Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi
51°46′23″N 19°27′43″E/51,773101 19,461824
| |
| Typ teatru |
dramatyczny |
|---|---|
| Kierownictwo artystyczne |
|
| Państwo | |
| Lokalizacja |
ul. Jaracza 27,
|
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
| 51°46′23″N 19°27′43″E/51,773101 19,461824
| |
| Strona internetowa | |
Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (dawn. Teatr Polski w Łodzi, Teatr Miejski w Łodzi, Theater zum Litzmannstadt) – najstarszy łódzki teatr, kontynuator tradycji najstarszej stałej sceny w mieście uruchomionej 6 października 1888 z inicjatywy Łucjana Kościeleckiego przy ul. Piotrkowskiej.
Historia teatru
[edytuj | edytuj kod]Inauguracyjną sztuką wystawioną w teatrze było Małżeństwo Apfel Kazimierza Zalewskiego. Po pożarze gmachu przy ul. Piotrkowskiej, teatr został przeniesiony do budynku przy ul. Cegielnianej 63 (obecnie ul. Jaracza 27), gdzie działa do dziś. Zanim teatr zyskał jako patrona Stefana Jaracza, znany był jako Teatr Polski, a później jako Teatr Miejski. W czasie II wojny światowej teatr działał jako niemiecki Theater zum Litzmannstadt. Po wojnie zespół Teatru Wojska Polskiego kierowany przez Władysława Krasnowieckiego obrał jako swoją siedzibę gmach obecnego teatru. Po przeniesieniu się, w 1949, części zespołu Teatru Wojska Polskiego do Warszawy teatrowi nadano imię Stefana Jaracza.
Od początku istnienia sceny z teatrem wiązały się wielkie osobowości teatralne, np. Karol Adwentowicz, Ina Benita, Zbigniew Bielski, Irena Burawska, Krzysztof Chamiec, Jadwiga Chojnacka, Antonina Dunajewska, Mikołaj Grabowski, Wirgiliusz Gryń, Andrzej Herder, Emil Karewicz, Władysław Hańcza, Kazimierz Iwiński, Stefan Jaracz, Janusz Kłosiński, Władysław Krasnowiecki, Jan Kreczmar, Ignacy Machowski, Andrzej Mastalerz, Jan Mroziński, Juliusz Osterwa, Bogusław Sochnacki, Henryk Szletyński, Jan Świderski, Józef Węgrzyn, Edmund Wierciński, Czesław Wołłejko, Jacek Woszczerowicz, Stanisława Wysocka, Aleksander Zelwerowicz, Michał Znicz, Feliks Żukowski, scenografowie, np. Konstanty Mackiewicz, Andrzej Pronaszko oraz reżyserzy, np. Tadeusz Bradecki, Zbigniew Brzoza, Iwo Gall, Mariusz Grzegorzek, Jerzy Grzegorzewski, Jacek Orłowski, Maciej Prus, Barbara Sass, Leon Schiller, Tomasz Zygadło.
W latach 1965–1988 drugą sceną Teatru im. S. Jaracza był Teatr 7.15.
W 2009, z okazji jubileuszu 120-lecia, teatr został uhonorowany Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[1].
Sceny Teatru im. S. Jaracza w Łodzi
[edytuj | edytuj kod]- Duża Scena
- Mała Scena
- Scena Kameralna
Dyrektorzy
[edytuj | edytuj kod]- 1988–1890: Łucjan Kościelecki
- 1890–1891: Karol Kopczewski
- 1891–1895: Czesław Janowski
- 1895–1900: Michał Wołowski
- 1900–1903: Henryk Grubiński
- 1903–1906: Marian Gawalewicz
- 1906–1908: Czesław Janowski (po raz II)[2]
- 1909–1913: Aleksander Zelwerowicz
- 1913–1914: Bolesław Bolesławski
- 1915: Aleksander Szarkowski, Ludwik Szejer (z ramienia Zrzeszenia Artystów Polskich),
- 1915–1916: Władysław Kindler i Oskar Szefer (z ramienia ZAP),
- 1916–1917: Janusz Orliński
- 1917–1918: Stanisław Stanisławski, Franciszek Frączkowski
- 1918–1920: Franciszek Rychłowski
- 1920–1921: Aleksander Zelwerowicz (po raz drugi),
- 1921–1922: Zygmunt Noskowski
- 1922–1923: Henryk Barwiński
- 1923–1925: Kazimierz Wroczyński
- 1925–1926: Arnold Szyfman
- 1926–1929: Bolesław Gorczyński
- 1929–1931: Karol Adwentowicz
- 1931–1932: Karol Borowski
- 1932–1933: Stanisława Wysocka
- 1934–1939: Kazimierz Wroczyński (po raz II)[3]
- 1946–1949: Leon Schiller
- 1949–1952: Iwo Gall
- 1951–1955: Feliks Żukowski
- 1955–1958: Emil Chaberski
- 1958–1960: Karol Borowski
- 1960–1971: Feliks Żukowski (po raz II)
- 1971–1978: Jan Maciejowski
- 1979–1992: Bogdan Hussakowski
- 1992–2017: Wojciech Nowicki[4]
- IX 2017–VII 2020: Waldemar Zawodziński
- XII 2020–V 2022: Marcin Hycnar
- od IX 2023: Michał Chorosiński[2]
Wybrani aktorzy
[edytuj | edytuj kod]- Małgorzata Buczkowska
- Katarzyna Cynke
- Agnieszka Kowalska
- Barbara Marszałek
- Bożena Miller-Małecka
- Ewa Mirowska
- Gabriela Muskała
- Bogusława Pawelec
- Kamila Sammler
- Halina Skoczyńska
- Krystyna Tolewska
- Barbara Wałkówna
- Agnieszka Więdłocha
- Aleksander Bednarz
- Sambor Czarnota
- Ireneusz Czop
- Jan Hencz
- Wirgiliusz Gryń
- Mariusz Jakus
- Zdzisław Jóźwiak
- Jan Paweł Kruk
- Piotr Krukowski
- Kamil Maćkowiak
- Mariusz Ostrowski
- Mariusz Saniternik
- Dariusz Siatkowski
- Mariusz Siudziński
- Michał Staszczak
- Henryk Staszewski
- Bronisław Wrocławski
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dariusz Pawłowski, Złoty teatr w mieście Łodzi [online], Dziennik Łódzki, 5 października 2009 [dostęp 2012-12-11].
- ↑ a b Historia teatru - Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi [online], teatrjaracza.pl [dostęp 2024-10-27] (pol.).
- ↑ Ewelina Wejbert-Wąsiewicz, Publiczne i niepubliczne teatry łódzkie, Violetta Krawczyk-Wasilewska, Kucner Monika, Zimnica-Kuzioła Emilia (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012, s. 137–153, DOI: 10.18778/7525-750-2.08, ISBN 978-83-7525-750-2 [dostęp 2024-10-27].
- ↑ Wojciech Nowicki – między filmem a teatrem [online], sfp.org.pl [dostęp 2023-04-01] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Monika Mokrzycka-Pokora, Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi, [w:] Teatry i grupy teatralne [online], Culture.pl [dostęp 2022-01-05].