, połączonej z czteroklasową szkołą pospolitą[56][58][59][60][61][62][63][64][65][66][67][68][69][70], a od około 1912 dyrektorką pięcioklasowej szkoły wydziałowej żeńskiej w Sanoku, połączonej z czteroklasową szkołą pospolitą[71][72][73]). 23 kwietnia 1882 została wybrana członkinią wydziału oddziału Towarzystwa Pedagogicznego w Sanoku i wówczas pojawiła się inicjatywa Mieczysława Jamrógiewicza (dyrektora miejscowego C. K. Gimnazjum Męskiego) utworzenia w mieście wyższej szkoły żeńskiej pod egidą organizacji[74]. Była organizatorką i została kierowniczką powołanego w 1901 Instytutu Naukowego Żeńskiego (Instytutu Naukowo-Wychowawczego Żeńskiego) w Sanoku[75], mieszczącego się w kamienicy pod obecnym adresem ul. Rynek 2[76]. Była tam nauczycielką języka francuskiego i historii sztuki[25]

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w latach 20. II Rzeczypospolitej pozostawała dyrektorką Szkoły Żeńskiej nr 1 im. Królowej Jadwigi[26][77][78] oraz dyrektorką Wyższego Instytutu Naukowego w Sanoku[79]. Ze stanowiska dyrektorki siedmioklasowej szkoły została przeniesiona w stan spoczynku na początku 1927[80]. Funkcję kierowniczki szkoły objęła po niej Matylda Wasylewicz[81].

Aktywnie działała społecznie w Sanoku[82]. Był członkinią-założycielką Towarzystwa Szkoły Ludowej[83], zaangażowała się w ramach TSL[84][85][86] i pełniła funkcję przewodniczącej Koła Pań TSL w Sanoku[87][88][89][90] i sanockiego koła TSL[91][92][93][94][95][96][97][98][99][100][101][102] przez kilka kadencji[103] (wybierana w 1894[104], 1903[105], 1904[106], 1906[107], 1907[108], 1910[109][110], 1912[111][112], 1913). Równolegle była przewodniczącą zarządu Bursy Włościańskiej im. Tadeusza Kościuszki, utrzymywanej przez sanockie koło TSL[113]. W 1931 została wyróżniona dyplomem honorowym przez Walny Zjazd Delegatów Koła TSL w Krakowie (ponadto doceniony został dr Karol Zaleski)[114]. Na przełomie XIX i XX wieku była członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[115][116][117][118][119][120][121][122][123][124]. 28 czerwca 1913 została wybrana przewodniczącą wydziału sanockiego oddziału Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego[125] (na początku 1914 prezesem był Władysław Sygnarski[126]). Należała do Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka[127].

W 1898 została odznaczona przez cesarza Franciszka Józefa I austro-węgierskim Srebrnym Krzyżem Zasługi Cywilnej z koroną[128][129][130][25]. Podczas I wojny światowej wspierała materialnie Legiony Polskie[131]. Należała do założonego 5 marca 1916 Koła Ligi Kobiet Miasta Sanoka i została honorową członkinią wydziału tegoż[132]. Była zasłużoną i szanowaną w mieście wychowawczynią i działaczką oświatową. W okresie II Rzeczypospolitej obchodziła 60-lecie pracy zawodowej. Po przejściu na emeryturę nadal udzielała się w sanockiej oświacie i przebywała w budynku szkoły – Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego im. Emilii Plater w Sanoku. Po wybuchu II wojny światowej i nastaniu okupacji niemieckiej władze nazistowskie nakazały jej opuszczenie obiektu szkolnego w 1940.

Teodozja Drewińska była niezamężna, stanu wolnego[26][25]. Zamieszkiwała z siostrą Sabiną (także panną) oraz z bratanicą Marią (córką Maurycego, późniejszą żoną Stefana Lewickiego)[23]. Zmarła 14 września 1941 w Sanoku[1][133][134]. Została pochowana w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[134][135].

W okresie PRL szkoła kierowana wcześniej przez Teodozję Drewińską została przekształcona w II Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku.

