Order Sławy (ZSRR)

Order Sławy
Орден Славы
	; Awers orderu kl. I
	; Rewers orderu kl. III
	; Baretka
Ustanowiono	8 listopada 1943
Wielkość	średnica – 46 mm
Kruszec	złoto, srebro
Wydano	ponad 1 mln
Powyżej	Order „Za osobiste męstwo”
Poniżej	Order Sławy Pracy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Order Sławy, Order Chwały (ros. Орден Славы) – radzieckie odznaczenie (order) wojskowe za zasługi bojowe podczas II wojny światowej.

Order Sławy został ustanowiony dekretem prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 8 listopada 1943 roku. Równocześnie zatwierdzono statut i wzór odznaki orderu (statut częściowo zmieniono 16 lutego i 16 grudnia 1947 oraz 8 sierpnia 1957).

Zasady nadawania

Order Sławy posiada trzy klasy i był nadawany przez Prezydium Rady Najwyższej ZSRR. Orderem odznaczano szeregowych oraz podoficerów Armii Czerwonej (w lotnictwie również żołnierzy posiadających stopień młodszego lejtnanta), którzy w bojach za Ojczyznę dokonali „sławnych czynów odwagi, męstwa i nieustraszoności”. Order nadawano osobom w kolejności klas: najpierw trzeciej, następnie drugiej i pierwszej.

Statut szczegółowo określał czyny, za jakie nadaje się order. Orderem Sławy nagradzano żołnierza, który m.in.:

w chwili niebezpieczeństwa uratował sztandar swojego oddziału;
znajdując się w płonącym czołgu, nadal wykonywał zadanie bojowe;
z broni osobistej unieszkodliwił od 10 do 50 żołnierzy i oficerów przeciwnika;
ogniem z broni przeciwpancernej zniszczył nie mniej niż 2 czołgi przeciwnika;
na polu walki lub na tyłach przeciwnika zniszczył ręcznymi granatami od 1 do 3 czołgów;
ogniem artylerii lub karabinu maszynowego zniszczył nie mniej niż 3 samoloty przeciwnika;
nie bacząc na niebezpieczeństwo, jako pierwszy wdarł się do nieprzyjacielskiego schronu bojowego lub okopu i zdecydowanym działaniem zniszczył jego załogę;
w rezultacie osobistego rozpoznania ustalił słabe miejsca w obronie przeciwnika i wyprowadził swoje wojska na jego tyły;
osobiście wziął do niewoli nieprzyjacielskiego oficera;
ryzykując życie, uratował dowódcę od bezpośredniego niebezpieczeństwa;
nie bacząc na niebezpieczeństwo, zdobył nieprzyjacielski sztandar;
z broni osobistej zestrzelił samolot przeciwnika;
będąc ranny, po udzieleniu pomocy, wrócił na pole walki;
ryzykując życie, pod ogniem przeciwnika wielokrotnie udzielał pomocy rannym;
znajdując się w unieruchomionym czołgu, nadal wykonywał zadanie bojowe z działa;
energicznie wjeżdżając czołgiem w kolumnę przeciwnika, rozjechał ją i kontynuował zadanie bojowe;
swoim czołgiem rozjechał 1 lub kilka dział przeciwnika albo zniszczył nie mniej niż 2 gniazda karabinów maszynowych;
będąc na rozpoznaniu, zdobył cenne dane o przeciwniku;
będąc pilotem myśliwca, zniszczył w powietrznej walce 2–4 samoloty myśliwskie lub 3–6 samolotów bombowych przeciwnika;
będąc w składzie załogi nocnego samolotu bombowego, zniszczył skład amunicji lub paliw, sztab przeciwnika, transport kolejowy lub most.

Kawalerom Orderu Sławy przysługiwał awans na wyższy stopień. Pierwsze nadanie Orderu Sławy I klasy miało miejsce 22 lipca 1944. W okresie wojny kawalerami orderu wszystkich trzech klas zostało nagrodzonych około 2 500 osób, w tym 4 kobiety. W sumie, do 1989 roku, 2 620 osób otrzymało order I klasy, 46 473 – II klasy oraz 997 815 – III klasy^[1]. Orderem Sławy wszystkich trzech klas został odznaczony Polak Adam Łowczy, urodzony w Kielcach i od początku do końca wojny walczący w szeregach Armii Czerwonej.

