Nowa Pomarańczarnia w Łazienkach Królewskich
 nr rej. 2/12 z 28 lipca 1973
| |
 Budynek od strony południowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
oranżeria |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
1860 |
| Ukończenie budowy |
1861 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°12′41,6520″N 21°02′00,1680″E/52,211570 21,033380
| |
Nowa Pomarańczarnia, także Nowa Oranżeria – budynek znajdujący się w Łazienkach Królewskich w Warszawie, w południowej części ogrodu, przy alei zwanej Drogą Wilanowską lub Chińską[2].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Powstała w latach 1860-1861 według projektu Adama Adolfa Loewe i Józefa Orłowskiego jako drugi obiekt w Łazienkach o tym przeznaczeniu. Dla odróżnienia, dawną Pomarańczarnię stanisławowską zaczęto nazywać Starą Pomarańczarnią[3].
Główną część budynku stanowi wydłużona sala, która jest przeszklona od strony południowej. W części środkowej dach ma poprzeczną kolbę otwartą półrozetami o odlanych w żeliwie szprosach na obie strony. Dwie główne elewacje (fronty) zostały zaprojektowane w dwóch odmiennych opracowaniach. W jednej z nich (południowej) podział między oknami tworzą wysokie, smukłe, cienkie, żeliwne kolumny. W części centralnej elewacji południowej składającej się z dwóch oddzielnych segmentów pełnego muru, znajdują się okna, w które wstawiono rzeźby (stojące postacie Vertumnusa i Pomony w środkowe, symbolizujące Jesień i Zimę w górne), które zostały wykonane przez Leona Molatyńskiego. Murowane partie frontowej ściany kończą attyki z płaskimi wazami. Od strony północnej dobudowany jest parterowy segment, rozdzielony kilkoma otworami okiennymi. Ową część parterową zajmują jednoosiowe wyższe człony ozdobione w górnej części okrągłymi płycinami, stanowiącymi tło dla kamiennych popiersi, przedstawiających tym razem Wiosnę i Lato.
Główna sala przeznaczona była pierwotnie na przechowywanie w okresie chłodów drzew egzotycznych. Został tu urządzony stały ogród z różnorodnymi roślinami, również tropikalnymi.
Od 1992 roku w budynku działa restauracja Belvedere należąca do Anny Woźniak-Starak[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stanisław Łoza: Architekci i budowniczowie w Polsce. Warszawa: Budownictwo i Architektura, 1954, s. 222.
- ↑ Marek Kwiatkowski, Łazienki Królewskie, Warszawa 2000r, Wydawnictwo ATENA, ISBN 83-85894-07-1, str. 145-146
- ↑ Władysław Tatarkiewicz, Łazienki Warszawskie, Warszawa 1957r, Wydawnictwo Arkady, str. 140
- ↑ Magdalena Lemańska. Klasyka się nie nudzi. „Forbes”, s. 144, luty 2024.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marek Kwiatkowski: Łazienki Królewskie. Wydawnictwo ATENA, Warszawa 2000r.
- Władysław Tatarkiewicz: Łazienki Warszawskie. Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1957r.