Ziemia przemyska

Ziemia przemyska – jednostka administracyjna Korony Królestwa Polskiego, (województwa ruskiego) w okresie I Rzeczypospolitej, 1434–1772. Stolicą ziemi przemyskiej był Przemyśl. Sejmiki ziemskie w Przemyślu.

Herb ziemi sanockiej i przemyskiej

Ziemia przemyska i inne krainy historyczne Polski na tle współczesnych granic administracyjnych

Podział administracyjny

Powiaty (od 1434)

Podział ziemi przemyskiej na powiaty i współczesna granica państwowa

• powiat przemyski, stolica Przemyśl, starostwo grodowe i sąd ziemski
• powiat przeworski, siedziba Przeworsk, sąd ziemski z prawem karania śmiercią
• powiat samborski, siedziba Sambor
• powiat drohobycki, siedziba Drohobycz
• powiat stryjski, siedziba Stryj

Starosta przemyski zwoływał popis całej szlachty ziemi przemyskiej pod Przemyślem. Powiaty obierały 6 deputatów na Trybunał Koronny i Trybunał Skarbowy Radomski na sejmiku deputackim i gospodarczym.

Drugim, najważniejszym ośrodkiem miejskim ziemi przemyskiej w XV i XVI w. był Przeworsk, gdzie dobrze rozwinięte było, m.in. tkactwo.

Sztandar ziemi przemysko-sanockiej z okresu bitwy pod Grunwaldem

W XVI wieku największymi miastami były Przemyśl i Jarosław (powyżej 5 tys. mieszkańców), Stryj (powyżej 4 tys. mieszkańców), Przeworsk, Drohobycz, Grodzisko, Leżajsk, Rzeszów i Żołynia (powyżej 3 tys. mieszkańców). Według lustracji królewskiej sporządzonej w roku 1676 znajdowało się w całej ziemi przemyskiej 32 miasta i 980 wsi.

Bibliografia

• Lustracja województwa ruskiego, podolskiego i bełskiego, 1564–1565. Warszawa 2001, 289 s. ISBN 83-7181-193-4
• Lustracje województw ruskiego, podolskiego i bełskiego 1564–1565. Wyd. K. Chłapowski, H. Żytkowicz. Cz. 1. Warszawa–Łódź 1992
• Lustracja województwa ruskiego 1661–1665. Cz. 1: Ziemia przemyska i sanocka. Wyd. K. Arłamowski i W. Kaput. Wrocław–Warszawa–Kraków 1970
• Przyboś K.: Granice ziemi przemyskiej w czasach nowożytnych XVI – XVIII wiek. „Rocznik Przemyski” T. 29-30: 1993. Fragmenty jako Granice Ziemi Przemyskiej w czasach nowożytnych XVI-XVIII wiek w: Przemyśl > Wykaz tematów > Dawne wieki. Oprac. P. Jaroszczak. Przemyśl 2003. [1]
• Dr. Piotr Hrabyk, Ziemia Przemyska i Lwowska (szkic historyczno-geograficzny z mapą), Przemyśl, 1921

Linki zewnętrzne

• Krótka podróż po Ziemi Przemyskiej - ilustrowany artykuł na portalu Kresy24.pl