Lorica hamata
Lorica hamata – zbroja kolcza (kolczuga) pochodzenia celtyckiego wprowadzona do wyposażenia żołnierza rzymskiego najprawdopodobniej w IV w. p.n.e.[1] lub III w. p.n.e.[2] Lorica hamata wykonywana była zwykle z kółek żelaznych nitowanych i sklepywanych, o wiele rzadziej z kółek sztancowanych[1]. Lorica hamata posiadała różne długości. Kolczuga mogła sięgać do torsu lub aż do ud. Głównymi zaletami zbroi były: prosta naprawa oraz dopasowanie do ciała gwarantujące swobodę ruchu. Wady tego typu pancerza to wysoka waga (ok. 10-15 kg) oraz długi i kosztowny proces produkcji[2].
Typy kolczugi
[edytuj | edytuj kod]Rozróżniamy 3 typy zbroi[1]:
- Typ celtycki - z peleryną na ramionach
- Typ grecki - złożona z napierśnika i naplecznika oraz klap naramiennych podbitych skórą
- Typ tuniki - będący charakterystyczną odmianą rzymską
Użycie
[edytuj | edytuj kod]Według Polibiusza (piszącego w II w. p.n.e.) kolczug używali legioniści rzymscy należący do klas posiadających majątek o wartości 10000 drachm[3]. Mimo tego zbroja cieszyła się dużą popularnością wśród żołnierzy. Po tzw. "reformach Mariusza" lorica hamata stała się jednym z głównych typów zbroi. Jednym z typów pancerzy stosowanych obok kolczug w tamtym okresie były także charakterystyczne zbroje wykonane ze skóry bądź utwardzonego płótna (lnu) tzw. "linothorax". Zbroja ta została najprawdopodobniej zapożyczona od Etrusków bądź Greków[2]. Od czasów panowania Cesarza Augusta zbroja kolcza powoli ustępowała miejsca nowemu typowi zbroi, który aż do dziś przez wielu jest postrzegany jako podstawowy pancerzem rzymskich legionistów - lorice segmentata. Mimo to Lorica hamata była używana, aż do upadku cesarstwa, ciesząc się popularnością m.in. w oddziałach pomocniczych[4]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Zdzisław Żygulski, Broń starożytna: Grecja, Rzym, Galia, Germania, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1998, s. 91, ISBN 978-83-03-03702-2 [dostęp 2024-06-19].
- ↑ a b c Raffaele D'Amato, Graham Sumner, Arms and armour of the Imperial Roman soldier: from Marius to Commodus, 112 BC - AD 192, London: Frontline Books, 2009, s. 39, ISBN 978-1-84832-512-8 [dostęp 2024-06-19].
- ↑ Seweryn Hammer Polibiusz, Dzieje. T. 1, Arcydzieła Kultury Antycznej, Wrocław : Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo ; we współpr. z De Agostini Polska, 2005, s. 332, ISBN 978-83-04-04821-8 [dostęp 2024-06-19].
- ↑ John Warry, Hubert Wajs, Armie świata antycznego, Broń i Sztuka Wojenna Świata, Warszawa: Wydawnictwo 69 : Agencja Wydawnicza Cinderella Books, 1995, s. 186, ISBN 978-83-86244-03-4 [dostęp 2024-06-19].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zdzisław Żygulski: Broń starożytna: Grecja, Rzym, Galia, Germania. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1998, s. 71-141. ISBN 978-83-03-03702-2. (pol.).
- Raffaele D'Amato, Sumner Graham: Arms and armour of the Imperial Roman soldier: from Marius to Commodus, 112 BC - AD 192. London: Frontline Books, 2009, s. 122-151. ISBN 978-1-84832-512-8. (ang.).
- Seweryn Hammer, Polibiusz: Dzieje. T. 1. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo ; we współpr. z De Agostini Polska, 2005, s. 317-355. ISBN 978-83-04-04821-8. (pol.).
- John Warry: Armie świata antycznego, Broń i Sztuka Wojenna Świata. Wajs Hubert (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo 69 : Agencja Wydawnicza Cinderella Books, 1995, s. 100-217. ISBN 978-83-86244-03-4. (pol.).