Bolesław Zawadzki
major dyplomowany piechoty | |
Data i miejsce urodzenia |
15 sierpnia 1892 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
9 września 1941 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1930 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca batalionu |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca |
dziennikarz |
Odznaczenia | |
Bolesław Zawadzki, ps. „Karol Pomorski” (ur. 15 sierpnia 1892 w Wilnie, zm. 9 września 1941 w Warszawie[1]) – major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, dziennikarz.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 15 sierpnia 1892 w Wilnie, w rodzinie Aleksandra (1859–1926) i Ludwiki z Wysłouchów (1864–1954)[2][3]. Podczas nauki był uczestnikiem strajków szkolnych, a od 1908 czynnie działał w niepodległościowych organizacjach młodzieżowych, za co trzykrotnie go aresztowano i więziono. W 1912 ukończył Gimnazjum Mariana Rychłowskiego[4], a następnie wyjechał do Krakowa w którym przez dwa semestry był uczniem na wydziale filozoficznym[5]. Później przeniósł się do Lwowa, gdzie działał w Polskich Drużynach Strzeleckich oraz „Zarzewiu”.
Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich. Służył w 1 kompanii V batalionu 5 pułku piechoty[6]. 21 maja 1915 został ranny w lewą rękę w bitwie pod Konarami[7][6][8]. 2 lipca 1915 c. k. Komenda Legionów Polskich mianowała go chorążym w piechocie z odznakami XII rangi[9] (starszeństwo z 15 czerwca 1915[10]). W tym samym czasie był mianowany podporucznikiem w I Brygadzie Legionów Polskich[6]. Latem tego roku został przeniesiony do 6 pułku piechoty, w którym do 31 lipca był adiutantem baonu, a następnie komendantem plutonu w 5. kompanii II baonu[6]. 26 października 1915 w czasie walk na Wołyniu został ranny[11]. 14 listopada leczył się w szpitalu w Bistrai[11]. Wiosną 1917 pełnił służbę w Krajowym Inspektoracie Zaciągu, a jego oddziałem macierzystym był nadal 6 pp[10]. W lipcu tego roku, po kryzysie przysięgowym, wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej[6].
W lutym 1918 był przydzielony do Szkoły Podchorążych w charakterze instruktora[12]. Następnie był w szkole dowódcą klasy „J” (9 listopada 1918)[13], a później dowódcą klasy 19. (10 września-6 grudnia 1919)[14]. W międzyczasie od 9 maja do 16 września 1919 walczył na froncie na stanowisku dowódcy III batalionu Białostockiego Pułku Strzelców[5][a]. 2 stycznia 1920 rozpoczął naukę w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego w Warszawie. 18 kwietnia 1920, w związku z przygotowywaną wyprawą kijowską, kurs został przerwany, a on otrzymał przydział do Oddziału V Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. Od 19 kwietnia do 1 czerwca był referentem w Oddziale I Naczelnego Dowództwa WP, a od 2 lipca do 31 grudnia 1920 adiutantem IV Brygady Litewsko-Białoruskiej[5]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[16].
Od stycznia 1921 kontynuował naukę na II kursie Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego[17]. 6 września, po ukończeniu kursu, otrzymał dyplom naukowy oficera Sztabu Generalnego i przydział do Oddziału III Sztabu Generalnego[18] na stanowisko kierownika referatu operacyjnej służby sztabów[19]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 450. lokatą w korpusie oficerów piechoty[20]. W tym samym roku był wykładowcą historii wojskowej w Oficerskiej Szkole Piechoty[21]. Od 1 stycznia 1923 był kierownikiem referatu w Biurze Historycznym Sztabu Generalnego[22][23]. W grudniu 1925 został przesunięty na stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy szefa biura[24][25]. W czerwcu 1926 został przeniesiony do 35 pułku piechoty w Brześciu nad Bugiem na stanowisko dowódcy II batalionu[26]. W 1927 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy pułku, a od 25 maja do 5 lipca także obowiązki dowódcy pułku[19]. 6 grudnia ponownie objął obowiązki dowódcy II batalionu[19]. W kwietniu 1928 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przydziałem do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie[27][28], w którym od 26 czerwca tego roku pełnił obowiązki szefa Oddziału Ogólnego[19]. 31 października 1928 został przeniesiony w stan nieczynny na przeciąg 12 miesięcy[29]. Później został oddany do dyspozycji szefa Departamentu Piechoty MSWojsk., a z dniem 31 marca 1930 przeniesiony w stan spoczynku[30]. Po opuszczeniu szeregów wojska od 1932 był dziennikarzem w redakcji „Wieczoru Warszawskiego”[19]. Mieszkał w Warszawie przy ul. Ordynackiej 5 m. 10[31], a w maju 1933 przy ul. Foksal 13 m. 9.
Zmarł w 1941 w Warszawie, w następstwie ran doznanych we wrześniu 1939[32]. Został pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A16-5-7/8)[33].
