Juliusz Żórawski (architekt)

Juliusz Żórawski
Data i miejsce urodzenia	2 października 1898 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	24 listopada 1967 ; Kraków
Alma Mater	Politechnika Warszawska
	Praca
Styl	modernizm
Budynki	Kino „Atlantic” w Warszawie; Szklany Dom w Warszawie
	Odznaczenia

Dom Wedla przy ul. Puławskiej 28 w Warszawie

Grób rodzinny Juliusza Żórawskiego i jego ojca Kazimierza na cmentarzu Powązkowskim

Juliusz Żórawski (ur. 2 października 1898 w Krakowie, zm. 24 listopada 1967 tamże^[1]) – polski architekt okresu modernizmu, współzałożyciel SARP-u (1934).

Życiorys

Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej (1927). Asystent m.in. w Katedrze Projektowania Monumentalnego do 1939 roku. W latach 1927–1939 prowadził także własną pracownię projektową na ulicy Korzeniowskiego w Warszawie. Większość jego projektów została zrealizowana w 2. połowie lat 30. Najbardziej znane są jego awangardowe budynki mieszkalne projektowane w oparciu o pięć zasad architektury nowoczesnej, sformułowanych przez Le Corbusiera.

Był prezesem Polskiego Towarzystwa Architektów w Warszawie (1932), wiceprezesem i skarbnikiem Związku Stowarzyszeń Architektów Polskich (1932–1933), członkiem (i przewodniczącym - 1938^[2]) Oddziału Warszawskiego SARP (przed 1939), Sekretarzem Zarządu Głównego SARP (1936–1939), członkiem Rady SARP (1937), prezesem Zarządu Okręgu SARP (1938–1939), członkiem Zarządu Okręgu SARP (1934–1935, 1939), członkiem SARP Oddział Kraków (po 1945)^[3].

W czasie II wojny światowej uzyskał tajny doktorat na WAPW w 1943 o psychologicznym oddziaływaniu architektury na człowieka, którego promotorem był Władysław Tatarkiewicz. Okres 1943–1945 spędził w Zakopanem.

Po wojnie osiadł w Krakowie, gdzie od 1945 pracował na Politechnice Krakowskiej, w której w 1946 uzyskał tytuł profesorski. Prowadził tam katedrę projektów przemysłowych. Autor m.in. pracy O budowie formy architektonicznej (1962)^[1].

15 stycznia 1955 został odznaczony Medalem 10-lecia Polski Ludowej^[4].

Zmarł w Krakowie, pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 196-3-4)^[5].

Wybrane realizacje

Kino „Atlantic” w Warszawie (1929–1930, z Jerzym Sosnkowskim; przebudowane po 1945)^[6]
Dom Wedla przy ul. Puławskiej 28 (1935–1936)^[7]
kamienice przy ul. Puławskiej 24a i 24b (1935)^[8]
kamienica przy ul. Bartoszewicza 1 (1937–1939)^[9]
dom w al. Przyjaciół 3 w Warszawie (1937, współpraca – Aleksander Więckowski)^[10]
budynek miejskich szkół powszechnych nr 52, 67 i 121^[11] przy ul. Różanej 22/24 (1934–1935)^[12]
Szklany Dom dla Państwowego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych Pracowników Umysłowych na ul. Mickiewicza 34/36 (1937–1939)^[13]
kamienica przy ul. Krętej 1 (1937)^[14]
willa prof. Zakrzewskiego (obecnie rezydencja ambasadora Danii) przy ul. Filtrowej 13 (1922–1926 lub 1930, z Antonim Dygatem)^[15]
Apartment House na ulicy 6 Sierpnia 28 (obecnie Nowowiejska 4)^[16] w Warszawie (1933–1935, zniszczony w 1944, odbudowany w zmienionej formie po 1945)^[17]
kamienica przy ul. Chocimskiej (1932, z Zygmuntem Plater-Zyberkiem)^[18]
Kino Femina (1936–1939)
współpraca z Zygmuntem Plater-Zyberkiem w projekcie budowy Toru wyścigów konnych Służewiec wraz z zespołem budynków (1937–1939)
Gmach PKO w Wilnie (1936–1938, razem z Z. Pugetem, przebudowa 1996, A. Nasvytas)

Przypisy

↑ ^a ^b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 1034. ISBN 83-01-08836-2.
↑ Protokół V Walnego Zebrania Oddziału Warszawskiego S.A.R.P. w dniu 15 czerwca 1938 r. w Sali Średniej Stowarzyszenia Techników Polskich w Warszawie ul. Czackiego 3/5. „Komunikat SARP. Organ Stowarzyszenia Architektów R. P”. R. V, nr 7-8-9, s. 4, lipiec-sierpień-wrzesień 1938. Warszawa: Stowarzyszenie Architektów R.P. [dostęp 2024-01-26].
↑ In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Juliusz Marian Żórawski [online], www.archimemory.pl [dostęp 2024-01-26] .
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
↑ Cmentarz Stare Powązki: LEOKADJA ŻORAWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-05-20] .
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 99. ISBN 83-908950-1-3.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 71. ISBN 83-60350-00-0.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 124. ISBN 83-908950-1-3.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 31. ISBN 83-60350-00-0.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 101. ISBN 83-908950-1-3.
↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 124. ISBN 978-83-61253-51-8.
↑ Szkoła przy Różanej już po modernizacji. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 12 marca 2021. [dostęp 2021-03-16].
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 207. ISBN 83-908950-1-3.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 255. ISBN 83-908950-1-3.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 111. ISBN 83-60350-00-0.
↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 14 Nowowiejska–Francesco Nullo. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2008, s. 38. ISBN 978-83-88372-37-7.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 65. ISBN 83-60350-00-0.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 126. ISBN 83-908950-1-3.

[Encyklopedia-1] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 1034. ISBN 83-01-08836-2.

[2] Protokół V Walnego Zebrania Oddziału Warszawskiego S.A.R.P. w dniu 15 czerwca 1938 r. w Sali Średniej Stowarzyszenia Techników Polskich w Warszawie ul. Czackiego 3/5. „Komunikat SARP. Organ Stowarzyszenia Architektów R. P”. R. V, nr 7-8-9, s. 4, lipiec-sierpień-wrzesień 1938. Warszawa: Stowarzyszenie Architektów R.P. [dostęp 2024-01-26].

[3] In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Juliusz Marian Żórawski [online], www.archimemory.pl [dostęp 2024-01-26] .

[4] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

[5] Cmentarz Stare Powązki: LEOKADJA ŻORAWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-05-20] .

[6] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 99. ISBN 83-908950-1-3.

[7] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 71. ISBN 83-60350-00-0.

[8] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 124. ISBN 83-908950-1-3.

[9] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 31. ISBN 83-60350-00-0.

[10] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 101. ISBN 83-908950-1-3.

[11] Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 124. ISBN 978-83-61253-51-8.

[12] Szkoła przy Różanej już po modernizacji. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 12 marca 2021. [dostęp 2021-03-16].

[13] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 207. ISBN 83-908950-1-3.

[14] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 255. ISBN 83-908950-1-3.

[15] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 111. ISBN 83-60350-00-0.

[16] Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 14 Nowowiejska–Francesco Nullo. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2008, s. 38. ISBN 978-83-88372-37-7.

[17] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 65. ISBN 83-60350-00-0.

[18] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 126. ISBN 83-908950-1-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]