Zdenko Knötgen
Zdenko Knötgen (ur. 2 lutego 1892 w Wiedniu, zm. 7 lutego 1959 w Grazu) – oficer cesarskiej i królewskiej Marynarki Wojennej, kapitan żeglugi wielkiej, w latach 20. XX wieku kapitan polskich transatlantyków. Ostatnim, jakim dowodził tuż przed wojną i w jej trakcie, był MS „Sobieski”.
 Załoga oficerska SS Pułaski. W środku widoczny kapitan Zdenko Knötgen | |
| Data i miejsce urodzenia |
2 lutego 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 lutego 1959 |
| Zawód, zajęcie | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys
edytuj15 czerwca 1911, po ukończeniu c. i k. Akademii Marynarki Wojennej w Rijece[1], został mianowany na stopień kadeta marynarki ze starszeństwem z 1 lipca tego roku, wcielony do c. i k. Marynarki Wojennej oraz przydzielony do załogi pancernika SMS „Radetzky”[2][3].
Walczył w czasie I wojny światowej[4]. 1 maja 1918 został mianowany na stopień porucznika okrętu liniowego[3].
W okresie międzywojennym uzyskał polskie obywatelstwo i był kapitanem polskich transatlantyków. Pierwszym statkiem, jakim dowodził w Polsce w latach 1922–1926, był masowiec „Wisła” (który został wyrzucony na mieliznę podczas sztormu 10 października 1926)[5], później SS Pułaski. Był bohaterem kilku opowiadań Karola Borchardta m.in. (Klejnoty i pretorianie). Jako syn Austriaka i Słowaczki słabo mówił po polsku, znany był jako „Kapitan Białe Mszy” co wzięło się z przekręconego przez niego powiedzenia o białych myszach. W trakcie II wojny światowej nieprzerwanie dowodził transatlantykiem Sobieski[6].
Kolekcjonował własnoręcznie schwytane i spreparowane motyle. Posiadał też oswojoną przez siebie samicę pająka ptasznika o imieniu Czikita[7]. Jego dewizą było Szczęśliwy, kto niepostrzeżenie przejdzie przez życie[8].
Po zakończeniu wojny kapitan Knötgen osiadł w Nowej Zelandii, by następnie przenieść się do Australii.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (1945)[6]
- Medal Morski Polskiej Marynarki Handlowej[9]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[10]
- Krzyż Wybitnej Służby (dwukrotnie, Wielka Brytania)[6]
- Krzyż Oficerski Orderu Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania)[6]
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami (Austro-Węgry)[3]
- Signum Laudis Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)[3]
- Signum Laudis Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)[3]
- Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)[3]
Przypisy
edytuj- ↑ Marineakademie Jahrgänge. kuk-kriegsmarine.at. [dostęp 2009-01-27].
- ↑ Rangliste 1911 ↓, s. 28, 187.
- ↑ a b c d e f Rangliste 1918 ↓, s. 31.
- ↑ Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine. dws.org.pl. [dostęp 2009-01-27].
- ↑ Jerzy Miciński, Księga statków polskich: 1918–1945. T.1, Gdańsk: Polnord-Oskar, 1996, ISBN 83-86181-23-0, s. 143–149.
- ↑ a b c d Krzyże zasługi ↓.
- ↑ Karol Borchardt: Znaczy Kapitan, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1980, ISBN 83-215-5164-5, s. 278.
- ↑ Karol Borchardt: Szaman morski, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1985, ISBN 83-215-5190-4, s. 252.
- ↑ Knötgen, Zdenko – TracesOfWar.com [online], tracesofwar.com [dostęp 2021-01-29].
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.
Bibliografia
edytuj- Rang- und Einteilungs.iste der k. u. k. Kriegsmarine. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1911-09-06. (niem.).
- Rangliste der k. u. k. Kriegsmarine. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
- Krzyże zasługi z mieczami dla Polskiej Marynarki Handlowej. „Polska na Morzach”. 27, s. 10–11, czerwiec–lipiec 1945. Londyn: Committee of Poland on the Seas.