Spokrewniony z Teodozją Drewińską poeta Janusz Szuber po latach zawarł odniesienia do jej osoby w swojej twórczości: w wierszach pt. Protoplaści i Teodozja, opublikowanymi w tomiku poezji pt. Apokryfy i epitafia sanockie z 1995[136], w wierszu pt. „Afrodyta” dr 57, opublikowanym w tomiku poezji pt. Apokryfy i epitafia sanockie z 1995[137], w wierszu pt. Notatki o pannie Teodozji D. (1848-1941), wydanym w tomikach poezji pt. Biedronka na śniegu z 2000[138] i pt. Pianie kogutów z 2008[25], w eseju opublikowanym w publikacji pt. Mojość z 2005[139] oraz w wierszu pt. Nero, opublikowanym w tomiku poezji pt. Wpis do ksiąg wieczystych z 2009[23].

  1. Rok urodzenia 1848 potwierdził także krewny Teodozji Drewińskiej, poeta Janusz Szuber, w wierszu pt. Notatki o pannie Teodozji D. (1848-1941), zob. Janusz Szuber: Biedronka na śniegu. Kraków: Wydawnictwo a5, 1999, s. 14-15. ISBN 83-85568-41-7. Janusz Szuber: Pianie kogutów. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2008, s. 54, 55. ISBN 978-83-240-0941-1. Seweryn Lehnert błędnie wskazał rok urodzenia 1852. Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 64.
  2. Janusz Szuber podał, że Teodozja Drewińska była najmłodszym z pięciorga dzieci Szymona i Klary, zob. Janusz Szuber: Pianie kogutów. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2008, s. 54-55. ISBN 978-83-240-0941-1. Mieli oni jednak więcej potomstwa.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 198 (poz. 46).
  2. Mojość 2005 ↓, s. 65.
  3. a b Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 83.
  4. Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 373.
  5. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 344 (poz. 122).
  6. Janusz Szuber: Apokryfy i epitafia sanockie. Sanok: 1995, s. 17.
  7. Janusz Szuber: Tam, gdzie niedźwiedzie piwo warzą. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ, 2004, s. 50. ISBN 83-87730-87-4.
  8. Janusz Szuber: Pianie kogutów. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2008, s. 13. ISBN 978-83-240-0941-1.
  9. Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 73.
  10. Karol Wild: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: 1855, s. 65.
  11. Przedstawicielem rodu był m.in. August Ścibor-Rylski
  12. Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 278 (poz. 200).
  13. Janusz Szuber w wierszu pt. Klara, wydanym w tomikach poezji Apokryfy i epitafia sanockie z 1995, pt. Tam, gdzie niedźwiedzie piwo warzą z 2004 oraz Pianie kogutów z 2008, podał, że jego prababka została ochrzczona w Beresce w 1809. Janusz Szuber: Apokryfy i epitafia sanockie. Sanok: 1995, s. 17. Janusz Szuber: Tam, gdzie niedźwiedzie piwo warzą. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ, 2004, s. 65. ISBN 83-87730-87-4. Janusz Szuber: Pianie kogutów. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2008, s. 13. ISBN 978-83-240-0941-1.
  14. a b c Wiersz Janusza Szubera pt. Protoplaści, zob. Janusz Szuber: Apokryfy i epitafia sanockie. Sanok: 1995, s. 26.
  15. Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 19.
  16. Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 45.
  17. Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 115.
  18. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 267 (poz. 35).
  19. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 26. ISBN 83-909787-0-9.
  20. Alojzy Zielecki, Opieka społeczna i zdrowotna. W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 468.
  21. Kronika. Nekrologia. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 11 z 27 maja 1895. 
  22. Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 72.
  23. a b c Wiersz Janusza Szubera pt. Nero, zob. Janusz Szuber: Wpis do ksiąg wieczystych. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009, s. 54-55. ISBN 978-83-08-04294-6.
  24. Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1862. Lwów: 1862, s. 34.
  25. a b c d e f Janusz Szuber: Pianie kogutów. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2008, s. 54-55. ISBN 978-83-240-0941-1.
  26. a b c d Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 64.
  27. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 421.
  28. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1872. Lwów: 1872, s. 407.
  29. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1873. Lwów: 1873, s. 413.
  30. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1874. Lwów: 1874, s. 445.
  31. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1875. Lwów: 1875, s. 446.
  32. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876. Lwów: 1876, s. 458.
  33. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1877. Lwów: 1877, s. 439.
  34. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1878. Lwów: 1878, s. 428.
  35. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1879. Lwów: 1879, s. 426.
