Jan Wawszczak
Kapelan | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Wyznanie | |
Kościół | |
Prezbiterat |
29 czerwca 1911 |
Odznaczenia | |
Jan Wawszczak[1] (ur. 22 stycznia 1889 w Jaśle, zm. 3 lutego 1935 w Jaworowie) – duchowny rzymskokatolicki, katecheta, kapelan Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 22 stycznia 1889 w Jaśle[2][3][4]. W 1907 ukończył C. K. Gimnazjum w Jaśle[5][2].
Kształcił się w Seminarium Duchownym w Przemyślu, gdzie w 1911 ukończył studia teologiczne[2]. 29 czerwca 1911 otrzymał Sakrament święceń kapłańskich z rąk biskupa przemyskiego Józefa Sebastiana Pelczara (wyświęceni wtedy zostali także Józef Panaś, Władysław Wójcik)[6][7][8]. Od tego czasu posługiwał jako ksiądz w Rudkach[9][10][2]. Na początku 1912 przystąpił do towarzystwa Charitas[11].
Podczas I wojny światowej z Rudek został powołany do wojskowej służby duszpasterskiej w c. i k. armii[2]. Mianowany kapelanem polowym[12][13] posługiwał w Krakowie, gdzie sprawował opiekę nad żołnierzami rannymi i chorymi[2]. W 1917 i 1918 pozostawał z przydziałem do okręgu uzupełniającego w Tarnowie[14][15]. Na początku 1918 został przeniesiony na obszar Bośni i tam doczekał końca wojny[2].
Po powrocie do niepodległej Polski został zastępcą katechety w szkole wydziałowej żeńskiej w Sanoku, skąd na początku 1919 został powołany do służby duszpasterskiej Wojska Polskiego[16] (według ks. Jana Wacławskiego otrzymał dekret powołujący go na katechetę do Gimnazjum w Sanoku, jednak w tym czasie otrzymał telegram od ks. dziekana Józefa Panasia z prośbą o wstąpienie do szeregów armii polskiej[2]). Został mianowany kapelanem w grupie pułkownika Beliny od 15 stycznia 1919[17]. Wyruszył na front wołyński, gdzie posługiwał przy grupie kpt. Meraka[2]. Pod Hrubieszowem zachorował na tyfus plamisty, który osłabił jego zdrowie i wymusił potem przeprowadzenie operacji[2]. Do marca 1922 był kapelanem garnizonu w Stryju[2]. Tam zakończył służbę w Wojsku Polskim 25 marca 1922[2]. Został zweryfikowany w stopniu kapelana rezerwy ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[18][19][3][20].
Tuż po odejściu z armii w 1922 został wikarym w Żołyni[21], a od 4 września 1922 skierowany do pracy w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim w Jaworowie[22][23][2][4]. Tam został mianowany nauczycielem w 1922[24], a z dniem 1 lutego 1926 katechetą[25]. Był instruktorem dekanalnym Akcji Katolickiej[26]. Jesienią 1934 został przydzielony do szkoły powszechnej w Jaworowie[27]. Wspierał budowę kościoła w Lipinie[2].
Zmarł 3 lutego 1935 w Jaworowie[28][2]. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Jaworowie 6 lutego 1935[2][4].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]polskie
- Expositorium Canonicale (1923)[29][2].
- Krzyż Niepodległości (27 czerwca 1938, za pracę w dziele odzyskania niepodległości)[30].
- Krzyż Walecznych (9 kwietnia 1921)[2].
austro-węgierskie
- Srebrny Krzyż Zasługi Cywilnej z Koroną na wstążce Medalu Waleczności (1918)[2].
- Krzyż Zasługi dla Duchownych Wojskowych II klasy na biało-czerwonej wstążce (przed 1917)[13][2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W ewidencji diecezji przemyskiej był określany w języku łacińskim jako „Joannes Wawszczak”. W ewidencji wojskowej c. k. armii był określany w języku niemieckim jako „Johann Wawszak”.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Jan Wacławski. Wspomnienia pośmiertne. Ś. p. ks. Jan Wawszczak. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej O.Ł.”. Z. 11/12, s. 177-181, 1935.
- ↑ a b Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 401.
- ↑ a b c Tu podana data urodzenia 21 stycznia 1889, a data śmierci 3 marca 1935. Urszula Olbromska: O pamięci w kamieniu wyrytej... Upamiętnienia Obrońców Ojczyzny i Pomordowanych w rejonie przygranicznym (obecna Ukraina). W: Wojciech Walczak, Karol Łopatecki (red.): Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. T. 5. Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2013, s. 457, 475, seria: Zachowanie Polskiego Dziedzictwa Narodowego. ISBN 978-83-934920-8-4.
- ↑ Wykaz uczniów klas ósmych od roku szkolnego 1875/6. W: Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868–1938. Jasło: 1938, s. 119.
- ↑ Kronika. „Echo Przemyskie”. Nr 53, s. 2, 2 lipca 1911.
- ↑ Wiadomości i ogłoszenia urzędowe. Święcenia kapłanów. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 6, s. 307, 1911.
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri saecularis et regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1934. Przemyśl: 1934, s. 210.
- ↑ Kronika. „Echo Przemyskie”. Nr 58, s. 2, 20 lipca 1911.
- ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 7/8, s. 469, 1911.
- ↑ Z Towarzystwa Charitas. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 2, s. 87, 1912.
- ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 3, s. 34, 34.
- ↑ a b Militärgeistliche in der Reserve des K. u. K. Heeres auf Kriegsdauer. Wiedeń: 1916, s. 12.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 1326.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1654.
- ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. 1–2, s. 50, styczeń–luty 1919.
- ↑ Rozkazy Ministra Spraw Wojskowych. 1550. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 48, s. 1143, 3 maja 1919.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1430.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1301.
- ↑ Wykaz kapelanów, służących czynnie lub w rezerwie w WP w okresie pokojowym w latach 1923-1939. Ordynariat Polowy Wojska Polskiego, 2011-03-01. [dostęp 2020-03-28].
- ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 3/4, s. 76, 1922.
- ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 7/8, s. 136, 122.
- ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri saecularis et regularis Dioecesis Premisliensis rit. lat. pro Anno Domini 1934. Przemyśl: 1934, s. 78, 168.
- ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy dla Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 12, s. 392, 2 października 1922.
- ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy dla Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 1, s. 44, 25 stycznia 1926.
- ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 10/11, s. 306, 1932.
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy dla Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 10, s. 567, 25 października 1934.
- ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1935. Przemyśl: 1935, s. 146.
- ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Z. 1/2, s. 63, 1923.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 177, poz. 323. Zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości 2 maja 1933. M.P. z 1933 r. nr 102, poz. 123.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
- Absolwenci Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu
- Członkowie Akcji Katolickiej (II Rzeczpospolita)
- Duchowni archidiecezji przemyskiej
- Duchowni związani z Przemyślem
- Duchowni związani z Sanokiem
- Kapelani Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej
- Ludzie urodzeni w Jaśle
- Ludzie związani z Jaworowem
- Ludzie związani z Rudkami
- Ludzie związani ze Stryjem
- Nauczyciele II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi Cywilnej
- Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi dla Duchownych Wojskowych
- Polscy duchowni rzymskokatoliccy – kapelani Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polscy katecheci rzymskokatoliccy
- Urodzeni w 1889
- Zmarli w 1935