Medal Rannych

Medal Rannych
*Verwundetenmedaille*
	; Baretka medalu nadanego po raz pierwszy
	; Baretka medalu nadanego dwukrotnie
	; Baretka medalu nadanego więcej niż 4 razy
Ustanowiono	1975
Dewiza	„DEM VERWUNDETEN SOLDATEN”; (rannym żołnierzom); „IM DIENST VERLETZT”; (raniony na służbie)
Wielkość	40 mm
Kruszec	złocony lub srebrzony brąz

Medal Rannych
*Verwundetenmedaille*
*Sebesültek Érme*
	; Awers
	; Rewers
	; Baretka medalu dla inwalidów wojennych
	; Baretka medalu za 2 rany
	; Baretka medalu za 4 rany
Ustanowiono	1917
Wycofano	1918
Dewiza	LAESO MILITI; (RANNEMU ŻOŁNIERZOWI)
Wielkość	38 mm
Kruszec	cynk
	Multimedia w Wikimedia Commons

Medal Rannych (niem. Verwundetenmedaille, węg. Sebesültek Érme) – odznaczenie wojskowe nadawane przez Austro-Węgry w latach 1917–1918 i przez Republikę Austrii od 1975.

Czasy cesarstwa

Medal został po raz pierwszy ustanowiony przez cesarza Karola I 12 sierpnia 1917 roku. Nadawane żołnierzom austro-węgierskim, bez względu na stopień i rodzaj broni, oraz osobom cywilnym współpracującym z siłami zbrojnymi, za rany odniesione w wyniku działań wojennych, a także osobom, które zostały inwalidami na skutek takich działań.

Wykonany z cynku medal miał średnicę 38 mm. Awers: wizerunek zwróconej w prawo głowy cesarza Karola bez korony, z łac. napisem „CAROLVS” powyżej oraz dwiema gałązkami laurowymi poniżej. Rewers: łac. napis „LAESO MILITI” (rannemu żołnierzowi) w dwóch rzędach oraz rok „MCMXVIII” zapisany cyframi rzymskimi poniżej. Wstążka: złożona w trójkąt, szara (popielata) z czerwonymi paskami wzdłuż brzegów, oraz z jednym do pięciu czerwonymi paskami pośrodku, oblamowanymi czarnymi prążkami za każdą odniesioną ranę. Wstążka medalu dla inwalidów nie posiada środkowych pasków.

Czasy republiki

Z powodu wzmożonej aktywności Austriaków w misjach ONZ i dużej ilości rannych, medal ustanowiony został po raz drugi, w historycznym nawiązaniu do cesarskiego poprzednika, ustawą federalną z 11 czerwca 1975^[1], jako dwuklasowe odznaczenie dla członków austriackich sił zbrojnych i służb porządkowych. Jego wygląd i sposób noszenia dla sił zbrojnych został ustalony rozporządzeniem ministra obrony narodowej 11 lipca 1975^[2], a dla służb porządkowych rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych 21 października 1975^[3]. Odznaczenie I klasy przysługuje za ciężkie rany powodujące trwałe uszkodzenia (inwalidztwo), a odznaczenie II klasy za wszelkie pozostałe rany.

Wykonywany jest z pozłacanego brązu w I klasie i posrebrzanego brązu w II klasie. Okrągły medal ma średnicę 40 mm. W wersji dla żołnierzy awersie znajduje się napis w trzech rzędach „DEM VERWUNDETEN SOLDATEN” (rannym żołnierzom), pod którym umieszczono symbol austriackich sił zbrojnych – trójkąt wpisany w okrąg i dwie gałęzie z liśćmi laurowymi. W wersji dla sił porządkowych napis „IM DIENST VERLETZT” (raniony na służbie) umieszczono wzdłuż dolnej krawędzi medalu, a w jego centrum umieszczono dwie gałęzie z liśćmi laurowymi. Na rewersie znajduje się austriacki orzeł z godła państwowego. Medal wieszany jest na złożonej w trójkąt, ciemnozielonej wstążce o szerokości 45 mm, z dwoma czerwonymi paskami wzdłuż brzegów o szerokości 5 mm. W przypadku powtórnego nadania medalu w tej samej klasie, liczbę nadanych medali oznacza liczba wąskich (2 mm), czerwonych pasków na wzdłuż środka wstążki. Pięć pasków (maksymalna liczba) oznacza nadanie medalu więcej niż cztery razy.

Odznaczenie to nosi się po Medalu Uznania Wojskowego, a przed Medalem Misji Austriackich Sił Zbrojnych za wojskową obronę narodową^[4].

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Medalem Rannych.