  36. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1880. Lwów: 1880, s. 425.
  37. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1881. Lwów: 1881, s. 435.
  38. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 435.
  39. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1883. Lwów: 1883, s. 436.
  40. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1884. Lwów: 1884, s. 365.
  41. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: 1885, s. 415.
  42. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: 1886, s. 415.
  43. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1887. Lwów: 1887, s. 416.
  44. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 416.
  45. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 478.
  46. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 477.
  47. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 477.
  48. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 478.
  49. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 478.
  50. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 478.
  51. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 478.
  52. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 478.
  53. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 478.
  54. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 576.
  55. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 576.
  56. a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 577.
  57. Protokoły posiedzeń Rady Miejskiej w Sanoku od 20.01.1898 - 20.12.1899 roku. szukajwarchiwach.gov.pl. s. 197-198. [dostęp 2021-12-12].
  58. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 577.
  59. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 632.
  60. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 633.
  61. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 633.
  62. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 633.
  63. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 667.
  64. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 668.
  65. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 668.
  66. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 720.
  67. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 720.
  68. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 780.
  69. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 776.
  70. Powszechne szkolnictwo w Sanoku. Od okresu staropolskiego do autonomii galicyjskiej. sp2.sanok.pl. [dostęp 2015-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-06)].
  71. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 848.
  72. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 859.
  73. Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 429.
  74. Towarzystwa Pedagogicznego. „Szkoła”, s. 228, Nr 29 z 22 lipca 1882. 
  75. Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 374.
  76. Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo w epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 430, 434, 435.
  77. Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 568-569.
  78. Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 64.
  79. Informator Powszechny Rzeczypospolitej Polskiej z Kalendarzem P. P. na Rok 1925. Warszawa: 1925, s. 360.
  80. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 139, Nr 3 z 25 marca 1927. 
  81. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Część druga. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2000, s. 114. ISBN 83-909787-0-9.
  82. Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 609.
  83. Sprawozdanie Zarządu Głównego T. S. L. z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1924. Kraków: 1925, s. 77.
  84. Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 429, 430.
  85. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 192, 193, 195. ISBN 83-909787-0-9.
  86. Sprawozdanie Zarządu Głównego T. S. L. z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1924. Kraków: 1925, s. 77.
  87. Doroczne zgromadzenie „Koła Pań” Towarzystwa Szkoły Ludowej. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 13 z 23 czerwca 1895. 
  88. Koło Pań Towarzystwa Szkoły Ludowej. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 66 z 6 lipca 1896. 
  89. Towarz. Szkoły ludowej „Koło Pań” w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 104 z 28 marca 1897. 
  90. Kronika. Odezwa. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 19 z 4 września 1910. 
  91. Alojzy Zielecki, Życie kulturalne. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 456-457.
  92. Kronika. Zebranie towarzyskie w Sokole. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 59 z 12 lutego 1905. 
  93. Kronika. Podziękowanie. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 111 z 11 lutego 1906. 
