1926 w Wojsku Polskim
Kalendarium Wojska Polskiego 1926 – wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 1926.
1926
[edytuj | edytuj kod]- wprowadzono letnią bluzę oficerską[1]
Styczeń
[edytuj | edytuj kod]- ORP „Myśliwy” został skreślony z listy okrętów wojennych[2]
Marzec
[edytuj | edytuj kod]- Minister Spraw Wojskowych, generał broni Lucjan Żeligowski zwolnił generała brygady Włodzimierza Zagórskiego ze stanowiska szefa Departamentu IV Żeglugi Powietrznej M.S.Wojsk. i pozostawił w dyspozycji szefa Administracji Armii[3]; w zastępstwie etatowego szefa departamentu jego obowiązki wykonywał pułkownik Sztabu Generalnego inżynier Ludomił Rayski[4]
Kwiecień
[edytuj | edytuj kod]- pod Radomiem zginął śmiercią lotnika inspektor lotnictwa, pułkownik pilot Aleksander Serednicki[5]
Maj
[edytuj | edytuj kod]- Minister Spraw Wojskowych, generał broni Lucjan Żeligowski mianował pułkownika Sztabu Generalnego inżyniera Ludomiła Rayskiego pełniącym obowiązki szefa Departamentu IV Żeglugi Powietrznej M.S.Wojsk[6].
- Marszałek Sejmu, Maciej Rataja w zastępstwie prezydenta Rzeczypospolitej mianował marszałka Józefa Piłsudskiego ministrem spraw wojskowych[7].
- Marszałek Józef Piłsudski wydał rozkaz o utworzeniu Komisji Likwidacyjnej pod przewodnictwem gen. Lucjana Żeligowskiego[7].
- dotychczasowy II Dywizjon Lotniczy 1 Pułku Lotniczego został przemianowany na II Dywizjon Niszczycielski; w skład dywizjonu włączono 13 i 14 Eskadrę Niszczycielską oraz pluton reflektorów; planowano wyposażenie dywizjonu w samoloty Farman F-68 BN4 „Goliath”, a następnie jego rozwinięcie w pułk[8]
- marszałek Józef Piłsudski wydał rozkaz z apelem do armii o zachowanie jedności[7].
Czerwiec
[edytuj | edytuj kod]- odbyło się posiedzenie Ścisłej Rady Wojennej pod przewodnictwem marszałka Józefa Piłsudskiego, na którym omawiano między innymi ogólne położenie państwa, projekt organizacji najwyższych władz wojskowych i metody pracy inspektorów armii.
- w katastrofie pod Powurskiem śmierć poniosło 3 oficerów i 38 szeregowców 45 Pułku Strzelców Kresowych, a kolejnych 44 żołnierzy zostało rannych.
Lipiec
[edytuj | edytuj kod]- Pod Lidą zginął śmiercią lotnika tytularny pułkownik pilot Adam Zaleski, zastępca dowódcy 11 pułku myśliwskiego. Wymieniony pilotując samolot Blériot-SPAD S.61 prawdopodobnie wpadł w korkociąg, z którego nie zdołał wyprowadzić maszyny[9].
- odbyło się posiedzenie Ścisłej Rady Wojennej pod przewodnictwem marszałka Józefa Piłsudskiego na temat organizacji najwyższych władz wojskowych[7].
Sierpień
[edytuj | edytuj kod]- ukazał się dekret Prezydenta RP o organizacji najwyższych władz wojskowych i ustanowieniu urzędu Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych[7].
23-25 sierpnia
- Odbyło się posiedzenie marszałka Piłsudskiego z inspektorami armii, na którym omawiano przygotowanie armii do wojny, w tym podział inspektorów armii na grupy: zachodnią i wschodnią[7].
- dekretem Prezydenta RP marszałek Józef Piłsudski został mianowany Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych[7].
