Bitwa na Krokusowym Polu
| III wojna święta 356 p.n.e.–346 p.n.e. | |||
 Filip II Macedoński (wizerunek na rzymskim medalionie pamiątkowym z III w. n.e.) | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
Krokusowe Pole (Krokopedion), Tesalia | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo Macedończyków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Bitwa na Krokusowym Polu – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 352 p.n.e. pomiędzy Macedończykami i Fokijczykami.
Po porażkach poniesionych w 353 r. p.n.e. Filip II wycofał się z Tesalii, nad którą kontrolę przejął zwycięski wódz fokijski Onomarchos. W następnym jednak roku Filip po zgromadzeniu odpowiednich sił skierował się na Feraj. Tamtejszy tyran Lykofron oczekiwał pomocy od Onomarchosa, który wspierany z morza przez flotę ateńską pod dowództwem Charesa, pomaszerował na północ z 500 jeźdźcami i 20 tysiącami hoplitów. W szerszym planie operacyjnym dążył do opanowania terenów na wschód od Teb Fthiockich (koło dzisiejszego Nea Anchialos), co umożliwiłoby lądowanie sił ateńskich sprzymierzeńców w Zatoce Pagazyjskiej i dołączenie najemnych sił z Feraj. Jednak Filip, prowadząc 3000 jazdy i ponad 20 tys. piechoty (macedońskich i oddanych mu pod dowództwo wojsk Związku Tesalskiego), zdołał zastąpić mu drogę na równinie, zanim Onomarchos połączył się z sojusznikami[1].
Skrycie opuszczając Feraj nocą, król macedoński wyszedł na równinę zwaną Krokusowym Polem (stgr. Krokopedion Κροκοπεδίον; dzisiejsza równina Almiros), położoną na południe od ftiockich Teb, gdzie zaskoczył siły Onomarchosa koło wybrzeża. Ateńczycy nie zdążyli wysadzić wojsk, gdy obie armie spotkały się w boju. Przed bitwą Filip rozkazał żołnierzom symbolicznie włożyć wieńce laurowe na znak, że w świętej wojnie służą Apollonowi. Według szacunków, w skład jego armii oprócz tesalskich hoplitów wchodziło 15 tysięcy macedońskich falangitów uzbrojonych w sarisy; Macedończycy stanowili też połowę konnicy[2].
Falanga z sarisami powstrzymała natarcie silniejszej liczebnie falangi greckich hoplitów i skutecznie związała ją w boju. Umożliwiło to atak (na flance i od tyłu) tesalsko-macedońskiej kawalerii Filipa, która zwinęła skrzydła obrony nieprzyjaciela i w pościgu zepchnęła je ku morzu[2]. Według relacji Diodora (Biblioteka historyczna XVI, 35), poległo 6 tysięcy żołnierzy Onomarchosa, a 3 tysiące dostało się do niewoli. Zgodnie z zasadami dotyczącymi prowadzenia świętej wojny, wszystkich ich później jako świętokradców zgładzono wieszając lub topiąc (dla przykładu powieszono też zwłoki poległego Onomarchosa)[3]. Pozostali szukali ocalenia rzucając się wpław ku zakotwiczonym okrętom ateńskim[1].
W następstwie przegranej bitwy skapitulowało Feraj, Związek Tesalski rozprawił się ze swoimi wewnętrznymi wrogami i ogłosił Filipa naczelnym wodzem swych wojsk, a macedoński władca umocnił swą pozycję w północnej Grecji[4].
Najprawdopodobniej dla upamiętnienia zwycięstwa córce Filipa II nadano imię Tessalonika („Zwycięstwo w Tesalii”)[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Hammond 1999 ↓, s. 116, 634–635.
- ↑ a b Hammond 1999 ↓, s. 116.
- ↑ Der Kleine Pauly 1979 ↓, kol. 305, 34-36.
- ↑ Hammond 1999 ↓, s. 634–635.
- ↑ Goldsworthy 2023 ↓, s. 115.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Adrian Goldsworthy: Filip i Aleksander. Królowie i zdobywcy. Przełożył Janusz Szczepański. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2023. ISBN 978-83-8188-610-9.
- Nicholas G.L. Hammond: Starożytna Macedonia. Początki, instytucje, dzieje. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1999, s. 116. ISBN 83-06-02691-8.
- Der Kleine Pauly. Lexikon der Antike. T. 4. München: Deutscher Taschenbuchverlag, 1979. ISBN 3-423-05963-X. (niem.).