Zhaozhou Congshen

Zhaozhou Congshen (chiń. 趙州從諗 pinyin Zhàozhōu Cóngshěn; kor. 조주종심 Choju Chongsim; jap. 趙州従シン Jōshū Jūshin; wiet. Triệu Châu Tòng Thẩm, ur. 778, zm. 897) – jeden z najbardziej znanych mistrzów zen (właściwie chan) w starożytnych Chinach. Znany z błyskotliwych debat słownych (wenda), za pomocą których pokazywał swoim uczniom zen.

Zhaozhou Congshen

趙州從諗

Mistrz chan Zhaozhou Congshen
Data i miejsce urodzenia	778 Caozhou, obecnie w prow. Shandong
Data i miejsce śmierci	897 klasztor Guanyin w Zhaozhou
Szkoła	chan, twórczy kontynuator szkoły hongzhou
Nauczyciel	Nanquan Puyuan
Następca	Guangxiao Huijiao Guoqing Yuanfeng Muzhen Tulang
Zakon	Chan
Honorowy tytuł lub imię pośmiertne	Wielki Nauczyciel Granicy Prawdy
Słynny cytat	„Czy pies ma naturę buddy?” „Wu” (nie)

Życiorys

Pochodził z rodziny He z miasteczka Hexiang w Caozhou (w pobliżu dzisiejszego miasta Heze w prowincji Shandong). Został nowicjuszem w klasztorze Hutong jeszcze jako chłopiec. Jego pierwsze oświecenie nastąpiło w wieku 18 lat.

Pewnego dnia Zhaozhou zapytał Nanquana:

Co jest Drogą?

Nanquan odparł:

Codzienny umysł jest Drogą.

Zhaozhou spytał:

Czy ma ona jakiś kierunek?

Mistrz odparł:

Jeśli ma nawet najmniejsze ukierunkowanie, to jest skrzywiona.

Zhaozhou spytał:

Gdy osoba nie ma ukierunkowania, to jak może wiedzieć, że właśnie to jest Drogą?

Nanquan powiedział:

Droga nie jest ani przedmiotem wiedzy, ani przedmiotem niewiedzy. Wiedza jest złudna. Niewiedza jest nihilistyczna. Gdy niezaplanowana droga zostaje naprawdę osiągnięta, jest jak wielka pustka, szeroka i rozległa. Więc gdzież może tam być coś właściwego lub złego?

Po tych słowach Zhaozhou osiągnął oświecenie.

Stupa Mistrza Zhaozhou w klasztorze Bailin

Postanowił zostać pełnym mnichem i udał się w celu przyjęcia mnisiej ordynacji na górę Song. Po czym powrócił do mistrza chan Nanquana Puyuana do Jizhou, u którego praktykował przez kilkadziesiąt lat, aż do śmierci nauczyciela w 835 r. Był jego głównym i ulubionym uczniem

Ich najsłynniejsze spotkanie jest do dziś jednym z najważniejszych koanów w zenistycznych kręgach.

Wśród mnichów wschodniego i zachodniego skrzydła klasztoru rozgorzał spór o kota. Gdy Nanquan usłyszał wrzawę, złapał kota i powiedział: Jeśli ktoś z was powie właściwe słowo, oszczędzę życie kota. Nikt z 1000 mnichów nie potrafił powiedzieć żadnego słowa. Wtedy Nanquan brzytwą do golenia głowy przeciął kota na pół.

Gdy wieczorem do klasztoru powrócił Zhaozhou, mistrz opowiedział mu o całym incydencie. Po jego wysłuchaniu Zhaozhou bez słowa wstał, zdjął sandały, położył je sobie na głowie i wyszedł. Mistrz powiedział: Gdybyś tam wtedy był, ocaliłbyś kota!

Po śmierci Nanquana Zhaozhou wyruszył w 20-letnią wędrówkę po Chinach w celu spotkania się z wielkimi mistrzami tego okresu. Przebywał m.in. u takich nauczycieli jak Huangbo Xiyun, Jiashan Shanhui i Yanguan Qi’an.