Z tym tematem związana jest kategoria: Polacy odznaczeni Medalem Rannych.

Przypisy

↑ Bundesgesetz vom 11. Juni 1975 über die Verwundetenmedaille (Verwundetenmedaillengesetz). Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich, 1975-07-08. [dostęp 2020-03-27]. (niem.).
↑ Verordnung des Bundesministers für Landesverteidigung vom 11. Juli 1975 über die Ausstattung und die Art des Tragens der Verwundetenmedaille. Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich, 1975-07-29. [dostęp 2020-03-27]. (niem.).
↑ Verordnung des Bundesministers für Inneres vom 21. Oktober 1975 über die Ausstattung und die Art des Tragens der Verwundetenmedaille. Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich, 1975-11-04. [dostęp 2020-03-27]. (niem.).
↑ Orden und Ehrenzeichen; Grundsätzliche Bestimmungen über deren Arten, Rangordnung, in welcher Zusammensetzung, Art und Weise sie zur Uniform des Bundesheeres getragen werden dürfen sowie deren Tragegenehmigung – Neufassung. Verlautbarungsblatt I des Bundesministeriums für Landesverteidigung und Sport, 2017-05-23. [dostęp 2020-03-29]. (niem.).

Bibliografia

Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa: 1939, s. 288
Arthur H. Houston, Vicken Koundakjian, Wound Medals, Insignia and Next-Of-Kin Awards of The Great War, OMSA 1995
Václav Měřička, Orden und Ehrenzeichen der Österreichisch-Ungarischen Monarchie, Praga 1974
Johann Stolzer and Christian Steeb, [red.], Österreichs Orden vom Mittelalter bis zur Gegenwart Graz 1996, ISBN 3-201-01649-7
Die österreichische Verwundetenmedaille. bundesheer.at (Österreichisches Bundesheer). [dostęp 2016-05-08]. (niem.).
Bundesauszeichnungen und militärische Auszeichnungen. bundesheer.at (Österreichisches Bundesheer). [dostęp 2016-05-08]. (niem.).
Bundesheer. verwaltung.steiermark.at (Das Land Steiermark). [dostęp 2016-05-08]. (niem.).
Exekutive. verwaltung.steiermark.at (Das Land Steiermark). [dostęp 2016-05-08]. (niem.).

[1] Bundesgesetz vom 11. Juni 1975 über die Verwundetenmedaille (Verwundetenmedaillengesetz). Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich, 1975-07-08. [dostęp 2020-03-27]. (niem.).

[2] Verordnung des Bundesministers für Landesverteidigung vom 11. Juli 1975 über die Ausstattung und die Art des Tragens der Verwundetenmedaille. Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich, 1975-07-29. [dostęp 2020-03-27]. (niem.).

[3] Verordnung des Bundesministers für Inneres vom 21. Oktober 1975 über die Ausstattung und die Art des Tragens der Verwundetenmedaille. Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich, 1975-11-04. [dostęp 2020-03-27]. (niem.).

[4] Orden und Ehrenzeichen; Grundsätzliche Bestimmungen über deren Arten, Rangordnung, in welcher Zusammensetzung, Art und Weise sie zur Uniform des Bundesheeres getragen werden dürfen sowie deren Tragegenehmigung – Neufassung. Verlautbarungsblatt I des Bundesministeriums für Landesverteidigung und Sport, 2017-05-23. [dostęp 2020-03-29]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

I Republika	Odznaka Honorowa za Zasługi (1), 1922 Medal Pamiątkowy Wojenny, 1932 Order Zasługi, 1934 Österreichisches Ehrenzeichen/Ehrenkreuz für Wissenschaft und Kunst (1), 1934
II Republika	Odznaka Honorowa za Zasługi (2), 1953 Odznaka Honorowa Ratownictwa Górniczego, 1954 Österreichisches Ehrenzeichen/Ehrenkreuz für Wissenschaft und Kunst (2), 1955 Odznaka Służby Wojskowej, 1963 Medal Służby Wojskowej, 1963 Austriacki Medal Olimpijski (1), 1964 Medal Rannych, 1975 Odznaka Honorowa za Zasługi dla Wyzwalania Austrii, 1976 Austriacki Medal Olimpijski (2), 1976 Medal Karola, 1978 Odznaka Służb Porządkowych, 1985 Odznaka Zasługi Wojskowej, 1989 Medal Misji Austriackich Sił Zbrojnych, 2001 Odznaka Honorowa Federalna, 2002 Medal Uznania Wojskowego, 2006 Medal Milicji, 2006
Ordery domowe dynastii habsburskiej (od 1918)	Order Złotego Runa, 1421 Order Krzyża Gwiaździstego, 1668

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe