Wybory parlamentarne we Włoszech w 1994 roku

Wybory parlamentarne we Włoszech w 1994 roku odbyły się 27 i 28 marca 1994. W ich wyniku wybrano członków Izby Deputowanych i Senatu XII kadencji. Były to wybory przedterminowe, przeprowadzone dwa lata po wyborach do parlamentu XI kadencji.

Tło wyborów

Potrzeba kolejnych wyborów wynikała z kryzysu politycznego, który dotknął włoską scenę polityczną. Seria ujawnianych afer korupcyjnych (tzw. Tangentopoli) z udziałem przedstawicieli tradycyjnych ugrupowań doprowadziła do poważnych przekształceń w dotychczasowym układzie partyjnym. Spośród współrządzących od 1980 ugrupowań koalicji Pentapartito rozwiązaniu uległy Chrześcijańska Demokracja i Partia Liberalna, pozostałe zaś (w tym Włoska Partia Socjalistyczna) marginalizacji. Spośród partii nierządzących zmiany jeszcze przed poprzednimi wyborami dotknęły Partię Komunistyczną, w trakcie XI kadencji doszło nadto do przekształceń we Włoskim Ruchu Społecznym. Na bazie dotychczasowych formacji powstawały nowe partie polityczne, skupiające zarówno dotychczasowych działaczy politycznych, jak i przyciągające nowe osobowości. Wśród tych ostatnich znalazł się mediowy magnat Silvio Berlusconi, który jesienią 1993 powołał Forza Italia (do której wstąpiło wielu chadeków, socjalistów i liberałów).

Uchwalona w trakcie XI kadencji parlamentu nowa ordynacja wyborcza do obu izb przewidywała po raz pierwszy wybory mieszane. W okręgach jednomandatowych wybierano 475 posłów i 232 senatorów. 155 członków Izby Deputowanych i 83 członków Senatu zostało wyłonionych proporcjonalnie. Przed wyborami główne siły polityczne zorganizowały się w bloki wyborcze, wystawiając wspólne listy w wyborach senackich oraz w wyborach większościowych do niższej izby parlamentu.

Centroprawica skupiła się wokół Silvia Berlusconiego i jego Forza Italia, z którą ścisłą współpracę nawiązało Centrum Chrześcijańsko-Demokratyczne (powstałe z chadecji), a także dwie nowe małe partie Unia na rzecz Centrum i Biegun Liberalno-Demokratyczny. W południowych regionach koalicja wspólnie z Sojuszem Narodowym wystartowała jako Biegun Dobrego Rządu, w północnych okręgach wyborczych razem z Ligą Północną tworzyła listy wyborcze Bieguna Wolności (Sojusz Narodowy w tych regionach startował oddzielnie). W części regionów listy centroprawicy wspierane były też przez środowisko radykałów skupione wokół Marca Pannelli.

Drugi blok powstał wokół obu ugrupowań postkomunistycznych. Sojusz Postępowców, zawiązany przez Achille Occhetto, tworzyły wywodzące się z PCI Demokratyczna Partia Lewicy i Odrodzenie Komunistyczne, zmarginalizowana Włoska Partia Socjalistyczna, antykorupcyjny Ruch na rzecz Demokracji – Sieć, Federacja Zielonych, Sojusz Demokratyczny (utworzony w 1993 przez dawnych republikanów i komunistów), Społeczni Chrześcijanie (utworzona w 1993 przez dawnych chadeków).

Trzeci sojusz wyborczy pod nazwą Pakt dla Włoch zawiązały największa z powstałych po rozwiązaniu chadecji formacja, tj. Włoska Partia Ludowa, a także ugrupowanie Pakt Segniego, zorganizowany przez Mariotta Segniego i kilka centrowych ugrupowań (w tym PRI).

W wyborach zwycięstwo odniosła centroprawica, jednak gabinet Silvia Berlusconiego wkrótce upadł przez wycofanie się z niego Ligi Północnej. Niemożność stworzenia większości rządowej doprowadziła do kolejnych przedterminowych wyborów w 1996.

Wyniki

Wybory do Izby Deputowanych XII kadencji

Kwota proporcjonalna

Lista wyborcza	Głosy	%	Miejsca
Forza Italia-CCD	8 136 135	21,01	30
Demokratyczna Partia Lewicy	7 881 646	20,36	38
Sojusz Narodowy	5 214 133	13,47	23
Włoska Partia Ludowa	4 287 172	11,07	29
Liga Północna	3 235 248	8,36	11
Odrodzenie Komunistyczne	2 353 946	6,05	11
Pakt Segniego	1 811 814	4,68	13
Lista Pannelli	1 359 283	3,51	–
Federacja Zielonych	1 047 268	2,70	–
Włoska Partia Socjalistyczna	849 429	2,19	–
Ruch na rzecz Demokracji – Sieć	719 841	1,86	–
Sojusz Demokratyczny	456 114	1,18	–
SVP	231 842	0,60	–
Socjaldemokracja na rzecz Wolności	179 495	0,46	–
Pozostałe	953 677	2,5	–
Razem	38 717 043	100	155

Okręgi jednomandatowe

Lista wyborcza	Głosy	%	Miejsca
Sojusz Postępowców	12 632 680	32,81	164
Biegun Wolności	8 767 720	22,77	164
Pakt dla Włoch	6 019 038	15,63	4
Biegun Dobrego Rządu	5 732 890	14,89	129
Sojusz Narodowy	2 566 848	6,66	8
Forza Italia-CCD	679 154	1,76	1
Lista Pannelli	432 666	1,12	–
SVP	188 017	0,49	3
Socjaldemokracja na rzecz Wolności	147 493	0,38	–
Pozostałe	1 337 652	3,49	–
Razem	38 504 158	100	475

Senat XII kadencji

Lista wyborcza	Głosy	%	Jednomandatowe	Proporcjonalne	Razem
Sojusz Postępowców	10 881 320	32,90	96	26	122
Biegun Wolności	6 570 468	19,87	74	8	82
Pakt dla Włoch	5 526 090	16,69	3	28	31
Biegun Dobrego Rządu	4 544 573	13,74	54	10	64
Sojusz Narodowy	2 077 934	6,28	–	8	8
Lista Pannelli-Reformatorzy	767 765	2,32	–	1	1
Partia Emerytów	250 637	0,76	–	–	–
Liga Lombardzka Alpejska	246 046	0,74	–	1	1
SVP	217 137	0,66	3	–	3
Liga Autonomii Wenecji	165 370	0,50	–	–	–
Forza Italia-CCD	149 965	0,45	–	1	1
Pozostałe	1 684 244	5,09	2	–	2
Razem	33 081 549	100	232	83	315

Podział miejsc pomiędzy partie

Lista	Izba Deputowanych	Senat
Forza Italia	107	34
Sojusz Narodowy	109	48
Liga Północna	117	60
Centrum Chrześcijańsko-Demokratyczne	27	12
Lista Pannelli	6	2
Listy centroprawicy łącznie	366	156
Demokratyczna Partia Lewicy	109	75
Odrodzenie Komunistyczne	39	18
Federacja Zielonych	11	7
Włoska Partia Socjalistyczna	14	6
Ruch na rzecz Demokracji – Sieć	6	6
Sojusz Demokratyczny	18	10
Społeczni Chrześcijanie	5	–
Niezależni	11	–
Sojusz Postępowców łącznie	213	122
Włoska Partia Ludowa	33	31
Pakt Segniego	13	–
Pakt dla Włoch łącznie	46	31
SVP	3	3
Na rzecz Valléé d’Aoste	1	1
Liga Akcji Południowej	1	–
Liga Lombardzka Alpejska	–	1
Grupa Magrisa	–	1
Razem	630	315

Bibliografia

• Archivio Storico delle Elezioni. interno.it. [dostęp 2016-11-19]. (wł.).