Bitwa o Treasury Islands
| II wojna światowa, wojna na Pacyfiku | |||
 Obraz Pussela Clarcka pt. Landing ships under fire, Treasury Island (3rd NZ Division), 27 October 1943 | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Wynik |
strategiczne zwycięstwo aliantów[3] | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Wysp Salomona  | |||
| 7°23′15,0000″S 155°33′28,8000″E/-7,387500 155,558000 | |||
Bitwa o Treasury Islands – bitwa w czasie II wojny światowej, mająca miejsce pomiędzy 27 października[1] a 12 listopada 1943 roku[2] na wyspach Treasury, na Wyspach Salomona[5], będąca częścią teatru działań na Pacyfiku. Alianci zaatakowali okupowane przez Japończyków wyspy w celu zabezpieczenia wysp Mono i Stirling, zbudowania na pierwszej z nich stacji radarowej, oraz późniejszego używania wysp jako miejsca etapowego do ataku na Bougainville. Atak na wyspy Treasury był częścią długoterminowego alianckiego planu izolowania Bougainville i Rabaulu i likwidacji liczącego 24 tysiące żołnierzy wrogiego garnizonu w tamtym rejonie Wysp Salomona[6].
Preludium
[edytuj | edytuj kod]1 października 1943 roku wyspa Choiseul oraz Treasury Islands nadal znajdowały się w rękach Japończyków. Planiści na południowym Pacyfiku wymyślili, że jednoczesne lądowanie na tych wyspach wprowadzi w błąd nieprzyjaciela i odwróci jego uwagę od Bougainville. Amerykanie nie zamierzali okupować Choiseul, bo nie miała ona żadnej wartości wojskowej, ale zajęcie wysp Treasury z ich Blanche Harbor[e] umożliwiłoby zbudowanie tam stacji radarowej, bazy dla kutrów torpedowych i punktu etapowego dla małych jednostek kierujących się na Bougainville[7].
Admirał Theodore Wilkinson już od dawna oczekiwał rozkazu zajęcia wysp Treasury. Nocą z 22 na 23 sierpnia 1943 roku admirał wysłał oddział komandosów Marines na pokładzie okrętu podwodnego USS „Greenling”. Wysłani Marines zlokalizowali plażę najlepiej nadającą się do wykonania desantu, wybrali miejsce na założenie stacji radarowej, a następnie szybko się wycofali. Dwa miesiące później, nocą z 21 na 22 października, na wyspie Mono wylądowała druga grupa zwiadowców, która przybyła na pokładzie kutra torpedowego. Zebrali dokładne dane o pozycjach wroga i oszacowali jego liczebność na jedynie 225 ludzi. Następny kuter torpedowy wysadził na brzeg grupę żołnierzy, którzy przecięli kable telefoniczne łączące japoński punkt obserwacyjny przy wejściu do Blanche Harbor z główną pozycją obronną[8].
Przebieg operacji
[edytuj | edytuj kod]Operacja o nazwie Goodtime została przeprowadzona przez armię Nowej Zelandii, wspieraną przez siły amerykańskie[3]. Nowozelandzka 8 Brygada Piechoty, przydzielona do amerykańskiego I Korpusu Amfibijnego z III Sił Ekspedycyjnych, rozpoczęła desant 27 października o godzinie 6:06[1]. Pierwszym rzutem dowodził kontradmirał George H. Fort. Po krótkim przygotowaniu artyleryjskim dokonanych przez niszczyciele, oraz po nalotach lotniczych o świcie, żołnierze wylądowali z obu stron Blanche Harbor. Pomimo japońskiego ognia z moździerzy starty alianckie były niewielkie, a wszystkie transportowce zostały rozładowane i odeszły od brzegu przed godziną 20:00. Niszczyciel transportowiec „McKean” wysadził na brzeg w Soanatalu, w północnej części wyspy Mono, ekipę techników, którzy w ciągu czterech dni zdążyli zainstalować radar[8]. W pierwszej fali desantu wylądowało 3795 ludzi, a w ciągu następnych 20 dni do brzegu przybiły kolejne cztery fale[9]. Bitwa o wyspy Treasury była dla nowozelandzkich żołnierzy pierwszą operacją desantową od czasu bitwy o Gallipoli w 1915 roku[10].
Nowością podczas tej operacji było użycie lekkich, zaimprowizowanych kanonierek, do bezpośredniego wsparcia ogniowego jednostek desantowych. Był to pomysł komandora Roya T. Cowdreya, oficera technicznego w sztabie admirała Halseya. Dwie barki desantowe piechoty, LCI-24 i LCI-68, otrzymały dodatkowe uzbrojenie w postaci trzech działek 40 mm, dwóch 20 mm, i pięciu karabinów maszynowych kal. 12,7 mm[11]. Wymagało to obsadzenia barek dużo większą załogą, kosztem zmniejszenia ich możliwości transportowych. Nowe jednostki, nazwane LCI(G)[f] okazały się odpowiedzią na prośby żołnierzy szturmujących brzeg o bezpośrednie wsparcie wojskowe. Po zabezpieczeniu przyczółka na Bougainville, LCI(G) poddano kolejnym modyfikacjom i udowodniły one swoją wartość w każdej kolejnej operacji wojskowej na Pacyfiku[12].
Sprawcami najbardziej spektakularnego zdarzenia podczas tego desantu byli żołnierze Seabees. Kiedy jeden z LST opuścił rampę i otworzył furty, aby wyładować na brzeg przewożonych ludzi i sprzęt, nieprzyjacielski bunkier, który przetrwał bombardowanie artyleryjskie, otworzył ogień prosto w otwarte wrota okrętu. Gotowy do zjechania na ląd buldożer Seabees podniósł lemiesz i używając go niczym stalowej tarczy, ruszył na bunkier. Kiedy buldożer dotarł bezpośrednio przed bunkier, opuścił lemiesz i pogrzebał Japończyków w piasku koralowca[13].
