Arlette Cousture

Arlette Cousture
Arlette Couture
Data i miejsce urodzenia	3 kwietnia 1948 ; Saint-Lambert
Narodowość	kanadyjska
Język	francuski
Alma Mater	Uniwersytet Montrealski
Dziedzina sztuki	literatura
	Ważne dzieła
	Les Filles de Caleb; Dzieci stamtąd;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Arlette Cousture (ur. jako Arlette Couture 3 kwietnia 1948 w Saint-Lambert) – kanadyjska frankofońska pisarka. Autorka powieści historycznych, w tym słynnej Les Filles de Caleb oraz Ces enfants d’ailleurs – Dzieci stamtąd. Do dziś pozostaje jedną z najchętniej czytanych pisarek frankofońskich^[1].

Życiorys

Córka Clovis-Émile Couture i Blanche Pronovost. Urodzona jako Arlette Couture zmieniła nazwisko na Cousture, oddając hołd swemu przodkowi – pionierowi Guillaume’owi Couture^[2].

Arlette Cousture zdała maturę w College Sainte-Marie de Montréal w 1967 roku. Ukończyła studia na Uniwersytecie Montrealskim, uzyskując dyplom animatorki kulturalnej i teatralnej. Pierwszą pracą Arlette Cousture była posada nauczycielki. W 1971 roku, rozpoczęła karierę w mediach – najpierw w dziale telewizyjnym Radio-Canada jako prezenterka audycji Caméra-Moto, researcherka audycji Week-end, dziennikarka i reporterka w programie Femme d’aujourd’hui, w końcu dziennikarka krajowego i regionalnego programu Téléjournal. Od 1979 roku związała się, na osiem lat, z firmą Hydro-Quebec pracując jako doradca ds. komunikacji^[3].

Od 1987 roku całkowicie poświęciła się pracy twórczej. Sławę przyniosła jej trzytomowa powieść Les Filles de Caleb, sprzedana w ponad półtoramilionowym nakładzie.Powieść zekranizowano. Serial o tym samym tytule pobił rekordy oglądalności we francuskojęzycznej części Kanady. W Polsce był wyświetlany w 1995 roku jako Emilie^[4].

Na fali popularności tej sagi w regionie Mauricie powstało przyciągające rzesze turystów miasteczko tematyczne – Osada Emilie.

Po wydaniu dwóch pierwszych tomów sagi Les Filles de Caleb, Arlette Cousture opublikowała Ces enfants d’ailleurs – Dzieci stamtąd, dwutomową powieść o losie osieroconej trójki rodzeństwa, polskich emigrantach, którzy z Krakowa trafiają do Kanady – Winnipegu (w prowincji Manitoba) i Montrealu (prowincji Quebec). To, obejmująca 50 lat, saga rodzinna o adaptacji do nowej kultury, w świetle psychologii relacji rodzinnych. Prezentacja polskiego hartu ducha i pasji w działaniu, rodzących przedsiębiorczy sukces^[5]. Powieść w dwóch tomach – Même les oiseaux se sont tus oraz L’envol des tourterelles, została znakomicie przyjęta przez kanadyjskich czytelników^[6]. Oba tomy zekranizowano (sfilmowano w części w Krakowie). W 1995 roku, przyniosły one autorce główną nagrodę czytelników dziennika Journal de Montréal^[7]. Jak przyznaje sama autorka – zafascynowana Polską i Polakami – to książka o emigracji, którą zawsze chciała napisać^[8]. Przygotowując się do niej przez cztery lata studiowała polską historię i kulturę, by jak najlepiej odtworzyć realia. Nieprzypadkowo też akcja książki toczy się m.in. w Winnipeg, gdyż obok Quebecu to właśnie w prowincji Manitoba żyje – znacząca liczebnie – polska diaspora. Emigracja i multikulturalizm były tematami dnia codziennego w domu rodzinnym Arlette Cousture. Ojciec Clovis-Émile Couture pracował dla kolei kanadyjskich – Canadian National, odpowiadając za rekrutację do pracy obcokrajowców. Cała rodzina z empatią i poszanowaniem odnosiła się do nowo przybyłych, którzy często bywali w ich domu. Unikano nawet określenia imigranci – ze względu na jego częste pejoratywne zabarwienie – używając w zamian Nowi Kanadyjczycy^[9].

