Alojzy Balcerzak

Alojzy Balcerzak

Data i miejsce urodzenia	1 listopada 1930 Zdwórz
Data i miejsce śmierci	2 maja 2021 Warszawa
Narodowość	polska
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Dziedzina sztuki	malarstwo, grafika
Odznaczenia

Alojzy Balcerzak (ur. 1 listopada 1930 w Zdworzu, zm. 2 maja 2021 w Warszawie) – polski grafik, malarz, artysta plastyk, popularyzator sztuki i nauczyciel akademicki.

Życiorys

Urodził się 1 listopada 1930 we wsi Zdwórz na Mazowszu. Tam ukończył dwie pierwsze klasy szkoły powszechnej, by dalszą naukę w klasach 3–5 kontynuować w Stanisławowie, dokąd przeniosła się rodzina Balcerzaków po wysiedleniu ich przez okupantów niemieckich. W latach 1951–1959 studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowniach profesorów Stanisława Czajkowskiego i Kazimierza Tomorowicza. W 1954 przeniósł się do pracowni Ilustracji i Książki prowadzonej przez prof. Jana Marcina Szancera na Wydziale Grafiki. Pod jego kierunkiem uzyskał dyplom w 1957. Jednocześnie kontynuował dodatkową specjalizację warsztatową w drzeworycie i linorycie u prof. Wacława Waśkowskiego.

Od marca 1962 do 1967 prowadził Salon Debiutów przy Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1984–1986 był dyrektorem Stołecznego Biura Wystaw Artystycznych. W latach 1998–2007 wykładał w pracowniach rysunku i malarstwa na Wydziale Grafiki Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie.

Był inicjatorem i kuratorem wielu wystaw i plenerów integrujących środowisko artystów, zwłaszcza tych zajmujących się malowaniem pejzaży. W czerwcu 1991 wystawa „Krajobraz polski” zainaugurowała działalność wiejskiej galerii „Koszelówka” nad jeziorem Zdworskim (gmina Łąck koło Płocka). Wraz z zainteresowanymi osobami powołał organizację Stowarzyszenie Popierania Galerii „Koszelówka”, która w różnych formach wspomagała placówkę w okresie jej funkcjonowania.

Jego twórczość malarska przesycona jest silnymi związkami z naturą, cechuje ją porządek w budowie i kompozycji. Zaangażowaniem w malarstwie A. Balcerzaka są pejzaże rodzinnego Mazowsza. Centralnym tematem pozostaje luminizm: malarska pogoń za zmiennym teatrem natury rozświetlanym słonecznym lub księżycowym blaskiem, pogoń za nieustanną grą świateł.

Obok malarstwa uprawiał grafikę artystyczną i użytkową. Od 1958 zaprojektował dla Ministerstwa Łączności 30 serii znaczków pocztowych (łącznie 143 projekty). Otrzymał za nie szereg nagród, wśród nich Złoty Medal przyznany przez prezydenta Republiki Włoskiej na Międzynarodowej Wystawie Filatelistycznej w Asiago „za najpiękniejszy znaczek pocztowy 1972 roku”, związany z popularyzacją turystyki krajoznawczej. Zaprojektował dziesiątki pocztówek z florą, fauną oraz okolicznościowych, drukowanych następnie przez Biuro Wydawnicze „Ruch”. Opatrywał ilustracjami książki wydawane w wielu oficynach. Dla warszawskich Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych projektował ilustracje do podręczników szkolnych m.in. w 1976 wykonał sto czterdzieści pięć obrazków i opracował graficznie podręcznik Przyroda dla klasy IV dla dzieci specjalnej troski. Rok wcześniej (1975) stworzył dziewięćdziesiąt ilustracji do Małej Encyklopedii Powszechnej PWN. W latach 1971–1979 współpracował z Polskimi Liniami Lotniczymi LOT.

Malarstwo prezentował na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i zbiorowych – ogólnopolskich i międzynarodowych, oraz na prezentacjach sztuki polskiej za granicą. Jego prace znajdują się w wielu polskich muzeach oraz kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.

Mieszkał w Warszawie przy ul. Śniadeckich 20/21. Po śmierci został pochowany na cmentarzu parafialnym w Gąbinie.

Dzieci

Miał dwoje dzieci – Jaśka i Martynę. Oboje są artystami–plastykami. Jasiek – starszy z rodzeństwa – jest absolwentem warszawskiej ASP.

Twórczość

Wystawy indywidualne

• 1963 Salon Debiutów przy Uniwersytecie Warszawskim – wystawa grafiki
• 1964 Muzeum Mazowieckie, Płock – wystawa grafiki
• 1966 Uniwersytet w Aarhus oraz Galeria w Horsens, Dania – wystawa grafiki
• 1968 Galeria Gammelstrand, Kopenhaga, Dania – wystawa grafiki i rysunku
• 1979 Galeria Dom Artysty Plastyka, Warszawa – wystawa malarstwa i rysunku
• 1979 Galeria Dessa, Sandomierz – wystawa malarstwa
• 1979 Muzeum im. Kazimierza Puławskiego, Warka – wystawa pejzażu
• 1980 Galeria w Orchard Lake, Detroit, USA – wystawa malarstwa
• 1981 Copernicus Kultura Center, Chicago, USA – wystawa grafiki i malarstwa
• 1985 Galeria przy Uniwersytecie, Xalapa, Meksyk – wystawa rysunku i grafiki
• 1988 Polski Tydzień w Niemczech, Lahr-Ettenheim i Spira – wystawa malarstwa
• 1995 Dom Sztuki, Stavanger, Norwegia – wystawa malarstwa
• 1998 Galerie Am Kloster, St. Blasien, Niemcy – wystawa malarstwa
• 2000 Galeria Test, Warszawa – wystawa malarstwa „Krajobrazy”
• 2001 Muzeum Poczty i Telekomunikacji, Wrocław – wystawa grafiki
• 2001 Muzeum im. Jacka Malczewskiego, Radom – wystawa malarstwa i grafiki
• 2003 Floryda, USA – wystawa malarstwa
• 2004 New Jersey, USA – wystawa malarstwa
• 2008 Galeria SD, Warszawa – wystawa malarstwa
• 2008 Galeria 022, Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków – wystawa malarstwa
• 2008 Galeria „Koszelówka” – wystawa malarstwa „Moje pejzaże Mazowsza dla Fryderyka Szopena”
• 2008 Galeria Państwowa, Kiszyniów, Mołdawia – wystawa malarstwa „Moje pejzaże Mazowsza”
• 2008 Galeria Państwowa (dawny pałac Potockich), Odessa – wystawa malarstwa „Moje pejzaże Mazowsza” z okazji 200. rocznicy urodzin Fr. Szopena, 2010
• 2015 Muzeum Mazowieckie, Płock – wystawa z okazji 85. urodzin artysty

Prace eksponowane w wybranych zbiorach

• Muzeum Zamkowe, Malbork
• Muzeum Mazowieckie, Płock
• Muzeum Warszawy
• Muzeum Poczty i Telekomunikacji, Wrocław
• Dyrekcja Generalna Poczty Polskiej, Warszawa
• Sale Sejmu i Senatu RP
• Kolekcje prywatne w kraju i za granicą – Australia, Dania, Francja, Meksyk, Niemcy, Norwegia, USA

Znaczki pocztowe

• 100 lat polskiego znaczka pocztowego (seria), 1960
• Międzynarodowa Wystawa Filatelistyczna • Polska 60, 1960
• Dzień Znaczka, 1960
• Owady chronione (seria, nry kat. 1138–1141), 1961
• Rośliny chronione (seria), 1962
• Kwiaty ogrodowe (seria), 1964
• Dzień Znaczka 1965 (seria), 1965
• Pierwsze lądowanie na Księżycu, 1969
• Kwiaty drzew (seria), 1971
• Turystyka • Schroniska górskie (seria), 1972
• Kwiaty krzewów (seria), 1972
• Owoce leśne (seria) oraz koperty FDC, 1977
• Grzyby niejadalne pod ochroną (seria) oraz koperty FDC, 1980
• Dzień Znaczka 1980 • Postęp pocztowy (seria) oraz koperty FDC, 1980
• 100 rocznica urodzin gen. broni inż. Władysława Sikorskiego oraz koperta FDC, 1981
• Kwiaty sukulentów (seria) oraz koperty FDC, 1981
• Dzikie zwierzęta i rośliny • Gatunki zagrożone wyginięciem (seria) oraz koperty FDC, 1981
• Wojna Obronna 1939 (seria) oraz koperty FDC, 1987–1989 – wspólnie z Bohdanem Wróblewskim
• Rośliny ginące w Polsce (seria) oraz koperty FDC, 1990
• Owoce drzew iglastych (seria) oraz koperty FDC, 1991 i 1995
• Stanisław Noakowski (seria) oraz koperta FDC, 1996
• Egzotyczne ptaki hodowlane (seria) oraz koperty FDC, 2004
• Chronione i zagrożone gatunki flory polskiej (seria) oraz koperta FDC, 2006 – wspólnie z Radosławem Balcerzakiem

Pocztówki i kartki pocztowe

• Grzyby jadalne (albumik z dziewięcioma pocztówkami), wyd. Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1963
• Ptaki Azji (albumik z dziewięcioma pocztówkami), wyd. Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1963
• Kolibry, wyd. Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1965
• Koliber, wyd. Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1966
• Ibis czerwony, wyd. Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1966
• Ssaki Azji • Zebu, wyd. Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1968
• Wilk, wyd. Biuro Wydawnicze „Ruch”, 1968

Ilustracje i opracowania graficzne książek

• Wigilie wariata (okładka i karta tytułowa), aut. Ernest Bryll, wyd. Iskry, 1958
• Mała encyklopedia powszechna PWN wyd. PWN, 1959

Odznaczenia i wyróżnienia

• II nagroda w konkursie na najlepszą grafikę za linoryt Wzgórze Tumskie, 1964
• III nagroda za logotyp dla Wydawnictw Komunikacji, 1964
• „Najładniejszy znaczek w 1969 roku” w plebiscycie pisma „Filatelista” – Pierwsze lądowanie na Księżycu (nr kat. 1783)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, 1998
• „Najładniejszy znaczek w 2001 roku” w plebiscycie pisma „Filatelista” – Dzikie zwierzęta i rośliny • Gatunki zagrożone wyginięciem (nr kat. 3752, blok 174)
• Nagroda im. Adama Loreta, 2006
• Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego, 2008
• Nagrodą im. Władysława Hasiora przyznaną przez kapitułę Muzeum Mazowieckiego w Płocku, 2010
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, 2012
• Medal Pamiątkowy „Pro Masovia” nadany przez Marszałka Województwa Mazowieckiego „za wybitne zasługi oraz całokształt działalności na rzecz województwa”, 2015

Bibliografia

• Artyści plastycy Okręgu Warszawskiego ZPAP 1945-1970 • Słownik biograficzny, wyd. Okręg Warszawski ZPAP, Warszawa 1972
• Panorama Polskiej Reklamy. Polscy graficy projektanci, wyd. ABK Spółka z o.o., Warszawa
• Chopin und seine Heimat, Rotary Club Speyer 1988
• Pejzaże Mazowsza • W 90-tą rocznicę śmierci Józefa Chełmońskiego
• Alojzy Balcerzak • Album malarstwo i grafika, wyd. Stowarzyszenie Popierania Galerii Koszelówka, 2001
• Zmarł artysta Alojzy Balcerzak, PetroNews

Linki zewnętrzne

• Galeria SD – Alojzy Balcerzak. galeriasd.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-02)].
• Europejska Akademia Sztuk – Alojzy Balcerzak. eas.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-19)].
• Zmarł Alojzy Balcerzak, Miasto i Gmina Gąbin
• kzp – Katalog Znaków Pocztowych