Po wielu latach, w wieku 80 lat, mistrz osiadł w klasztorze Guanyin (観音), przemianowanym potem na Bailin (柏林寺) w dystrykcie Zhaozhou (skąd wziął się pierwszy człon jego nazwiska) w dzisiejszej prowincji Hebei. Nauczał w nim przez 40 lat, aż do swojej śmierci.

Zhaozhou nie założył własnej szkoły, gdyż był zbyt niezależny i wolnomyślicielski. Nie wyobrażał sobie, że może być „przodkiem” dla następnych pokoleń. Jednak wszystkie szkoły chan zwane „pięcioma domami” czerpały z jego nauk i stał się on źródłem inspiracji i mądrości.

Gdy minął już wiek 110 lat powiedział:

90 lat temu zobaczyłem ponad 80 oświeconych mistrzów linii [przekazu Dharmy] Mazu; wszyscy z nich byli twórczymi duszami. W późniejszych latach dążenie chanu stało się coraz bardziej strywializowane i podzielone [na sekty]. Odsunięty jeszcze dalej od pierwotnego ducha ludzi nadrzędnej mądrości, proces degeneracji będzie postępował z pokolenia na pokolenie.

Mistrz położył się na prawym boku i zmarł 2 dnia 11 miesiąca 897 r. Otrzymał pośmiertny tytuł „Wielki Nauczyciel Granicy Prawdy”.

Pozostawił po sobie 13 oświeconych uczniów.

Niestety w jakiś po śmierci mistrza nastąpił okres niepokojów i zamieszek, co spowodowało, że linia przekazu przetrwała do ok. 1000 roku.

Występuje w gong’anach 2, 9, 30, 41, 45, 52, 57, 58, 59, 64, 80, 96 z Biyan lu, 9, 10, 18, 39, 47, 57, 63 z Congrong lu i 1, 7, 11 14, 19, 31, 37 z Bezbramnej bramy.

Dzieła literackie

Jego nauki, mowy Dharmy został wydane jako Zhaozhou chanshi yulu (趙州禪師語錄). Mistrz chan szkoły caodong Yunmen Yanzhang (1565–1626) w swoim wstępie do wydania tego tekstu, przypisał utworzenie tego zbioru Wenyuanowi, uczniowi Zhaozhou. Jednak najpewniej jedyną przyczyną tego były kilkakrotne wzmianki w tekstach o tym uczniu.

Współcześni badacze raczej to odrzucają. Biografia bowiem zamieszczona w tej pracy została napisana przez innego ucznia mistrza Zhaozhou – Huiconga w 953 r. Ten tekst kończy się także notą zredagowaną przez Chengshi – mistrza ze szkoły chan fayan, ucznia Baizhanga Daohenga. Tekst ten był wydany już w połowie X w., a na pewno przed rokiem 1000.

Linia przekazu Dharmy zen

• 35/8 Mazu Daoyi (707–788) szkoła hongzhou
  • 36/9 Nanquan Puyuan (748–935)
    • 37/10 Zhaozhou Congshen (778–897)
      • 38/11 Yanyang Shanxin (bd)
      • 38/11 Yanyang Cunsu (bd)
      • 38/11 Yanyang Shanzhao (bd) zapewne jest to któryś z dwu powyższych uczniów Zhaozhou
      • 38/11 Huicong (bd)
      • 39/11 Guangxiao Huijiao (Jue Tiezi) (bd)
      • 39/11 Guoqing Yuanfeng (bd)
      • 39/11 Wenyuan (bd)
      • 39/11 Muzhen Tulang (bd)

Bibliografia

• Polskie tłumaczenie jego nauk (dokonane z przekładu angielskiego) można znaleźć w książce „Kamienny most. Nauczanie mistrza zen Chao-chou”, Miska ryżu 2004
• Andy Ferguson. Zen’s Chinese Heritage. Wisdom Publication. Boston, 2000 ISBN 0-86171-163-7.
• John C.H. Wu The Golden Age of Zen. Image Books (Doubleday). Nowy Jork, 1996 ISBN 0-385-47993-X.