Arlette Cousture jest też znana za sprawą działalności charytatywnej. Angażuje się zwłaszcza w uwrażliwianie społeczeństwa na wyzwania związane ze stwardnieniem rozsianym – chorobą, na którą sama cierpi – oraz w ochronę praw i interesów osób z niepełnosprawnością intelektualną. W poruszający sposób dzieli się osobistymi doświadczenia z wychowywania niepełnosprawnej intelektualnie córki^[10]. Utworzyła fundusz na rzecz badań nad niepełnosprawnością intelektualną. Uniwersytet Montrealski postanowił nazwać go Funduszem Émilie-Bordeleau od imienia bohaterki powieści Les Filles de Caleb. Arlette Cousture zasiada w radzie tego funduszu.

W 2017 roku, w jubileusz 75-lecia relacji dyplomatycznych między Polską i Kanadą oraz 150-tych urodzin Konfederacji Kanadyjskiej, powieść Arlette Cousture Dzieci stamtąd trafia w ręce polskich czytelników^[11].

Twórczość

Opowiadania i powieści

1982 : Aussi vrai qu’il y a du soleil derrière les nuages (esej biograficzny)
Les Filles de Caleb w trzech tomach:
1985 : Les Filles de Caleb. Le Chant du coq (tom 1)
1986 : Les Filles de Caleb. Le Cri de l’oie blanche (tom 2)
2004 : Les Filles de Caleb. L’abandon de la mésange (tom 3)
Ces enfants d’ailleurs w dwóch tomach:
1992 : Ces enfants d’ailleurs. Même les oiseaux se sont tus (tom 1)
1994 : Ces enfants d’ailleurs. L’envol des tourterelles (tom 2)
1993 : Blanche
1997 : Saynète à deux temps
1998 : J’aurais voulu vous dire William
2003 : Tout là-bas
2008 : Depuis la fenêtre de mes cinq ans
2012 : Petals’ Pub
2016 : Chère Arlette

Eseje, nowele i bajki

1985 : Le Sens de la fête, esej
1989 : Bon parler pour bon parler, esej
1989 : La Voix de Victor, nowela
1989 : La Chute des nues, nowela
1990 : Cette semaine-là, nowela
1991 : Elle avait remercié cette jeune femme…, nowela
1994 : «Joseph attendait une fille…», nowela, bajka bożonarodzeniowa
1996 : Le Rouge et le Vert, bajka dla dzieci
1997 : Saynète à deux temps
Pourquoi les enfants courent-ils toujours après les pigeons, zbiór nowelek publikowanych w internecie na stronie www.arlettecousture.com
2013 : Saarbrücken, Allemagne, 1945 (nowelka 1)
2013 : Québec, Canada, 1947 (nowelka 2)
2013 : Venezia, Italie, 1952 (nowelka 3)
2014 : Paris, France, 1956 (nowelka 4)
2014 : New York, États-Unis, 1968 (nowelka 5)
2014 : Montréal, Canada, 1969 (nowelka 6)
2014 : Wanda, Argentine, 1978 (nowelka 7)
2014 : Canberra, Australie, 1985 (nowelka 8)
2014 : St-Antoine-sur-Richelieu, Canada, 1999 (nowelka 9)
2014 : Contrecœur, Canada, 2009 (nowelka 10)
2014 : Bethleem, Palestine, 2013 (nowelka 11)
2014 : Baie St-Paul, Canada, 2014 (nowelka 12)
2014 : Pourquoi les enfants courent-ils toujours après les pigeons?, zbiór nowelek w formie e-booka

Sztuki teatralne

1971 : Circo-Cirque, sztuka teatralna, École du Mont La Salle.
1979 : Du ventre au temps, radiowa sztuka teatralna (60 minut), Radio-Canada.
1981 : D’Ohm à Ohm, sztuka naukowo-humorystyczna, Montreal, Salon des sciences et de la technologie.

