Zamek Gryżów (również Zamek Mauerberg) – zamek wybudowany około XIII wieku nad rzeką Ścinawą Niemodlińską, na terenie późniejszych Piorunkowic. Zniszczony około XV wieku.

Zamek Gryżów
Zamek Mauerberg
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Miejscowość

Piorunkowice

Typ budynku

zamek

Styl architektoniczny

gotyk

Rozpoczęcie budowy

XIII wiek

Zniszczono

1430

Położenie na mapie gminy Prudnik
Mapa konturowa gminy Prudnik, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Zamek Gryżów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Zamek Gryżów”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Zamek Gryżów”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zamek Gryżów”
Ziemia50°24′06,2″N 17°30′16,6″E/50,401722 17,504611

Historia

edytuj

Zamek gotycki[1] został wzniesiony nad rzeką Ścinawą Niemodlińską, przy dwóch szlakach handlowych. Pierwszy z nich prowadził z Wrocławia do Ołomuńca przez Nysę, Prudnik i Opawę, a drugi do Krakowa m.in. przez Białą i Głogówek[2]. Na ziemi prudnickiej była to druga pod względem znaczenia twierdza po zamku Wogendrüssel w Prudniku[3].

Według niemieckiego badacza lokalnej historii Alfonsa Nowacka(inne języki) zamek nosił nazwę Schweinsdorf, od ówczesnej nazwy Piorunkowic, a także Mauerberg (pol. murowana góra) i roten Hausberg (pol. góra czerwonego domu). W dawnych dokumentach występował on pod nazwą sąsiedniej wsi Gryżów[2].

Według historyka Zbigniewa Bereszyńskiego zamek zbudowany został w okresie kolonizacji miejscowych terenów pod koniec XIII wieku. Według Alfonsa Nowacka za założenie Gryżowa (oraz Lubrzy, Czyżowic i Prężyny) odpowiada śląski rycerz Jan Sybocic (Johannes Sibote)[2], który zmarł w 1233[4]. Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1358[2].

W dokumencie księcia Henryka VIII Wróbla wystawionym w Prudniku 2 lipca 1392 występuje świadek Mikołaj z Gryżowa, który mógł być kasztelanem zamku. W dokumencie książąt Bolka V i Bernarda z Głogówka wymieniony jest Herburt z Gryżowa[5].

Król Czech Zygmunt Luksemburski w 1421 wraz z mieszkańcami Wrocławia, Środy Śląskiej i Namysłowa zaoferował Herburtowi pomoc w walce z wojskami husyckimi. Nie wiadomo, czy zamek Gryżów bronił się przed Husytami. Alfons Nowack, powołując się na Förstera, pisze: „Husyci przebywali w Gryżowie 14 dni i zamek nie został już odbudowany. Pierwsze nie jest prawdopodobne, ponieważ po 13 marca 1428 r. następował jeszcze pochód (husytów), a 18 dnia tego samego miesiąca nastąpiło spotkanie wojsk husyckich w Nysie – Starym Mieście, które pokonało wojska Konrada bez zajmowania miasta. O tym, że zamek Gryżów, który zresztą minimalnie został zniszczony, ponownie odbudowano, poświadczają jasno źródłowe dokumenty dotyczące wojen husyckich”[5].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Andrzej Dereń, Projekt Mauerberg – Zamek Gryżów: Chcemy przywrócić temu miejscu pamięć [online], 25 kwietnia 2018 [dostęp 2020-05-05] (pol.).
  2. a b c d Andrzej Dereń, Projekt Mauerberg – Zamek Gryżów (cz. 2): Kto zbudował zamek? [online], 6 maja 2018 [dostęp 2020-05-05] (pol.).
  3. Projekt Mauerberg – zamek Gryżów. [online], projektmauerberg.blogspot.com [dostęp 2020-05-05] (pol.).
  4. Uchwała Nr LI/769/2010 Rady Miejskiej w Prudniku z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie zatwierdzenia Planu Odnowy Miejscowości Czyżowice.
  5. a b Andrzej Dereń, Projekt Mauerberg – Zamek Gryżów (cz. 3): Potęga i zagłada [online], 2 czerwca 2018 [dostęp 2020-05-05] (pol.).