Gniewoszów (powiat kłodzki)

Gniewoszów
	wieś
	; Kościół św. Michała Archanioła w Gniewoszowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Międzylesie
Wysokość	570-760 m n.p.m.
Liczba ludności (XII 2015)	58
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-522
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853725
	Położenie na mapie gminy Międzylesie Gniewoszów
	Położenie na mapie Polski Gniewoszów
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Gniewoszów
	Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Gniewoszów
	50°12′03″N 16°36′21″E/50,200833 16,605833
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Gniewoszów (niem. Seitendorf^[5]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie, w Górach Bystrzyckich^[6].

Położenie

Gniewoszów to wieś łańcuchowa leżąca w Górach Bystrzyckich, w dolinie potoku Głownia, na zachód od szczytu Gniewosz, na wysokości około 570–760 m n.p.m.^[2]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Gniewoszów powstał najprawdopodobniej w XIII wieku jako wieś służebna przy zamku Szczerba^[6]. Pierwszy raz miejscowość była wzmiankowana w roku 1358 przy podziale dóbr międzyleskich^[6]. W XVI i XVII wieku Gniewoszów należał do rodziny Wandlerów, w drugiej połowie XVIII wieku funkcjonowały tu szkoła i dwa młyny, a nieco później wapiennik, olejarnia, szpital oraz gospoda^[6]. W 1840 roku było tu 66 domów, w tym kościół i szkoła katolicka, 4 młyny wodne, olejarnia, kamieniołom, 2 sztolnie oraz 30 warsztatów tkackich^[2]. W tym czasie wieś była znana w całej okolicy z hodowli wołów^[6]. Na początku XX wieku Gniewoszów stał się letniskiem, ale nigdy nie zyskał większej popularności^[2].
Po 1945 roku miejscowość utraciła funkcje letniskowe i stał się wsią wyłącznie rolniczą^[2]. W 1978 roku było tu 25 indywidualnych gospodarstw rolnych^[2]. Obecnie sytuacja demograficzna jest ustabilizowana i wsi nie zagraża zanik^[2].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt:

kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pw. św. Michała Archanioła, z 1568 roku, barokowy, przebudowany w 2 połowie XVIII wieku^[7]. Jest to prosta budowla z wieżą w osi z trójbocznym prezbiterium, nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami^[6]. Wewnątrz m.in. renesansowa chrzcielnica, rokokowy ołtarz główny z ok. 1780, ołtarze boczne z ok. 1780-1790^[8].

Atrakcje turystyczne

W pobliżu Gniewoszowa znajdują się ruiny zamku Szczerba i jaskinia Solna Jama^[6]. Przez wieś przebiega także Autostrada Sudecka zwana też "trasą Göringa^[6].
Przez Gniewoszów przechodzi niebieski szlak turystyczny z przełęczy Spalona do Międzylesia^[9].

Zobacz też

Gniewoszów

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 34052
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 87-90. ISBN 83-7005-340-8.
↑ UMiG Międzylesie: Wykaz ilościowy mieszkańców (str. 29) Stan w dniu 31.12.2015 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 319 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ M. Choroś, Ł. Jarczak, Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska, Opole 1995, s. 40.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 327. ISBN 978-83-89188-95-3.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 76. [dostęp 2012-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 151
↑ Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2018-03-16].

Bibliografia

Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 34052

[staffa-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 87-90. ISBN 83-7005-340-8.

[UMiG_Międzylesie-3] UMiG Międzylesie: Wykaz ilościowy mieszkańców (str. 29) Stan w dniu 31.12.2015 r.

[4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 319 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[M_Choroś_Ł_Jarczak_Słownik-5] M. Choroś, Ł. Jarczak, Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska, Opole 1995, s. 40.

[rewasz-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 327. ISBN 978-83-89188-95-3.

[nid-7] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 76. [dostęp 2012-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

[dolnyslask-8] Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 151

[szlaki-9] Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2018-03-16].

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Miasto	Międzylesie
Wsie	Boboszów Długopole Górne Dolnik Domaszków Gajnik Gniewoszów Goworów Jaworek Jodłów Kamieńczyk Lesica Michałowice Nagodzice Niemojów Nowa Wieś Pisary Potoczek Roztoki Różanka Smreczyna Szklarnia
Dawna miejscowość	Czerwony Strumień