  94. Zgromadzenia. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 114 z 4 marca 1906. 
  95. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, Nr 8 z 19 czerwca 1910. 
  96. Koło w Sanoku. „Miesięcznik Towarzystwa Szkoły Ludowej”, s. 45, Nr 4 z 1903. 
  97. Koło w Sanoku. „Miesięcznik Towarzystwa Szkoły Ludowej”, s. 35, Nr 1 z 1906. 
  98. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1910. Kraków: 1911, s. 258.
  99. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1911. Kraków: 1912, s. 250.
  100. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1912. Kraków: 1913, s. 207.
  101. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1913. Kraków: 1914, s. 176.
  102. Organizacja wewnętrzna. W: Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1912. Kraków: 1913, s. 63.
  103. Wojciech Sołtys. Oświata ludowa w sanockiem w okresie zaborów. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”, s. 78, Nr 31 z 1993. Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. 
  104. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 28. ISBN 83-909787-0-9.
  105. Z sanockiego koła T. S. L.. „Gazeta Sanocka”, s. 2-3, Nr 63 z 12 marca 1905. 
  106. Sprawozdanie z czynności wydziału koła T. S. L. w Sanoku za rok 1903/4. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 18 z 1 maja 1904. 
  107. Zgromadzenia. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 114 z 4 marca 1906. 
  108. Walne zgromadzenie Koła Tow. Szkoły ludowej. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 169 z 24 marca 1907. 
  109. Z kraju. Sanok. „Nowa Reforma”, s. 2, Nr 175 z 19 kwietnia 1910. 
  110. Kronika. Koło T. S. L.. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 1 z 1 maja 1910. 
  111. Kronika. Koło T. S. L.. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 13 z 31 marca 1912. 
  112. Z kraju. Sanok. „Nowa Reforma”, s. 2, Nr 175 z 19 kwietnia 1912. 
  113. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3-4, Nr 35 z 24 sierpnia 1913. 
  114. Działalność kulturalna. sokolsanok.pl, 2009-08-13. [dostęp 2015-08-16].
  115. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z siódmego roku jej istnienia, tj. 1892. s. 12.
  116. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z siódmego roku jej istnienia, tj. 1893. s. 10.
  117. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziewiątego roku jej istnienia, tj. 1894. s. 8.
  118. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziesiątego roku jej istnienia, tj. 1895. s. 9.
  119. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego za czas od 15 września 1897 do 15 września 1898 (trzynasty rok istnienia). s. 9.
  120. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego za czas od 15 września 1898 do 15 września 1899 (czternasty rok istnienia). s. 10.
  121. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego za czas od 16 września 1901 do 15 września 1902 (siedemnasty rok istnienia). s. 12.
  122. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego za czas od 16 września 1903 do 15 września 1904 (18. rok istnienia). s. 10.
  123. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego za czas od 16 września 1905 do 15 września 1906. 21. rok istnienia. s. 20.
  124. Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego za czas od 16 września 1906 do 31 grudnia 1907. 22. rok istnienia. s. 21.
  125. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 29 z 13 lipca 1913. 
  126. Kronika. Zmiany w starostwie. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. 6, s. 3-4, 1 lutego 1914. 
  127. Sprawozdanie Wydziału Tow. Upiększania Miasta Sanoka. „Miesięcznik Artystyczny”, s. 67, Nr 7 z 1912. 
  128. Amtlicher Theil. „Wiener Zeitung”. Nr 278, s. 27, 2 grudnia 1898. (niem.). 
  129. Odznaczenia jubileuszowe. „Nowa Reforma”, s. 5, Nr 277 z 3 grudnia 1898. 
  130. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 29. ISBN 83-909787-0-9.
  131. Składki na Gwiazdkę dla Legionistów. „Nowa Reforma”, s. 2, Nr 9 z 7 stycznia 1916. 
  132. Sprawozdanie z Działalności Koła Ligi Kobiet Miasta Sanoka za pierwszy rok istnienia. 1917 Przeskocz do notatek. Sanok: M. Muschl, 1917, s. 7, 10.
  133. Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. D 1941, (Tom K, str. 154, poz. 102).
  134. a b Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. 228 (poz. 3384).
  135. Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. Ciocia Dozia. „Tygodnik Sanocki”. Nr 38 (150), s. 6, 23 września 1994. 
  136. Janusz Szuber: Apokryfy i epitafia sanockie. Sanok: 1995, s. 26, 51.
  137. Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Apokryfy i epitafia sanockie. Sanok: 1995, s. 9.
  138. Janusz Szuber: Biedronka na śniegu. Kraków: Wydawnictwo a5, 1999, s. 14-15. ISBN 83-85568-41-7.
  139. Mojość 2005 ↓, s. 54.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]