Na wyspach Japończycy dali się Amerykanom kompletnie zaskoczyć. Mimo że mieli ważną bazę morską i przystań wodnosamolotów w odległości zaledwie 25 mil na wyspach Shortland, nie spostrzegli co się dzieje, dopóki alianckie wojsko nie znalazło się na brzegu. 27 października o 15:30 niszczyciele „Cony” i „Philip” stały się celem pierwszego japońskiego ataku z powietrza przeprowadzonego przez 25 bombowców Val. Niszczyciele i samoloty Airsols zestrzeliły 12 z nich, ale „Cony” został trafiony w rufę. Zalana została lewoburtowa maszynownia, ośmiu ludzi zginęło, a 10 odniosło rany. Niszczyciel odszedł do Tulagi, holowany przez holownik floty „Apache”[14].
1 listopada nowozelandzka flaga zawisła nad ruinami Falamae, stolicą wysp i przywrócono cywilną administrację. Jedenaście dni później ogłoszono, że na wyspie nie ma już żadnych japońskich sił, ale pojedynczy Japończycy, chowający się w dżungli, byli widziani jeszcze w styczniu 1944 roku[2].
Po bitwie
[edytuj | edytuj kod]Do 6 listopada, kiedy wylądowała trzecia fala desantu, zakończono operacje oczyszczające na wyspach Treasury. Szybko założono bazę kutrów torpedowych na wyspie Stirling. Przed końcem miesiąca Seabees rozpoczęli tam pracę nad lotniskiem i Blanche Harbor stał się ważnym punktem etapowym do Bougainville[15].
Operacja ta, razem z Operacją Blissful, miała na celu odwrócić uwagę japońskiej 17. Armii od następnego głównego celu aliantów na Wyspach Salomona[3]. Zdobyte później dokumenty ujawniły, że w Rabaulu spodziewano się lądowania w Zatoce Cesarzowej Augusty, jednak w japońskiej kwaterze głównej w Kahili sądzono, że to Shortland i Choiseul stanowiły główne cele i wydano odpowiednie dyspozycje[15]. Sukces operacji na wyspach Treasury pomógł również w planowaniu kolejnych desantów na Pacyfiku[2].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Siła Japończyków oceniona została na podstawie liczby ofiar, lecz niedobitki widziane były w dżungli jeszcze w listopadzie i grudniu, przez co dokładna liczba japońskich żołnierzy jest nieznana.
- ↑ 4608 Nowozelandczyków i 1996 Amerykanów.
- ↑ Do 12 listopada zginęło 205 japońskich żołnierzy. Liczba ta urosła do 223 na końcu miesiąca. 8 Japończyków zostało wziętych do niewoli.
- ↑ a b Straty nowozelandzkie: 40 zabitych i 145 rannych; starty amerykańskie: 12 zabitych i 29 rannych.
- ↑ Port ten znajduje się pomiędzy wyspami Mono i Stirling.
- ↑ Uzbrojona barka desantowa piechoty, ang. landing craft infantry (guns).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Gillespie, s. 149.
- ↑ a b c d Gillespie, s. 158.
- ↑ a b c Chant, s. 66.
- ↑ Gillespie, s. 154.
- ↑ Gillespie, rozdział 5.
- ↑ Gillespie, s. 142–143.
- ↑ Morison, s. 287–288.
- ↑ a b Morison, s. 288.
- ↑ Gillespie, s. 145.
- ↑ Gillespie, s. 144.
- ↑ Morison, s. 288. Informacja od adm. Wilkinsona i od członków załogi dwóch pierwszych LCI(G); również od dowódcy 5. Flotylli LCI(L) kmdr ppor. J.M. Smitha; Dziennik Wojenny listopad 1943 r.
- ↑ Morison, s. 288–289.
- ↑ Morison, s. 289.
- ↑ Morison, s. 289–290.
- ↑ a b Morison, s. 290.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Christopher Chant: The Encyclopedia of Code Names of World War II. London: Routledge & Kegan Paul, 1986. ISBN 0-7102-0718-2. (ang.).
- Oliver A. Gillespie, Howard Karl Kippenberger (edytor): The Pacific. Historical Publications Branch, 1952, seria: The Official History of New Zealand in the Second World War 1939–1945. (ang.).
- Samuel Eliot Morison: Przełamanie Bariery Bismarcka. Wyd. I. T. 6. Gdańsk: Finna, 2010, seria: History of United States Naval Operations in World War II. ISBN 978-83-65201-32-4.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- John C. Chapin: TOP OF THE LADDER: Marine Operations in the Northern Solomons. Marine Corps History and Museums Division, 1997. s. 1. [zarchiwizowane z tego adresu (13 października 2006)]. (ang.).
- Warwick Hughes, Ray Munro: 3rd NZ Division in the Pacific. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-15)]. (ang.).
- John, Jr. Miller: CARTWHEEL: The Reduction of Rabaul. Office of the Chief of Military History, U.S. Department of the Army, 1959. s. 418. (ang.).
- John M. Rentz: Bougainville and the Northern Solomons. Historical Branch, Headquarters, U.S. Marine Corps, 1946. (ang.).
- Henry I. Shaw, Douglas T. Kane: Volume II: Isolation of Rabaul. 1963. [zarchiwizowane z tego adresu (20 listopada 2006)]. (ang.).