Norðragøta
62°12′03″N 6°44′27″W/62,200833 -6,740833 Przystań w Norðragøta | |
| Państwo | |
|---|---|
| Terytorium zależne | |
| Region | |
| Gmina | |
| Populacja (01.01.2016) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
FO-512 |
Położenie na mapie Wysp Owczych  | |
| 62°12′03″N 6°44′27″W/62,200833 -6,740833
| |
Norðragøta (duń. Nordregøte, wym. ˈnoːɹaˌgøːta) lub Gøta – miejscowość położona we wschodniej części wyspy Eysturoy, stanowiącej część archipelagu Wysp Owczych - duńskiego terytorium zależnego na Morzu Norweskim. Administracyjnie wieś leży w gminie Eysturkommuna. Gøta z języka farerskiego oznacza droga lub ulica, a nazwę miejscowości tłumaczyć można, jako Północna Gøta.
Położenie
[edytuj | edytuj kod] |
 |
Miejscowość jest położona na wschodnim krańcu zatoki Gøtuvík. Na południe od niej znajdują się dwie miejscowości: Gøtugjógv, biorąca nazwę od przebiegającej nieopodal szczeliny, oraz Syðrugøta[2]. Obszar ten wspólnie nazywany jest Gøta[3], jednak nazwa czasem odwołuje się jedynie do Norðragøta[4]. Na zachodzie znajduje się wzniesienie Tyril (639 m n.p.m.[5]), a na północy i północnym wschodnie Ritafjall (641 m n.p.m.[5]) oraz Knúkur (463 m n.p.m.[5])[2]. Pomiędzy pierwszymi dwoma rozpościera się dolina Gøtudalur, którą płynie niewielka rzeka Eiðisá, przepływająca przez Norðragøta[2].
Informacje ogólne
[edytuj | edytuj kod]Populacja
[edytuj | edytuj kod]W 1985 roku miejscowość liczyła 458 mieszkańców[1]. Liczba ta wzrastała w kolejnych latach, by w 1990 osiągnąć poziom 512 osób[1]. W kolejnych latach odnotowano ubytek populacji - 489 mieszkańców w 1991, 482 w 1994 i 455 w 1996 (wyjątkiem był rok 1993)[1]. Następnie liczba osób żyjących w Norðragøta zaczęła ponownie się powiększać, osiągając poziom 503 mieszkańców w 1999 roku, 521 w 2002 i 570 w 2005[1]. Następnie zaobserwowano niewielki spadek do 561 w 2007 roku i ponowny wzrost do 609 w 2011[1]. Po tym roku przez dwa lata populacja ponownie się zmniejszała, do 588 osób w 2013 roku, by później znów zacząć przyrastać[1]. W 2015 osiągnięta została dotąd największa liczba ludności w Norðragøta - 630[1].
Według szacunków na 1 stycznia 2016 roku we wsi zamieszkuje 616 osób[1]. Sprawia to, że jest to dwudziesta największa miejscowość na Wyspach Owczych, siódma na Eysturoy i druga w gminie Eysturkommuna[1]. Współczynnik feminizacji społeczeństwa wynosi prawie 88 kobiet na 100 mężczyzn[1]. Społeczeństwo jest młode, ponad 28% ludności stanowią osoby w wieku przedprodukcyjnym, podczas gdy ludzie powyżej 65 roku życia to 14,2%[1].
Źródło: [1]
Transport
[edytuj | edytuj kod]Komunikacja autobusowa w Norðragøta obsługiwana jest przez państwowe przedsiębiorstwo transportowe Strandfaraskip Landsins. W okolicy znajduje się przystanek Gøtudalur, na którym zatrzymują się pojazdy dwóch linii: 400 oraz 410. Pierwsza z nich pokonuje trasę: Klaksvík - Leirvík - Gøtudalur - Søldafjørður - Skálabotnur - Oyrarbakki - Kollafjørður - Tórshavn[6], a druga Fuglafjørður - Kambsdalur - Gøtudalur - Leirvík - Klaksvík[7].