Październik
[edytuj | edytuj kod]- Przed Wojskowym Sądem Okręgowym Nr I w Warszawie rozpoczął się proces w sprawie nadużyć przy dostawach dla Marynarki Wojennej tzw. „afera minowa”. Do odpowiedzialności sądowej zostali pociągnięci: kmdr ppor. Jan Bartoszewicz-Stachowski (były kierownik samodzielnego referatu broni podwodnej KMW), kmdr inż. Bernard Müller, kmdr por. inż. Władysław Mikołaj Morgulec, kmdr ppor. Jan Zdeb, kmdr ppor. Borys Mohuczy, kmdr ppor. Kajetan Toczyski, kpt. mar. Władysław Mróz-Pozowski, por. mar. Rudolf Kubiński, por. mar. Stefan Rotkel, por. adm. (gosp.) Juliusz Woyde i por. mar. Aleksander Lipiński. Do odrębnego postępowania zostały wyłączone materiały przeciwko wiceadmirałowi Kazimierzowi Porębskiemu i generałowi brygady Tadeuszowi Bobrowskiemu[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20][21].
- Jan Bartoszewicz-Stachowski został skazany na pięć lat domu karnego i wydalenie z wojska i marynarki za nadużycia służbowe[22].
- Komandor Bernard Müller z dniem 28 lutego 1930 został przeniesiony w stan spoczynku, a 28 kwietnia 1939 jako oficer stanu spoczynku przeniesiony z korpusu technicznego do korpusu oficerów służb (grupa oficerów technicznych)[23].
- Komandor Władysław Mikołaj Morgulec z dniem 30 kwietnia 1927 został przeniesiony w stan spoczynku, a 28 kwietnia 1939 jako oficer stanu spoczynku przeniesiony z korpusu technicznego do korpusu oficerów służb (grupa oficerów technicznych)[24].
- Komandor Jan Zdeb z dniem 30 kwietnia 1927 został przeniesiony w stan spoczynku, a 28 kwietnia 1939 jako oficer stanu spoczynku przeniesiony z korpusu technicznego do korpusu oficerów służb (grupa oficerów technicznych)[25]. 11 marca 1940 został zamordowany w obozie koncentracyjnym Stutthof.
- Komandor Borys Mohuczy z dniem 31 marca 1933 został przeniesiony w stan spoczynku[26].
- Komandor Kajetan Toczyski z dniem 30 kwietnia 1927 został przeniesiony w stan spoczynku, a 28 kwietnia 1939 jako oficer stanu spoczynku przeniesiony z korpusu technicznego do korpusu oficerów służb (grupa oficerów technicznych)[27].
- Władysław Mróz-Pozowski ur. 8 września 1895 w Krakowie, w rodzinie Jana[28][29] i Magdaleny. Z dniem 30 września 1929 został przeniesiony w stan spoczynku, zatwierdzonym wyrokiem Sądu Honorowego dla oficerów młodszych przy KMW z 19 stycznia 1932 został wykluczony z korpusu oficerskiego za niepoprawne – mimo poprzednich kar honorowych –nadużywanie munduru przy zaciąganiu licznych nieopowienich długów (jak np. u kelnera i u ulicznego sprzewadcy papierosów)[27]. Władysław Mróz-Pozowski był odznaczony Krzyżem Walecznych po raz pierwszy „za udział w b. Legionach Polskich” (walczył w szeregach 2 pułku ułanów)[30]. Zmarł 7 maja 1978 i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Jego bratem był Adam Pozowski vel Mróz (1892–1939), adwokat, prezes Stronnictwa Narodowego w Krakowie, kapitan audytor Wojska Polskiego.
- odbyło się posiedzenie marsz. Józefa Piłsudskiego z inspektorami armii grupy wschodniej[31].
- odbyło się posiedzenie marsz. Józefa Piłsudskiego z inspektorami armii o lotnictwie wojskowym.
- Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski wcielił do Marynarki Wojennej monitory rzeczne „Kraków” i „Wilno”
- minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził tymczasową organizację i składy osobowe opracowane przez Sztab Generalny[31].