Od 10 stycznia 1916 był żonaty z Heleną (Haliną) Manowarda de Jana (1892–1955)[3], z którą miał troje dzieci: Barbarę Strasburger (1917–1986), Annę (1932–2020) i Stefana[19][34]. Stefan Zawadzki ps. „Bolesław” (1919–2007), jako kapral podchorąży wziął udział w powstaniu warszawskim[35].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 4211[36][2][37][38]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 30 kwietnia 1925 „za zasługi na polu historji wojskowości polskiej”[39][40]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[41][42]
- Krzyż Oficerski jugosłowiańskiego Orderu Świętego Sawy[41][3]
- Krzyż Kawalerski belgijskiego Orderu Korony[41][42]
- Krzyż Kawalerski francuskiego Orderu Legii Honorowej[41][3]
25 czerwca 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie tego odznaczenia „Zawadzkiemu Bolesławowi ur. 1892 w Wilnie, w rodzinie Aleksandra i Ludwiki”, żołnierzowi byłego 6 pp LP. Tego samego dnia Komitet pozytywnie rozpatrzył wniosek o nadanie „Zawadzkiemu Bolesławowi, rannemu w 1915 pod Konarami”, żołnierzowi byłego 7 pp LP. Zarządzeniem z 27 czerwca 1938 Prezydent RP nadał wymienionemu Krzyż Niepodległości[43]. Odrzucenie wniosku o nadanie Krzyża Niepodległości Bolesławowi Zawadzkiemu z byłego 6 pp LP jest zbieżne z tym, że jego nazwisko nie zostało wymienione w tomie I „Historii 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego”, wydanym w 1939[44].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]- Kampanja jesienna w Prusach Wschodnich : sierpień - wrzesień 1914 r.. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1924, seria: Studja z wojny światowej.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [Dostęp 2021.04.15]
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b c d Łoza 1938 ↓, s. 838.
- ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1912. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2023-07-08].
- ↑ a b c Kowalski 2001 ↓, s. 215.
- ↑ a b c d e Żołnierze Niepodległości : Zawadzki Bolesław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-10-22].
- ↑ II Lista strat 1915 ↓, s. 35, ranny pod Klimontowem, jako podporucznik 1. kompanii V batalionu 2 pułku I Brygady LP.
- ↑ Kowalski 2001 ↓, s. 215, tu ranny 15 maja pod wsią Kozinek.
- ↑ Mianowania. „Goniec Polowy Legionów”. 8, s. 1, 1915-07-14. Piotrków.
- ↑ a b Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 26.
- ↑ a b IV Lista strat 1916 ↓, s. 20.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 295, 393.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 304, 384.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 325, 395.
- ↑ Różycki i Dybkowski 1929 ↓, s. 12-13.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 21 lipca 1920 roku, s. 599.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 209.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 8 października 1921 roku, s. 1435.
- ↑ a b c d e f Kowalski 2001 ↓, s. 216.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 34.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 402.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 14, 364, 403.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 14, 317, 347.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 132 z 16 grudnia 1925 roku, s. 721.
- ↑ Lista oficerów SG 1925 ↓, s. 10.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 23 czerwca 1926 roku, s. 189.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 140.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 119, 170.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 375.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 25 marca 1930 roku, s. 94.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-03-11]..
- ↑ Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2021-04-26].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2021-04-24] .
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Żołnierze Niepodległości : Stefan Zawadzki. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-04-26].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922 roku, s. 102.
- ↑ Różycki i Dybkowski 1929 ↓, s. 30.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-03-11]..
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 436.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 14 maja 1925, s. 253.
- ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 119.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 177, poz. 323.
- ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 613–653.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zawadzki Bolesław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.14-884 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-03-11].
- Lista strat Legionu Polskiego od 1 maja do 1 lipca 1915. Piotrków: Centralny Oddział Ewidencyjny Departamentu Wojskowego NKN, 1915-08-01.
- IV Lista strat Legionów Polskich. Piotrków: Centralny Urząd Ewidencyjny Departamentu Wojskowego NKN, 1916-01-01.
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Lista oficerów Sztabu Generalnego (stan z dnia 31 grudnia 1925 roku). Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1926.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
- Zdzisław Kowalski: Wojna polsko-bolszewicka na łamach polskich fachowych periodyków wojskowych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, s. 215–216. ISBN 83-7174-856-6.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
- Marian Różycki, Stefan Dybkowski: Zarys historji wojennej 79-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Publikacje Bolesława Zawadzkiego w bibliotece Polona
- Absolwenci i uczniowie szkoły imienia Tadeusza Reytana w Warszawie
- Członkowie Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”
- Członkowie Polskich Drużyn Strzeleckich
- Dowódcy batalionów 35 Pułku Piechoty (II RP)
- Dziennikarze II Rzeczypospolitej
- Ludzie urodzeni w Wilnie
- Majorowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie piechoty Legionów Polskich 1914–1918
- Oficerowie Polskiej Siły Zbrojnej (Polnische Wehrmacht)
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polacy – Kawalerowie Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Orderem Korony (Belgia)
- Polacy odznaczeni Orderem św. Sawy
- Żołnierze I Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze III Brygady Legionów Polskich
- Urodzeni w 1892
- Zmarli w 1941