Tadeusz Dąbkowski

Tadeusz Dąbkowski

Wicher

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	17 sierpnia 1925 Radomin
Data i miejsce śmierci	19 stycznia 2016 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1944–1967
Siły zbrojne	ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Wojska Obrony Powietrznej Kraju
Jednostki	1 Armia Wojska Polskiego, Wojska Lotnicze i OPL OK, Wojska Obrony Powietrznej Kraju
Stanowiska	zastępca szefa Wydziału Politycznego Oficerskiej Szkoły Lotniczej, zastępca komendanta Techniczej Szkoły Wojsk Lotniczych ds. polityczych, szef Zarządu Politycznego Dowództwa Wojsk Lotniczych, zastępca dowódcy Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju ds. politycznych, zastępca dowódcy Wojsk Obrony Powietrznej Kraju ds. politycznych
Późniejsza praca	Instytut Krajów Socjalistycznych PAN
Odznaczenia

Tadeusz Dąbkowski pseud. Wicher (ur. 17 sierpnia 1925 w Radominie, zm. 19 stycznia 2016 w Warszawie) – generał brygady WP, szef Zarządu Politycznego Dowództwa Wojsk Lotniczych i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju (1954-1956), zastępca dowódcy Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju ds. politycznych (1959-1962), zastępca dowódcy Wojsk Obrony Powietrznej Kraju ds. politycznych (1962-1967)

Życiorys

Syn Stanisława (1899-1990), urzędnika i Janiny z Samwolskich (1900-1991). Od 1931 uczył się w szkołach w Łucku, gdzie pozostał również po wrześniu 1939 i w 1941 ukończył szkołę radziecką. Podczas okupacji pracował w firmie budowlano-drogowej. W marcu 1944 wstąpił do Brygady Partyzanckiej „Grunwald”, w której dowodził drużyną w stopniu kaprala. Od maja 1944, w punkcie zborczym Sumy wstąpił do Armii Polskiej tworzonej na terytorium ZSRR. Po ukończeniu kursu w Szkole Oficerów Polityczno-Wychowawczych 1 Armii Wojska Polskiego otrzymał przydział do 21 Zapasowego Pułku Artylerii na stanowisko zastępcy dowódcy baterii do spraw polityczno-wychowawczych, a od 12 lipca 1944 zastępcy dowódcy dywizjonu do spraw polityczno-wychowawczych. Od sierpnia 1945 do lutego 1946 przebywał na szkoleniu w Wyższej Szkole Oficerów Polityczno-Wychowawczych w Warszawie. Po ukończeniu szkoły został skierowany do Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu na stanowisko wykładowcy, a od 1947 zastępcy szefa Wydziału Politycznego szkoły. W latach 1946–1947 studiował na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od września 1947 zastępca szefa Wydziału Politycznego w Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie, a od kwietnia 1949 w Technicznej Szkole Lotniczej w Zamościu. Od grudnia 1950 był zastępcą komendanta Technicznej Szkoły Wojsk Lotniczych do spraw politycznych. Od października 1951 do grudnia 1952 przebywał na Kursie Doskonalenia Oficerów w Wojskowo-Politycznej Akademii im. Włodzimierza Lenina w Moskwie. Po powrocie do kraju został szefem Oddziału Organizacyjnego Zarządu Politycznego, a od listopada 1953 zastępcą szefa Zarządu Politycznego Dowództwa Wojsk Lotniczych i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju. Od października do grudnia 1954 czasowo pełnił obowiązki zastępcy dowódcy Wojsk Lotniczych i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju (WL i OPL OK) do spraw politycznych. Od grudnia 1954 był szefem Zarządu Politycznego Dowództwa tych wojsk, a od czerwca 1956 zastępcą szefa Zarządu Politycznego. Po utworzeniu odrębnego Dowództwa Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju (1959) został zastępcą dowódcy tych wojsk (gen. Czesława Mankiewicza) do spraw politycznych. W latach 1953–1958 studiował zaocznie w Akademii Sztabu Generalnego WP otrzymując dyplom ukończenia wyższych studiów wojskowych. W lipcu 1961 uzyskał również tytuł magistra historii Wojskowej Akademii Politycznej. 12 lipca 1962 mianowany zastępcą dowódcy Wojsk Obrony Powietrznej Kraju ds. politycznych. W lipcu 1966 ukończył Wojskową Akademię Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR w Moskwie, a we wrześniu awansował do stopnia generała brygady (nominację odebrał 10 października 1966 w Belwederze z rąk przewodniczącego Rady Państwa Edwarda Ochaba). Po wydarzeniach w Wojskach OPK z czerwca 1967, które były wymierzone w ówczesne dowództwo tych wojsk złożył raport do ministra obrony narodowej z prośbą o zwolnienie go ze służby wojskowej. Jemu osobiście zarzucano wówczas wypowiedzi wyrażające sympatię wobec Izraela oraz celowe ograniczanie informacji dla aktywu WOPK, związanych z postawami środowisk żydowskich w Polsce, niezgodnych z linią partii i rządu. Od grudnia 1967 w rezerwie.

Po zwolnieniu z WP podjął pracę naukową w Instytucie Krajów Socjalistycznych Polskiej Akademii Nauk. W 1972 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1980–1990 przebywał na stypendium naukowym w Akademii Nauk Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w Mińsku. W listopadzie 1990 Wyższa Komisja Atestacyjna przy Radzie Ministrów ZSRR nadała mu stopień doktora nauk humanistycznych, który został uznany w Polsce za równorzędny z dyplomem nadania polskiego stopnia naukowego doktora habilitowanego. Od 1993 był profesorem Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, a następnie profesor Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Mysłowicach.

Awanse

W trakcie służby w Wojsku Polskim otrzymywał awanse na kolejne stopnie wojskowe:

• podporucznik – 1944
• porucznik – 1945
• kapitan – 1946
• major – 1948
• podpułkownik – 1953
• pułkownik – 1957
• generał brygady – 1966

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1957)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1964)
• Srebrny Krzyż Zasługi (dwukrotnie, 1945 i 1946)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Medal Za zasługi dla obronności kraju
• inne odznaczenia

Bibliografia

• H. P. Kosk – Generalicja polska, tom I, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001.
• Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom I: A–H, Toruń 2010, str. 319-321
• Nekrolog w "Gazecie Wyborczej"