Komanderia
| |||||||||
| Nazwa chińska | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Komanderia (chiń. 郡; pinyin jùn) – historyczna jednostka administracyjna w Chinach. Na czele komanderii stało dwóch urzędników, wojskowy i cywilny, których praca była koordynowana przez podlegającego bezpośrednio dworowi cenzora[1].
W czasach dynastii Zhou komanderie były jednostkami poniżej powiatów (chiń. trad. 縣; pinyin xiàn). Podczas reform przeprowadzonych w państwie Qin przez Shang Yanga (IV w. p.n.e.) hierarchię odwrócono i będące odtąd jednostkami niższego szczebla powiaty łączono w komanderie[2]. System ten wprowadził później w zjednoczonym państwie pierwszy cesarz Qin Shi Huang, dzieląc Chiny na 36 komanderii (liczba ta wzrosła później na skutek ekspansji cesarstwa na południe)[3].
Po objęciu władzy przez Hanów zreformowano system administracyjny, wprowadzając podział kraju na prowincje (zhou, 州), stojące wyżej od dotychczasowych komanderii[4]. Na niższym szczeblu kraj dzielił się we wschodniej części na 10 królestw lennych (chiń. trad. 國; pinyin guó), zaś komanderie w liczbie 14 pozostawiono jako jednostkę podziału terytorialnego na zachodzie imperium. W późniejszym okresie władcy dynastii Han dążyli do decentralizacji władzy lokalnej i w 108 p.n.e. liczba komanderii wzrosła do 84, zaś królestw do 18[5].
Za panowania dynastii Sui komanderie stopniowo zastępowano prefekturami zhou (州). Ostatecznie znikły one z administracyjnego języka Chin po dojściu do władzy dynastii Tang, kiedy to cesarstwo podzielono na 10 (później 15) wielkich okręgów zwanych dao (道), dzielących się w dalszym rzędzie na prefektury (zhou) i powiaty (xian)[6].
Termin 郡 jest obecnie używany przy tłumaczeniu z języków obcych na chiński, m.in. określa się nim amerykańskie i brytyjskie hrabstwa.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Encyklopedia historyczna świata. T. III. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2000, s. 43. ISBN 83-85909-61-3.
- ↑ Encyklopedia historyczna świata. T. X. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2002, s. 97. ISBN 83-85909-72-9.
- ↑ John King Fairbank: Historia Chin. Nowe spojrzenie. Warszawa-Gdańsk: Bellona/Marabut, 2004, s. 53. ISBN 83-1109726-7.
- ↑ Encyklopedia historyczna świata. T. III. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2000, s. 46. ISBN 83-85909-61-3.
- ↑ John King Fairbank: Historia Chin. Nowe spojrzenie. Warszawa-Gdańsk: Bellona/Marabut, 2004, s. 55. ISBN 83-1109726-7.
- ↑ Encyklopedia historyczna świata. T. X. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2002, s. 109. ISBN 83-85909-72-9.