- odbyło się posiedzenie marsz. Józefa Piłsudskiego z inspektorami armii grupy zachodniej[31].
- ukazało się rozporządzenie Prezydenta RP o utworzeniu Komitetu Obrony Państwa[31].
- o godz. 12.00 w Warszawie biskup polowy WP Stanisław Gall, w obecności Prezydenta RP Ignacego Mościckiego poświęcił monitory rzeczne „Kraków” i „Wilno”
- o godz. 10.00 na cmentarzu Rakowickim w Krakowie odsłonięto pomnik generała broni Zygmunta Zielińskiego
Listopad
[edytuj | edytuj kod]- Wojskowy Sąd Okręgowy Nr VII w Poznaniu, w ósmym dniu procesu, skazał za nadużycia majora inżyniera Ezechiela Leona Murzynowskiego, kierownika Rejonu Inżynierii i Saperów w Kaliszu na karę roku i trzech miesięcy więzienia, i wydalenie z wojska oraz jego zastępcę, kapitana inżyniera Witolda Bortkiewicza na karę roku i dwóch miesięcy więzienia, i wydalenie z wojska[32].
- Wojskowy Sąd Rejonowy we Lwowie uniewinnił siedmiu oficerów oskarżonych o udział w pojedynku na szable pomiędzy porucznikiem Wiktorem Jarockim z 14 pp i kapitanem Ludwikiem Świdrem z 27 pp, który odbył się w Kamionce Strumiłowej i miał „przebieg krwawy”[33].
- Niższa Szkoła Pilotów w Bydgoszczy została przemianowana na Centralną Szkołę Podoficerów Pilotów[34]
Grudzień
[edytuj | edytuj kod]- Kierownictwo Marynarki Wojennej podpisało ze stocznią w Havre umowę na budowę trzech podwodnych stawiaczy min[31].
- Komandor Witold Panasewicz, w zastępstwie szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej, zalecił do użytku służbowego „Instrukcję o trałach francuskich Ronarch′a”.
19-22 grudnia odbyło się posiedzenie marsz. Józefa Piłsudskiego z inspektorami armii grupy zachodniej i wschodniej[35]. 22 grudnia
- Weszło w życie rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów i Ministra Spraw Wojskowych, oraz Ministrów: Spraw Wewnętrznych, Sprawiedliwości, Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 25 listopada 1926 roku w sprawie organizacji kościelnej duchowieństwa wojskowego. Rozporządzenie zostało wydane w wykonaniu art. VII Konkordatu pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską, sporządzonego w Rzymie 10 lutego 1925 roku i ratyfikowanego w Warszawie 30 maja 1925 roku. Zasady organizacji kościelnej duchowieństwa wojskowego i jurysdykcji kościelnej określał załączony do rozporządzenia „Statut Duszpasterstwa Wojskowego w Wojsku Polskim, zatwierdzony przez Stolicę Apostolską dekretem Nuncjusza Apostolskiego dnia 27 lutego 1925 roku”[36]. Wspomnianym nuncjuszem był ks. Lorenzo Lauri. Punkt 20 Statutu o treści: „kapelani wojskowi pełnią obowiązki urzędników stanu cywilnego w stosunku do osób wojskowych i ich rodzin w myśl przepisów przez Kurię wojskową wydanych” został uchylony z dniem 1 stycznia 1946 roku[37]. Owo uprawnienie utracili jedynie kapelani pełniący służbę w ludowym Wojsku Polskim. Uchylenie pkt 20 Statutu nie zmieniło uprawnień kapelanów pełniących służbę w Polskich Siłach Zbrojnych.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zdzisław Żygulski jun.: Polski mundur wojskowy. s. 118.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1926 roku, poz. 21.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 14 z 22 marca 1926 r., s. 93.
- ↑ Stefan Czmur, Waldemar Wójcik, Generałowie w stalowych mundurach, Dom Wydawniczy „Bellona” i Redakcja Czasopism Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, Warszawa-Poznań 2003, ISBN 83-11-09587-6, ISBN 83-902541-3-1, s. 152.
