Giby

Giby
	wieś
	; Kościół św. Anny
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	sejneński
Gmina	Giby
Liczba ludności (2011)	328
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	16-506
Tablice rejestracyjne	BSE
SIMC	0757499
	Położenie na mapie gminy Giby Giby
	Położenie na mapie Polski Giby
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Giby
	Położenie na mapie powiatu sejneńskiego Giby
	54°02′29″N 23°21′13″E/54,041389 23,353611
	Multimedia w Wikimedia Commons

Giby (lit. Gibai) – wieś o charakterze letniskowym w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sejneńskim, siedziba gminy Giby^[5]^[6] (dawniej gminy Pokrowsk). Leży pomiędzy jeziorami Gieret i Pomorze, przez tereny wsi przepływa rzeka Marycha. Leży przy drodze krajowej nr 16.

Integralne części wsi Giby^[5]^[6]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
1011365	Koszary	część wsi
1011460	Pod Kaczan	część wsi
1011477	Podgibki	część wsi
1011550	Wierśnianka	część wsi
1011572	Wojtkiszki	część wsi
1011589	Zaborek	część wsi

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Historia

Wieś została założona w 1594. Dawniej była siedzibą osoczników, strzegących Puszczy Przełomskiej. Mieścił się w niej ośrodek tkacki, w którym wyrabiano lniane obrusy, ręczniki, dywany wełniane oraz lniano-bawełniane.

Krzyż w Gibach, poświęcony pamięci zamordowanych podczas obławy augustowskiej w 1945

Wieś królewska ekonomii grodzieńskiej położona była w końcu XVIII w. w powiecie grodzieńskim województwa trockiego^[7].

W XIX w. wieś należała do gminy Pokrowsk, powiat sejneński. W 1827 było tu 41 domów i 353 mieszkańców. W 1880 – 99 domów i 698 mieszkańców^[8].

W 1929 wieś miała 551 mieszkańców. Były tu cztery warsztaty bednarskie, kuźnia, sześć sklepów spożywczych i terpentyniarnia^[9].

Podczas II wojny światowej i po niej wieś i okolice były terenem licznych walk partyzanckich z wojskami radzieckimi, niemieckimi, NKWD i UB. W lipcu 1945 Armia Czerwona UB i Ludowe Wojsko Polskie aresztowały podczas tzw. obławy augustowskiej (w okolicach Augustowa i Gib) ok. 2000 osób, spośród których zaginęło ok. 600 osób.

Obecnie jest to miejscowość turystyczna z licznymi ośrodkami wczasowymi oraz polem biwakowym. We wsi znajduje się pomnik zamordowanych w lipcu 1945 ofiar NKWD, projektu Andrzeja Strumiłły. Niedaleko wsi znajduje się ścisły rezerwat wodny „Tobolinka” oraz grodzisko Posejnele, oddalone o ok. 2 km. W Gibach znajduje się kościół św. Anny z 1912, ozdobiony porożami zwierząt puszczańskich. Świątynia ta jest dawną molenną, przeniesioną w 1982 z Pogorzelca.

Mapa gminy
Urząd Gminy Giby
Budynek przedszkola
Droga krajowa nr 16
Krzyż przydrożny
Wzgórze Krzyży
Remiza OSP

Zabytki

Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są następujące obiekty^[10]:

molenna staroobrzędowców, obecnie kościół parafialny rzymskokatolicki pw. św. Anny, drewniany, 1912, 1982 (nr rej.: 59 z 3.03.1980)
dom nr 26, drewniany, 1928 (nr rej.: A-64 z 3.03.1980)

Zobacz też

Obława augustowska

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32407
↑ Wieś Giby w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-30] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 295 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 86.
↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom II – wynik wyszukiwania – DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2017-04-07] .
↑ The 1929 Polish Business Directory Project [online], data.jewishgen.org [dostęp 2017-04-07] .
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-04-04] .

Linki zewnętrzne

Giby, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 543 .
Suwalszczyzna-Giby

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32407

[pwl-2] Wieś Giby w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-30] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 295 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-6] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[7] Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 86.

[8] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom II – wynik wyszukiwania – DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2017-04-07] .

[9] The 1929 Polish Business Directory Project [online], data.jewishgen.org [dostęp 2017-04-07] .

[zabytek-10] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-04-04] .

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Wsie	Aleksiejówka Białogóry Białorzeczka Białowierśnie Budwieć Daniłowce Dworczysko Dziemianówka Frącki Gibasówka Giby Głęboki Bród Gulbin Iwanówka Karolin Konstantynówka Krasne Kukle Okółek Pogorzelec Pomorze Posejnele Sarnetki Stanowisko Studziany Las Tartaczysko Wierśnie Wysoki Most Zelwa
Osady leśne	Baraki Budwieć Chylinki Czarna Hańcza Dworczysko Giby (SIMC 0757476) Giby (SIMC 0757482) Głęboka Biel Gulbin (SIMC 0757536) Gulbin (SIMC 0757542) Lipowo Maćkowa Ruda Muły (SIMC 0757401) Muły (SIMC 0757418) Pogorzelec Posejnele Rygol Szlamy Tatarczysko Wielki Bór Wierśnie Wiłkokuk (SIMC 0757826) Wiłkokuk (SIMC 0757832) Wronie Góry
Części wsi	Adamowe Łączki Budziewizna Ciemny Las Czarne Kąty Dumbel Gremzdówka Hańcza Kiecie Kimsza Konna Linia Koszary Krasne Borowe Kszywasze Lasanka-Morgi Lasanka-Orzechowo Łejmelowizna Nadole Nikolsk Ostrów Piecek Pod Kaczan Podgibki Podlaski Pokrowsk Pomorze Małe Pomorze Wielkie Rybakówka Sadek Słoboda Wierśnianka Wiłkokuk Wojtkiszki Zaborek