Nitella capillaris

*Nitella capillaris*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Gromada	Charophyta
Klasa	Charophyceae
Rząd	ramienicowce (Charales)
Rodzina	Characeae
Podrodzina	Nitelloideae
Rodzaj	Nitella
Gatunek	Nitella capillaris
	Nazwa systematyczna
	Nitella capillaris (Krock.) J.Groves & Bull.-Webst. 1920; Groves, J. & Bullock-Webster, G.R. (1920). The British Charophyta. I. Nitelleae. ss. 141. Londyn: The Ray Society.
Synonimy
	Chara capillaris; Ch. capitata; Ch. elastica; Nitella capitata; N. syncarpa var. capitata; N. syncarpa var. gloeocephala; N. syncarpa var. oxygyra; N. flexilis var. americana;
	Chara capillaris; Ch. capitata; Ch. elastica; Nitella capitata; N. syncarpa var. capitata; N. syncarpa var. gloeocephala; N. syncarpa var. oxygyra; N. flexilis var. americana;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nitella capillaris – gatunek ramienicy z rodzaju krynicznik.

Morfologia

Pokrój

Średni makroglon (długości 10–40 cm, zwykle do 20 cm). Cienka (0,5–1 mm średnicy), silnie rozgałęziona nibyłodyga. Międzywęźla długie (do 8 cm), przeważnie dłuższe od nibyliści. Plecha żywozielona lub ciemnozielona, rzadko inkrustowana węglanem wapnia. Charakterystyczną cechą jest galaretowata otoczka gametangiów widoczna gołym okiem, zwłaszcza że płodne nibyliście skupiają się w główki. Roślina dwupienna^[1]^[2].

Nibyliście

O różnej długości (zwykle 2–4 cm). Po 6–9 w okółku. Tępo zakończone, ewentualnie z ostro wyciągniętym fragmentem ściany komórkowej (koniec hialinowy). Nibyliście płonne długie, mogą być dłuższe od międzywęźli. Widlasto rozgałęzione, mogą się nie rozwidlać. Więcej w dolnej części nibyłodygi. Większość nibyliści płodna. Te są rozwidlone pojedynczo z jednym długim członem pierwszego rzędu i krótszymi 2–3 członami drugiego rzędu. U obu płci tworzą na krótkim odgałęzieniu nibyłodygi małe główki (do 6 mm średnicy), dość gęsto rozmieszczone, przez co w miarę wyraźne^[2].

Plemnie

Pojedyncze. Wyrastają w rozgałęzieniach nibyliści, ewentualnie w ich nierozgałęzionych węzłach. Do 600 µm średnicy. Jasnożółte lub pomarańczowe. Otoczone śluzem^[2].

Lęgnie

Okryte śluzem. Od 1 do 4 (zwykle 2, 3). Wyrastają w rozgałęzieniach nibyliści. Mniejsze od plemni (do 500 µm). Koronka bardzo mała lub brak. Oospory brązowe, z wyraźnymi grzbietami, 300–400 µm długości^[1]^[2].

Podobne gatunki

Nitella opaca, która jednak nie ma galaretowatych otoczek gametangiów^[1]. Nitella flexilis, Nitella syncarpa, Tolypella^[2].

Biologia

Roślina jednoroczna żyjąca w półroczu chłodnym – kiełkuje jesienią lub zimą, także pod lodem, płodna wiosną i obumiera w lipcu^[2].

Ekologia

Gatunek słodkowodny; wody od miękkich po twarde. Zwykle w wodach płytkich (małe zbiorniki, torfianki, rowy – rzadko jeziora, wtedy wody niezbyt żyzne, miękkie), prześwietlonych, do 1 m głębokości, na podłożu mineralnym lub mulistym^[2]. Pojedynczo lub w niewielkich skupieniach. Rzadko tworzy łąki ramienicowe^[2]. Według niektórych systemów syntaksonomicznych zdominowane przez nią zbiorowisko ma rangę zespołu Nitelletum capillaris^[3] lub Lemno-Nitelletum capillaris (współtworzone przez lemnidy)^[4].

Występowanie

Występuje w rozproszeniu w dużej części Europy^[1]. W Polsce bardzo rzadka^[2].

Zagrożenia i ochrona

Podlega w Polsce ochronie gatunkowej^[5]. Status zagrożenia ma nieznany ze względu na niedostateczną ilość danych (DD)^[1]. W większym zagęszczeniu może występować w jeziorach lobeliowych, które w Unii Europejskiej podlegają ochronie w systemie Natura 2000^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anders Langangen: Nitella capillaris (A.J.Krocker) J.Groves & G.R.Bullock-Webster. AlgaeBase. [dostęp 2012-05-30]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 64–65, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.
↑ ^a ^b Marek Kraska: 3110 – Jeziora lobeliowe. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Jacek Herbich (red.). T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 29–36. ISBN 83-86564-43-1.
↑ K.V. Sýkora, A.R. Bergsma: 4Bb2 Lemno-Nitelletum capillaris. [w:] Field Guide Dutch Plant Communities Species composition and ecology [on-line]. 2004. [dostęp 2014-09-18]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2012 r. poz. 81)

[AB-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anders Langangen: Nitella capillaris (A.J.Krocker) J.Groves & G.R.Bullock-Webster. AlgaeBase. [dostęp 2012-05-30]. (ang.).

[klucz-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 64–65, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.

[n2k-3] Marek Kraska: 3110 – Jeziora lobeliowe. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Jacek Herbich (red.). T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 29–36. ISBN 83-86564-43-1.

[sykora-4] K.V. Sýkora, A.R. Bergsma: 4Bb2 Lemno-Nitelletum capillaris. [w:] Field Guide Dutch Plant Communities Species composition and ecology [on-line]. 2004. [dostęp 2014-09-18]. (ang.).

[ochr-5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2012 r. poz. 81)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]