Opis odznaki

Odznaka Orderu Sławy ma postać pięciopromienna gwiazdy maksymalnego rozmiaru 46 mm, w środku której znajduje się okrągła tarcza średnicy 23,5 mm. Na awersie tarczy w laurowym wieńcu jest rysunek Wieży Spasskiej Kremla. Wokół okrągłej tarczy znajduje się wieniec laurowy, a poniżej rysunku baszty, na czerwono emaliowanej wstążce, napis СЛАВА (pol. „Sława”). Na odwrotnej stronie (rewersie) jest napis CCCP (pol. „ZSRR”) w okręgu średnicy 19 mm.

Gwiazda jest zawieszona na pięciokątnej metalowej zawieszce obciągniętej wstążką szerokości 24 mm koloru pomarańczowego z trzema czarnymi paskami. Celem wykorzystania tej wstążki było nawiązanie do tradycji Orderu i Krzyża św. Jerzego, noszonych na wstążce w tych samych barwach, a wciąż popularnych i powszechnie szanowanych w społeczeństwie. Odznaka orderu I klasy została wykonana ze złota (próby 950, masa złota 28,6 g), II klasy – ze srebra (okrągła tarcza jest złocona), III klasy – ze srebra.

Order noszono na lewej piersi, w kolejności po orderze „Znak Honoru”.

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Sławy.

Przypisy

↑ Commemorative Set „70th Anniversary of Victory in the Great Patriotic War of 1941-1945”, b.m.w. 2015, s. 129-133.

Bibliografia

Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918 – 1991. Ворон, 1996. (ros.). i (ang.)
Орден Славы Order Sławy – opis i historia orderu po rosyjsku oraz fotografie poszczególnych odmian

[1] Commemorative Set „70th Anniversary of Victory in the Great Patriotic War of 1941-1945”, b.m.w. 2015, s. 129-133.

[1]

Tytuły honorowe	Bohater Związku Radzieckiego (Złota Gwiazda) Bohater Pracy Socjalistycznej (Medal Sierp i Młot) Matka-bohater
Ordery	Order „Zwycięstwo” Lenina Rewolucji Październikowej Czerwonego Sztandaru Suworowa Kutuzowa Bohdana Chmielnickiego Aleksandra Newskiego Uszakowa Nachimowa Wojny Ojczyźnianej Czerwonej Gwiazdy Sławy Czerwonego Sztandaru Pracy „Znak Honoru” Przyjaźni Narodów „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” Sławy Pracy „Za osobiste męstwo” Macierzyńska sława”
Medale	„Za pracowniczą dzielność” „Za pracowniczą wybitność” „Weteran pracy” „Za Odwagę” Za zasługi bojowe” Uszakowa Nachimowa „Partyzantowi Wojny Ojczyźnianej” „Za wyróżnienie w ochronie granic państwowych ZSRR” „Za wyróżnienie w służbie wojskowej” „Weteran Sił Zbrojnych ZSRR” „Za umacnianie braterstwa broni” „Za obronę Leningradu” „Za obronę Moskwy” „Za obronę Odessy” „Za obronę Sewastopola” „Za obronę Stalingradu” „Za obronę Kijowa” „Za obronę Kaukazu” „Za obronę Radzieckiego Obszaru Podbiegunowego” „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za zwycięstwo nad Japonią” „Za zdobycie Budapesztu” „Za zdobycie Królewca” „Za zdobycie Wiednia” „Za zdobycie Berlina” „Za wyzwolenie Belgradu” „Za wyzwolenie Warszawy” „Za wyzwolenie Pragi” „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za odbudowę przedsiębiorstw metalurgii żelaznej południa” Za odbudowę kopalni węgla Donbasu” „Za rozwój dziewiczych ziem” Za budowę Bajkalsko-Amurskiej Magistrali” „Za przekształcenie Nieczarnoziemów RFSRR” „Za rozwój zasobów mineralnych i rozwój kompleksu nafto-gazowego Zachodniej Syberii” „Za wybitną służbę w ochronie porządku publicznego” „Za odwagę w pożarze” „Za ratowanie tonących” 100-lecia urodzin Lenina „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” 70 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat radzieckiej milicji” 800-lecia Moskwy 250-lecia Leningradu 1500-lecia Kijowa Macierzyństwa „Za nienaganną służbę”
Inne	Odznaka za rany

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe