Abu Gurab
29°54′14″N 31°11′39″E/29,903889 31,194167 Świątynia solarna Niuserre | |
| Państwo | |
|---|---|
| Muhafaza | |
Położenie na mapie Egiptu  | |
| 29°54′14″N 31°11′39″E/29,903889 31,194167
| |
Abu Gurab (Abu Dżirab, Abu Jirab) – miejscowość w Egipcie na zachodnim brzegu Nilu, ok. 1 kilometra na północny zachód od Abusir i 12 km na południe od Gizy.
Z zachowanych inskrypcji z tzw. Kamienia z Palermo wynika, że w tej części nekropoli memfickiej było zbudowanych sześć świątyń solarnych z okresu V dynastii. Ich wymowne nazwy to Czas Re (Userkaf), Wyprawa Re (Sahure), Miejsce serca Re (Neferirkare I), Spoczynek Re (Neferefre), Chwała serca Re (Niuserre) oraz Horyzont re (Menkauhor)[1]. Zidentyfikowana dwie z nich Userkafa i Niuserre[2]. Najsłynniejszą z nich jest właśnie znajdująca się w Abu Gurab świątynia Boga Słońca Re zbudowana przez Niuserre, zwana dawniej przez podróżników świątynią Riga (Reegah). Jest jedyną całkowicie kamienną i prawie kompletnie zachowaną świątynią solarną. Na ścianach uwiecznione sceny przedstawiające Niuserre podczas święta sed[3].
Jej centralnym akcentem był obelisk o wysokości 36 m, stojący na platformie – cokole o wysokości 20 m i pochyłych ścianach. Wykonany był z miejscowego wapienia, a oblicowany białym wapieniem z Tuna. Obelisk znajdował się na dziedzińcu o wymiarach 75 m na 100 m, na którym także przed platformą obelisku znajdował się wielki, alabastrowy stół ofiarny o rozmiarach 6 m na 6 m. W bocznej części dziedzińca zlokalizowane były magazyny i rzeźnia bydła ofiarnego. Do zespołu solarnego wiodła z Nilu specjalna rampa, będąca drogą procesyjną. Łączyła ona cały obiekt, a ściślej niewielką świątynię osadzoną w murze okalającym Wielki Dziedziniec, z tzw. świątynią dolną („powitalną”). Na cokół można było wejść specjalną, spiralną klatką schodową.
W cokole obelisku było urządzone niewielkie pomieszczenie, zwane obecnie komorą światów lub komorą pór roku, w którym znajdowały się unikatowe reliefy z wyobrażeniami procesów i zdarzeń zachodzących w naturze podczas poszczególnych pór roku, w tym zajęcia ludzi, zwierzęta domowe i dzikie, rośliny, czyli obraz natury i otaczającego świata widziany oczami ówczesnych Egipcjan. Reliefy w świątyni przedstawiają także m.in. święto sed obchodzone przez Niuserre oraz stworzenie świata przez Re. Tutaj też znaleziono najstarszą znaną listę nomów egipskich.
Poza świątynią wzniesiono z cegieł barkę boga Słońca, którego stwórcza działalność został przedstawiona na reliefach. Cały kompleks świątynny był wzorowany na Wielkiej Świątyni Słońca w Heliopolis.
Świątynia została odkopana w l. 1898–1901 przez niemieckich archeologów. Bloki z reliefami trafiły do różnych muzeów, obecnie znajdują się m.in. w muzeach egipskich w Kairze i Berlinie.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ J-C. Fredouille: Cywilizacje śródziemnomorskie leksykon. s. 749.
- ↑ J-C. Fredouille: Cywilizacje śródziemnomorskie leksykon. s. 45-46.
- ↑ Praca zbiorowa: Egipt. Świat faraonów. Firma Księgarska Jacek Olesiejuk sp. z o.o., 2008, s. 453. ISBN 978-83-7512-989-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jean-Claude Fredouille, Guy Racher: Cywilizacje śródziemnomorskie leksykon. Katowice: Wydawnictwo Książnica, 2007. ISBN 978-83-245-7566-4.
- Nicolas Grimal, Dzieje starożytnego Egiptu, Adam Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, s. 86, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518.
- Christian Jacq, Podróż po Egipcie Faraonów, Maciej G Witkowski (tłum.), Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 54–55, ISBN 83-7391-131-6, OCLC 830557597.
- Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, s. , 169–170, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044.
- Lipińska J. – „W cieniu piramid”, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 2003, s. 85, ISBN 83-04-04604-0
- Schneider Th. – „Leksykon faraonów”, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2001, s. 208, ISBN 83-01-13479-8