Wdżary Wyżne
Wdżary Wyżne (856 m) – mało wybitny wierzchołek w Pasmie Radziejowej Beskidu Sądeckiego. Znajduje się na północno-wschodnim grzbiecie Wielkiej Przehyby, który poprzez Wietrzne Dziury, Wdżary Wyżne i Połom opada do doliny Popradu w Rytrze. Wschodnie stoki Wdżarów Wyżnych opadają do doliny potoku Borsudzyny (jeden z dopływów potoku Wielka Roztoka), stoki zachodnie do doliny Przysietnickiego Potoku. Sam wierzchołek Wdżarów Wyżnych jest zalesiony, ale przez prześwity między drzewami i zarastającą polanę widok na Halę Konieczną i głęboką dolinę Wielkiej Roztoki i jej otoczenie[1].
 Polana Wdżary Wyżne i widok na wschodnią stronę | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
856 m n.p.m. |
Położenie na mapie Beskidu Sądeckiego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°28′48,9″N 20°36′53,0″E/49,480250 20,614722
| |
Poniżej wierzchołka, na północnym grzbiecie znajduje się polana Wdżary Wyżne. Roztaczają się z niej ograniczone widoki na zachodnią stronę (na Beskid Wyspowy i Kotlinę Sądecką. Nazwa tej polany, podobnie, jak i znajdującej się niżej polany Wdżary Niżne pochodzi zapewne od sposobu otrzymywania polan przez wypalanie (tzw. cyrhlenie). Dawniej była intensywnie eksploatowana, po II wojnie światowej coraz mniej, później wcale. Od dawna nieużytkowana polana stopniowo zarasta lasem ze szkodą dla różnorodności biologicznej i walorów widokowych[2]. W okresie największej pasterskiej eksploatacji gór (przed II wojną światową) północny grzbiet Wielkiej Przehyby był w dużym stopniu bezleśny; na mapie WIG z 1930 zaznaczone jest ok. 25 polan na tym grzbiecie[2]. Na mapie Compass można jeszcze odnaleźć nazwy niektórych z nich: Tylowska, Krzyżówka Wyżna, Krzyżówka Niżna, Wybrochsko, Wdżary Wyżne i Niżne, Wychody, Paszkowa, Kanarkówka[3]. Obecnie jest to grzbiet niemal całkowicie zalesiony; tylko Kanarkówka częściowo jest koszona, pozostałe polany już zarosły lub zarastają lasem.
Przy szlaku turystycznym powyżej polany Wdżary Wyżne znajduje się na drzewie tabliczka informująca, że w tym miejscu piorun zabił przewodniczkę beskidzką Iwonę Kamińską i jej 2,5-letniego syna[2].
Z rzadkich w Polsce gatunków roślin rośnie tutaj ostrożeń głowacz[4].
Szlaki turystyczne
edytuj
– niebieski: Rytro – dolina Wielkiej Roztoki – Wdżary Niżne – Wdżary Wyżne – Wietrzne Dziury – rozdroże Zwornik – rozdroże pod Wielką Przehybą – Przehyba
Przypisy
edytuj- ↑ Beskid Sądecki. Mapa 1:50 000. Piwniczna: Agencja Wyd. „Wit” s.c.. ISBN 83-915737-3-7.
- ↑ a b c Bogdan Mościcki: Beskid Sądecki i Małe Pieniny. Pruszków: Oficyna Wyd. „Rewasz”, 2007. ISBN 978-83-89188-65-6.
- ↑ Geoportal. [dostęp 2010-07-15].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.