Scenariusze

2000 : Gypsies, dziesięciogodzinny miniserial, telewizja Radio-Canada.

Odznaczenia

1978 Nagroda literacka Radio-Canada
1991 Członkostwo w Académie des Grands Montérégiens
1991 Honorowa nagroda Stowarzyszenia Montrealskich Wykładowców Akademickich za wyjątkowy wkład w rozwój edukacji
1995 Nagroda literacka „Journal de Montréal”
1996 Grands Montréalais
1998 Oficer Orderu Kanady
2004 Kawaler Orderu Plejady
2004 Literacka Grand Prix Montérégie
2012 Kawaler Narodowego Orderu Quebecu
2016 Komandor Orderu Montrealu^[12]
2016 Honorowe odznaczenie Zgromadzenia Narodowego Quebecu

Przypisy

↑ À propos de l’auteur [online], arlettecousture.com [dostęp 2017-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-12] .
↑ Généalogie Arlette Cousture [online], nosorigines.qc.ca [dostęp 2017-10-10] .
↑ Arlette Cousture. The Canadian Encyclopedia. [dostęp 2017-10-10]. (ang.).
↑ Les Filles de Caleb. [dostęp 2017-10-10].
↑ DEON.pl, Setki kilogramów makulatury zamieniają się w książki, „DEON.pl” [dostęp 2017-10-10] (pol.).
↑ Zone Arts –Z.A.– ICI.Radio-Canada.ca Zone Arts –Z.A.–, Ces enfants d’ailleurs [online], Radio-Canada.ca [dostęp 2017-10-10] (fr.).
↑ Dédicace Livres comme l’air 2003 [online], lca.amnistie.ca [dostęp 2017-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-11] .
↑ The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [online], The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [dostęp 2017-10-10] .
↑ DEON.pl, „Intelektualny ping-pong” z młodzieżą [WYWIAD], „DEON.pl” [dostęp 2017-10-10] (pol.).
↑ Les personnes handicapées et l’intégration – La ségrégation volontaire pour affronter la «vraie» vie, „Le Devoir”, 2 marca 2005, ISSN 0319-0722 [dostęp 2017-10-10] (fr.).
↑ The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [online], The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-13] .
↑ Arlette Cousture, „Ordre de Montréal”, 1 grudnia 2016 [dostęp 2017-10-10] (ang.).

[1] À propos de l’auteur [online], arlettecousture.com [dostęp 2017-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-12] .

[2] Généalogie Arlette Cousture [online], nosorigines.qc.ca [dostęp 2017-10-10] .

[3] Arlette Cousture. The Canadian Encyclopedia. [dostęp 2017-10-10]. (ang.).

[4] Les Filles de Caleb. [dostęp 2017-10-10].

[5] DEON.pl, Setki kilogramów makulatury zamieniają się w książki, „DEON.pl” [dostęp 2017-10-10] (pol.).

[6] Zone Arts –Z.A.– ICI.Radio-Canada.ca Zone Arts –Z.A.–, Ces enfants d’ailleurs [online], Radio-Canada.ca [dostęp 2017-10-10] (fr.).

[7] Dédicace Livres comme l’air 2003 [online], lca.amnistie.ca [dostęp 2017-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-11] .

[8] The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [online], The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [dostęp 2017-10-10] .

[9] DEON.pl, „Intelektualny ping-pong” z młodzieżą [WYWIAD], „DEON.pl” [dostęp 2017-10-10] (pol.).

[10] Les personnes handicapées et l’intégration – La ségrégation volontaire pour affronter la «vraie» vie, „Le Devoir”, 2 marca 2005, ISSN 0319-0722 [dostęp 2017-10-10] (fr.).

[11] The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [online], The Bridge Foundation – Stop the culture of waste [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-13] .

[12] Arlette Cousture, „Ordre de Montréal”, 1 grudnia 2016 [dostęp 2017-10-10] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]