Sport
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości znajduje się stadion klubu piłkarskiego Víkingur Gøta, zwany Sarpugerði. Dawniej rozgrywała tam swoje mecze drużyna GÍ Gøta, jednak w listopadzie 2007 roku klub został połączony z LÍF Leirvík[8]. Siedziba została przeniesiona do Leirvík, a mecze rozgrywane są w Norðragøta. Klub pod nową nazwą zdobył pięć Pucharów Wysp Owczych oraz trzy Superpuchary, a jako GÍ Gøta zdobył sześć tytułów mistrza kraju.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Tereny Norðragøta zamieszkiwane były już od czasów wikińskich, a badania archeologiczne przeprowadzone w latach 80. XX wieku wskazują, że teren mógł być zasiedlony już około roku 630, co nadawałoby miejscowości status jednego z najstarszych osiedli ludzkich na Wyspach Owczych[9]. O osadzie Gøta wspomina Saga o Wyspach Owczych[4]. Mieszać miał w niej Tróndur i Gøtu, pogański wiking, który przeciwstawił się głównemu bohaterowi sagi - Sigmundurowi Brestissonowi[3]. Sigmundur w 999 roku chrystianizował Wyspy Owcze na polecenie króla Olafa Tryggvasona[4]. W jednej z nocy roku 1005 Tróndur miał go zaatakować i zmusić do ucieczki wpław ze Skúvoy do Sandvík, co przyczyniło się do jego śmierci[10]. Pomimo że w sadze Tróndur przedstawiony jest, jako mroczna postać, współcześni Farerowie odnoszą się do niego pozytywnie, o czym świadczą liczne nawiązania w kulturze[3].
Choć w miejscowości najprawdopodobniej istniał wcześniej tego typu budynek, obecny kościół został zbudowany 22 września 1833 roku[11]. Wokół niego znajdują się najstarsze budynki we wsi, pochodzące z XIX i początku XX wieku, połączone w skansen Gøtu Fornminnisavn 16 grudnia 1969 roku[12]. Najstarszym budynkiem jest Blásastova, który powstał w 1835, a następnie został powiększony w 1860 roku[13]. Prezentowane są w nim dawne meble, ubrania i urządzenia gospodarstwa domowego[3]. Prócz niego znajdują się tam także domy rybackie - Jákupsstova oraz Húsini hjá Peri, budowane w latach: 1902 oraz 1907.
Od 1912 roku istniała gmina Gøtu kommuna, której siedzibą była wieś Norðragøta[14]. Od 1 stycznia 2009 roku gmina ta została połączona z Leirvíkar kommuna, tworząc nowy organizm Eysturkommuna z siedzibą w Leirvík.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m IB01031 Population by sex, age and village/city (1985M01-2023M09) [online], Statbank [dostęp 2023-10-20] (ang.).
- ↑ a b c Kortal. Kortal.fo. [dostęp 2016-06-11]. (ang. • duń. • far.).
- ↑ a b c d Eysturoy. W: Marcin Jakubowski, Marek Loos: Wyspy Owcze - przewodnik turystyczny. Szczecin: PCIT Tramp, 2003, s. 80-81. ISBN 83-913526-3-3. (pol.).
- ↑ a b c Norðragøta. FaroeIslands.dk. [dostęp 2016-06-11]. (ang. • duń. • wł.).
- ↑ a b c Fjøll í Føroyum. Umhvørvistovan. [dostęp 2016-06-11]. (far.).
- ↑ 400 Klaksvík - Tórshavn. Strandfaraskip Landsins. [dostęp 2016-06-11]. (ang. • far.).
- ↑ 410 Fuglafj. - Gøtudalur - Klaksvík. Strandfaraskip Landsins. [dostęp 2016-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-20)]. (ang. • far.).
- ↑ Merging of clubs. SoccerAndEquipment.com, 2007-11-30. [dostęp 2016-06-11]. (ang.).
- ↑ Norðragøta. Eysturkommuna. [dostęp 2016-06-11]. (far.).
- ↑ The Saga of Thrond of Gate. Icelandic Saga Database. [dostęp 2016-06-11]. (ang. • isl. • norw.).
- ↑ Gøta. Fólkakirkjan. [dostęp 2016-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-26)]. (far.).
- ↑ Søgan. Gøtu Fornminnisavn. [dostęp 2016-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-11)]. (far.).
- ↑ Blásastova. Gøtu Fornminnisavn. [dostęp 2016-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-29)]. (far.).
- ↑ Gøtu kommuna. W: Frágreiðing um kommunurnar. Nýggj kommunal skipan í Føroyum. T. I. Cz. 2. Tórshavn: Landsstýri, czerwiec 1998, s. 119-127. ISBN 99918-3-044-8. [dostęp 2016-06-11]. (far.).