- ↑ „Polska Zbrojna” Nr 113 z 25 kwietnia 1926 r. s. 4.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 19 z 6 maja 1926 r., s. 136.
- ↑ a b c d e f g Stawecki 2004 ↓, s. 239.
- ↑ Jerzy Pawlak, Polskie eskadry..., s. 48–49, 89, 132–133.
- ↑ Katastofa lotnicza pod Lidą, „Polska Zbrojna” Nr 192 z 14 lipca 1926, s. 5.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem, „Polska Zbrojna” Nr 281 z 12 października 1926 roku, s. 5.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. II dzień rozprawy, „Polska Zbrojna” Nr 282 z 13 października 1926 roku, s. 5.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. III dzień procesu, „Polska Zbrojna” Nr 283 z 14 października 1926 roku, s. 5.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. IV dzień procesu, „Polska Zbrojna” Nr 284 z 15 października 1926 roku, s. 4.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. V dzień procesu, „Polska Zbrojna” Nr 285 z 16 października 1926 roku, s. 5.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. IX dzień procesu, „Polska Zbrojna” Nr 290 z 21 października 1926 roku, s. 4.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. X dzień rozpraw, „Polska Zbrojna” Nr 291 z 22 października 1926 roku, s. 4.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. XI dzień rozpraw, „Polska Zbrojna” Nr 292 z 23 października 1926 roku, s. 5.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. XII dzień rozpraw, „Polska Zbrojna” Nr 293 z 24 października 1926 roku, s. 5.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. XIII dzień rozpraw, „Polska Zbrojna” Nr 295 z 26 października 1926 roku, s. 5.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. XIV dzień rozpraw, „Polska Zbrojna” Nr 296 z 27 października 1926 roku, s. 5.
- ↑ Komandor Bartoszewicz i towarzysze przed sądem. XXXI dzień rozpraw, „Polska Zbrojna” Nr 319 z 20 listopada 1926 roku, s. 5.
- ↑ Sawicki 2011 ↓, s. 429.
- ↑ Sawicki 2011 ↓, s. 599.
- ↑ Sawicki 2011 ↓, s. 598.
- ↑ Sawicki 2011 ↓, s. 579.
- ↑ Sawicki 2011 ↓, s. 484.
- ↑ a b Sawicki 2011 ↓, s. 615.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-07-30]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-07-30]..
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 16 września 1922, s. 708.
- ↑ a b c d e Stawecki 2004 ↓, s. 240.
- ↑ O nadużycie w intendenturze kaliskiej. Zasądzenie mjr. Murzynowskiego kpt. Bortnowskiego. „Polska Zbrojna”. 319, s. 5, 1926-11-20. Warszawa.. W artykule podano błędnie nazwisko kapitana Bortkiewicza.
- ↑ Proces o pojedynek we Lwowie. Wszyscy uczestnicy uniewinnieni. „Polska Zbrojna”. 319, s. 5, 1926-11-20. Warszawa..
- ↑ Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. Warszawa: 1984, s. 51.
- ↑ Stawecki 2004 ↓, s. 241.
- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 124, poz. 714.
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 48, poz. 273.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy Ryszard Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1984. ISBN 83-206-0426-5.
- Jerzy Pawlak, Polskie eskadry w latach 1918–1939, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989, ISBN 83-206-0760-4, OCLC 69601095.
- Jan Kazimierz Sawicki: Kadry Morskie Rzeczypospolitej. T. V: Polska Marynarka Wojenna. Dokumentacja organizacyjna i kadrowa oficerów, podoficerów i marynarzy (1918–1947). Gdynia: Polskie Towarzystwo Nautologiczne, 2011. ISBN 978-83-932722-0-4.
- Piotr Stawecki: Wojsko Marszałka Józefa Piłsudskiego: 12 V 1926 – 12 V 1935. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-078-X.
- Zdzisław Żygulski jun., Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].