Przejdź do zawartości

Kazimierz Żelisławski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kazimierz Żelisławski
Ilustracja
pułkownik kawalerii pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia

15 marca 1893
Adamki

Data i miejsce śmierci

1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Nowogródzka Brygada Kawalerii

Stanowiska

dowódca brygady

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego (Imperium Rosyjskie)

Kazimierz Żelisławski (ur. 15 marca 1893 w Adamkach, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 15 marca 1893 w Adamkach, w ówczesnym powiecie kaliskim guberni kaliskiej, w rodzinie Zygmunta i Marii z Migdalskich[1]. W 1903 rozpoczął naukę w Szkole Realnej w Kaliszu. Po strajku szkolnym (1905) przeniósł się do Szkoły Handlowej w Kaliszu, gdzie ukończył 5 klas, po czym przeniósł się, wraz z matką i młodszym rodzeństwem, do Warszawy. Ukończył 5 semestrów Szkoły Technicznej im. H. Wawelberga i S. Rotwanda. W latach 1912–14 studiował (zaliczył 2 lata studiów) na politechnice w Glons w Belgii. Od 1 sierpnia 1913 do 15 sierpnia 1914 był członkiem tamtejszego Związku Strzeleckiego[2].

W trakcie wakacji, które spędzał w Błaszkach, zaskoczył go wybuch wojny – nie chcąc być wziętym z poboru, zgłosił się 27 września 1914 na ochotnika, do służby w 18 Siewierskim Pułku Dragonów. Wraz z pułkiem, wchodzącym w skład Kaukaskiej Dywizji Konnej, uczestniczył w walkach pod Łodzią i Sochaczewem, na froncie tureckim i austriackim. Awansował na kolejne stopnie: chorążego (27 kwietnia 1916 ze starszeństwem z 28 września 1915), podporucznika (31 sierpnia 1916 ze starszeństwem z 28 lipca 1916), porucznika (8 grudnia 1916 ze starszeństwem z 28 czerwca 1916) i podrotmistrza (6 września 1917)[3][a]. W I Korpusie Polskim przyznano mu starszeństwo z 22 marca 1916[3]. Za zaangażowanie, odwagę i męstwo wykazane w walkach został odznaczony rosyjskimi orderami świętych: Anny, Stanisława i Jerzego.

Od listopada 1917 do czerwca 1918 walczył w szeregach 2 pułku ułanów, który wchodził w skład I Korpusu Polskiego w Rosji. Dowodził plutonem w 3 szwadronie ppłk. Eugeniusza Ślaskiego.

17 grudnia 1918 został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia rotmistrza ze starszeństwem od dnia 7 listopada 1918[5] i z dniem 12 listopada 1918 przydzielony do odtwarzanego 2 pułku ułanów[6]. Objął dowództwo 4 szwadronu, który formował się w Siedlcach[7][8]. 9 czerwca 1920 pod Zwiahlem został ranny[9]. 23 czerwca wrócił do pułku[3]. 27 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu rotmistrza, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[10]. Od 23 października 1920 czasowo pełnił obowiązki dowódcy pułku[3]. 15 stycznia 1921 został odkomenderowany do Centralnej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu[3]. 24 maja 1921 złożył egzamin polonistyczny z zakresu szkoły średniej przed Komisją egzaminacyjną dla oficerów przy Dowództwie Okręgu Generalnego Pomorze[11]. 27 lipca 1921 wrócił do macierzystego oddziału i objął obowiązki oficera sztabowego pułku[3].

30 czerwca 1924 objął obowiązki zastępcy dowódcy 2 pułku ułanów[12]. 26 stycznia 1922 został mianowany majorem[13][14]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w tym stopniu ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 93. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[15]. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień podpułkownika z dniem 1 stycznia 1927 i 13. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[16]. Od 14 lipca 1927 do 4 lutego 1928 pełnił obowiązki dowódcy pułku[17]. 12 lutego 1928 objął dowództwo 3 pułku ułanów w Tarnowskich Górach[17][18][19][20]. 10 listopada 1930 prezydent RP nadał mu stopień pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 i 4. lokatą w korpusie kawalerii[21]. W marcu 1937 objął dowództwo 13 pułku ułanów wileńskich w Nowej Wilejce. W marcu 1939 przeniesiony został do 4 pułku strzelców konnych w Płocku na stanowisko dowódcy pułku. W lipcu tego roku wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, która od marca przebywała w rejonie Płocka.

W dniach 12–24 września 1939 dowodził Nowogródzką BK, która wchodziła w skład Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Andersa. Po agresji ZSRR na Polskę, 24 września został zastępcą gen. bryg. Konstantego Plisowskiego, który objął dowództwo nad Nowogródzką BK.

27 września po rozwiązaniu brygady dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu i tam pogrzebany, W 1943 roku jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców. Na terenach polskich, okupowanych od 1939 przez Niemców, wydanie czasopisma „Goniec Krakowski” z 16 kwietnia 1943 poinformowało wówczas o ekshumacji ciał polskich żołnierzy w Katyniu i zidentyfikowaniu m.in. zwłok gen. Smorawińskiego[22]. Od 28 lipca 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie na stopień generała brygady[23]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[24].

Żonaty z Marią z Arnoldów, z którą miał syna Zygmunta (ur. 2 lipca 1922) i córkę Danutę Stefanię (ur. 24 marca 1924)[25][26].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ W karcie ewidencyjnej podpisanej przez majora Żelisławskiego 15 stycznia 1927 podano inne daty awansów i starszeństw[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Kolekcja ↓, s. 4, 45, 49.
  2. ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
  3. ↑ a b c d e f Kolekcja ↓, s. 46.
  4. ↑ Kolekcja ↓, s. 50.
  5. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 2 z 12 stycznia 1919, poz. 39.
  6. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 3 z 14 stycznia 1919, poz. 126.
  7. ↑ Herkner 1929 ↓, s. 5, 9, 19.
  8. ↑ Kolekcja ↓, s. 7.
  9. ↑ Kolekcja ↓, s. 5, 46.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 1 września 1920, s. 795.
  11. ↑ Kolekcja ↓, s. 47.
  12. ↑ Kolekcja ↓, s. 54.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 52.
  14. ↑ Kolekcja ↓, s. 52.
  15. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 157.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 118.
  17. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 60.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928, s. 25.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 292, 338.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 140, 630.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1930, s. 323.
  22. ↑ Teka edukacyjna IPN : Zbrodnia Katyńska, karta 24. Instytut Pamięci Narodowej.
  23. ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
  24. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
  25. ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 742.
  26. ↑ Kolekcja ↓, s. 5, 45, 49, 52, 53.
  27. ↑ Kolekcja ↓, s. 4.
  28. ↑ Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 337.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 16 lipca 1921, s. 1147.
  30. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 292.
  31. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 140.
  32. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 15 lipca 1922, s. 500.
  33. ↑ Kolekcja ↓, s. 29, 49.
  34. ↑ M.P. z 1933 r. nr 64, poz. 82.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 19 marca 1933, s. 65.
  36. ↑ M.P. z 1934 r. nr 27, poz. 41.
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 19 marca 1934, s. 113.
  38. ↑ Kolekcja ↓, s. 6, 44, 49.
  39. ↑ Kolekcja ↓, s. 6, 49.
  40. ↑ Kolekcja ↓, s. 45, 49.
  41. ↑ Kolekcja ↓, s. 53.
  42. ↑ Kolekcja ↓, s. 6, 49, 56.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 60 z 4 czerwca 1925, s. 302.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Żelisławski&oldid=72023407”