Bateria nad Pasterką

Bateria nad Pasterką
Państwo	Polska
Miejscowość	okolice Pasterki
Typ budynku	Bateria
	Położenie na mapie gminy Radków Bateria nad Pasterką
	Położenie na mapie Polski Bateria nad Pasterką
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Bateria nad Pasterką
	Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Bateria nad Pasterką
	50°29′05″N 16°19′43″E/50,484722 16,328611

Bateria nad Pasterką (niem. Batterie bei Passendorf) – pruski fort drewniano-ziemny zbudowany na przełomie 1790/1791 w okolicach Pasterki na ziemi kłodzkiej.

Powstanie fortu

Związanie sił austriackich w 1779 w czasie wojny o sukcesję bawarską przy oblężeniu Fortu w Szalejowie Górnym uchroniło Prusaków przed atakiem na Twierdzę Kłodzką. Obawa przed podobnym atakiem wpłynęła na podjęcie na początku 1790 decyzji o budowie linii umocnień po wewnętrznej stronie grzbietu Gór Stołowych i Bystrzyckich^[1]. 27 lipca 1790 podpisano konwencję dzierżoniowską, która doprowadziła do zawieszenia broni między Prusami a Austrią. Pomimo tego budowę fortyfikacji na ziemi kłodzkiej postanowiono kontynuować. Król Fryderyk Wilhelm II, ponadto młody książę pruski i następca tronu Fryderyk Wilhelm III oraz pruscy generałowie wielokrotnie wizytowali budowę fortów, co świadczy o wadze, jaką do tego przywiązywali. Franz Pabel poprowadził wówczas na Szczeliniec Wielki najpierw następcę tronu, a kilka dni później, 10 sierpnia 1790, samego króla^[1].

W owym czasie zbudowano na ziemi kłodzkiej kilkanaście umocnień, w tym najbardziej znane forty z grupy zachodniej, związane logistycznie z Twierdzą Kłodzką, zlokalizowane przy zachodniej granicy ziemi kłodzkiej w osi północny zachód – południowy wschód i tak (poza Baterią nad Pasterką) są to: Fort Karola na Ptaku, Fort na Szczytniku ponad Szczytną (później zbudowano tam Zamek Leśna), Fort Fryderyka przy Kamiennej Górze, Fort Wilhelma koło Huty. W Karłowie pracami kierował major Bonaventura von Rauch(inne języki) (1740–1814), z pochodzenia Bawarczyk, który po wywiązaniu się z tego zadania przeorganizował pruską szkołę inżynierów wojskowych będąc w latach 1796–1806 jej pierwszym komendantem^[1].

Opis fortu

Bateria nad Pasterką położona jest na zboczu Szczelińca Małego, niedaleko dawnego kamieniołomu. Pochodzi z lat 1790–1792, miała ostrzegać przed atakiem sił austriackich za pomocą ognia, lub strzałem z armaty, słyszalnym w Forcie Karola odległym o 1,9 km i była użytkowana do 1798, kiedy wskutek oszczędności zlikwidowano jego obsadę. Bateria miała wymiary 30 na 45 m. Szerokość murów przednich – 1,75 m, tylnych 0,5 m. Wymiary boku dziedzińca – 11 m, powierzchnia niemal 130 m²; platforma baterii miała powierzchnię 25 m². Prawdopodobnie uległa naturalnemu zniszczeniu po 1813^[1].

W 1803 jej plan wyrysował porucznik inżynier C.J. von Humbert, być może dla celów dydaktycznych Szkoły Inżynierów Wojskowych w Poczdamie. W schemacie tego dzieła fortyfikacyjnego bardzo wyraźnie widoczne są dwie różne koncepcje budowy fortyfikacji: zgodnie ze starszym, bastionowym zbudowano elementy obrony przeciwpiechotnej od strony wewnętrznej oraz, już zgodnie z nowym systemem fortyfikacji poligonalnej, dwie kaponiery osłaniające zarówno obniżające się w stronę doliny przedpole, jak i po drugiej stronie zasieki na drogach dojazdowych. Kaponiera była połączona z wnętrzem obiektu przejściem (poterną) pod wałem. Kaponiery przykrywały kazamaty służące jako magazyn lub stanowisko obronne w czasie wojny. Na dziedzińcu zlokalizowano działobitnię, czyli stanowisko ogniowe baterii. Bateria była wyposażona w dwa sześciofuntowe działka^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Henryk Grzybowski. Bateria nad Pasterką – zapomniana kłodzka fortyfikacja. Powstanie i charakterystyka. „Ziemia Kłodzka”. 2013 (nr 226), s. 8–12, maj 2013. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka. ISSN 1234-9208.

Bibliografia

Henryk Grzybowski. Bateria nad Pasterką – zapomniana kłodzka fortyfikacja. Powstanie i charakterystyka. „Ziemia Kłodzka”. 2013 (nr 226), s. 8–12, maj 2013. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka. ISSN 1234-9208.
Henryk Grzybowski. Bateria nad Pasterką – kolejny zapomniany fort na Ziemi Kłodzkiej. „Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej”. 2011 (nr 49–51). Oficyna Wydawnicza Brama, Kłodzko. ISSN 1232-0048.

[hengrz-1] Henryk Grzybowski. Bateria nad Pasterką – zapomniana kłodzka fortyfikacja. Powstanie i charakterystyka. „Ziemia Kłodzka”. 2013 (nr 226), s. 8–12, maj 2013. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka. ISSN 1234-9208.

[1]