Przejdź do zawartości

Stanisław Nowak (działacz emigracyjny)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Nowak
Data i miejsce urodzenia

4 czerwca 1909
Teodorówka

Data i miejsce śmierci

19 stycznia 2000
Huntingdon

Multimedia w Wikimedia Commons
Grób Stanisława Nowaka

Stanisław Nowak (ur. 4 czerwca 1909 w Teodorówce, zm. 19 stycznia 2000 w Huntingdon[1][2]) – oficer piechoty Wojska Polskiego, działacz emigracyjny, nauczyciel, minister w polskich rządach na uchodźstwie, prezes Związku Ziem Wschodnich RP.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył seminarium nauczycielskie w Krośnie, następnie był kierownikiem szkoły powszechnej w Jeziorku koło Stanisławowa[1].

Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 272. lokatą, a na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 79. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[3]. W 1934 posiadał przydział w rezerwie do 48 pułku piechoty w Stanisławowie[4].

W wojnie obronnej w 1939 walczył w szeregach 48 pp[5], następnie internowany na Węgrzech, skąd przez Jugosławię uciekł na Bliski Wschód. Tam został żołnierzem Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, służył w Egipcie, w jednostkach tyłowych, następnie był zastępcą dowódcy batalionu w 7 Dywizji Piechoty. Walczył także w szeregach 2 Korpusu we Włoszech, uczestniczył m.in. w bitwie o Bolonię[1].

Po II wojnie światowej pozostał na emigracji, pracował jako nauczyciel, w latach 1955–1956 kierował polską szkołą w Peckham[6], od 1957 był kierownikiem Szkoły Średniej Przedmiotów Ojczystych im. Bolesława Chrobrego w Camberwell (była to szkoła sobotnia)[7].

Brał czynny udział w życiu politycznym i społecznym emigracji. M.in. w latach 1956–1963 był członkiem Wydziału Oświaty i Wychowania, członkiem I (wybrany przez Prezydenta 14 maja 1957)[8], II (na wniosek Komisji Skarbu Narodowego na Wielką Brytanię)[9], III (z wyboru)[10] i IV Rady Rzeczypospolitej Polskiej (z wyboru)[11].

W październiku 1963 został ministrem wyznań religijnych, oświaty i kultury w trzecim rządzie Antoniego Pająka[12]. 16 lipca 1965 został członkiem Głównej Komisji Skarbu Narodowego[13]. W lipcu 1970 objął stanowisko ministra skarbu w rządzie Zygmunta Muchniewskiego[14]. Tę ostatnią funkcję pełnił także w pierwszym rządzie Alfreda Urbańskiego[15].

Od 1933 był żonaty Anną Nowak, z d. Stańkowską, z którą od 1971 wydawał pismo Kwartalnik kresowy (po śmierci żony w 1992, samodzielnie do 1998), za co w 1991 otrzymał razem z nią nagrodę Stowarzyszenia Polskich Kombatantów[5]. W latach 80. został prezesem Związku Ziem Wschodnich RP[16].

Został pochowany na Camberwell Old Cemetery (32929 SQ9)[17].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c W.S. Nowak Stanisław Nowak (1909-2000), w: Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, nr z 29.02.2000, s. 6
  2. ↑ Nekrolog S. Nowaka, w: Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, nr z 31.01.2000, s. 7
  3. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 583.
  4. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 95, 500.
  5. ↑ a b Wanda Matwiejczuk, Danuta Szewczyk-Kłos, Polonijny „Kwartalnik Kresowy” i publikacje o Lwowie na jego łamach, w: Rocznik Biblioteki Głównej Uniwersytetu Opolskiego, tom X, Opole 2014, s. 81
  6. ↑ Materiały do dziejów uchodźstwa, t.7: Wybór dokumentów do dziejów polskiego uchodźstwa niepodległościowego 1939-1991 Opracowanie i redakcja Andrzej Suchcitz, Ludwik Maik, Wojciech Rojek, wyd. Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie, Londyn 1997, s. 465
  7. ↑ The Making of Polish London through Everyday Life, 1956-1976
  8. ↑ Komunikat o zmianach w składzie członków Rady Rzeczypospolitej. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 39, Nr 5 z 1 lipca 1957. 
  9. ↑ Skład II Rady Rzeczypospolitej. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 16, Nr 3 z 27 marca 1958. 
  10. ↑ Skład III Rady Rzeczypospolitej. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 31, Nr 3 z 14 września 1963. 
  11. ↑ Skład IV Rady Rzeczypospolitej. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 35, Nr 6 z 30 października 1968. 
  12. ↑ Mianowania Ministrów. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 38, Nr 4 z 7 listopada 1963. 
  13. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o powołaniu członków Głównej Komisji Skarbu Narodowego. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 10, Nr 3 z 17 lipca 1965. 
  14. ↑ Mianowanie Ministrów. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 8, Nr 2 z 1 października 1970. 
  15. ↑ Mianowanie Ministrów. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 13, Nr 3 z 21 lipca 1972. 
  16. ↑ Paweł Gotowiecki O Polskę z Wilnem i Lwowem. Związek Ziem Północno-wschodnich RP (1942-1955) wyd. Warszawa 2012, s. 264
  17. ↑ Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-07-14] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
Trzeci rząd Antoniego Pająka (1963–1965)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

Rząd Zygmunta Muchniewskiego (1970–1972)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu
Pierwszy rząd Alfreda Urbańskiego (1972–1973)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Nowak_(działacz_emigracyjny)&oldid=71786201”