Wasilij Błochin
Wasilij Michajłowicz Błochin, ros. Василий Михайлович Блохин (ur. 26 grudnia 1894?/7 stycznia 1895 w guberni włodzimierskiej, zm. 3 lutego 1955 w Moskwie) – funkcjonariusz radzieckiego aparatu bezpieczeństwa państwowego w stopniu generała majora, w latach 1923–1953 naczelnik Wydziału Komendanckiego w Zarządzie Administracyjno-Gospodarczym OGPU, następnie naczelnik tego samego wydziału w Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych (NKWD) i w Ministerstwie Bezpieczeństwa Państwowego (MGB), członek ochrony Józefa Stalina. Przyjmuje się, że w okresie od 1926 do 1953 własnoręcznie zastrzelił 10-15 tys. ludzi[1], choć niektórzy historycy mówią o większej liczbie ofiar Błochina (nawet 50 tys. zamordowanych)[2]. W 1940 roku rozstrzeliwał polskich jeńców wojennych w piwnicach Obwodowego Zarządu NKWD w Kalininie (obecnie Twer) jako jeden z wykonawców zbrodni katyńskiej[3].
| |
 generał major
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1926–1953 |
| Formacja | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
        
| |
Życiorys
edytujW dzieciństwie i młodości pracował jako pastuch, stajenny i murarz, później na roli w gospodarstwie ojca. W czasie I wojny światowej od 5 czerwca 1915 był żołnierzem w armii carskiej – młodszy podoficer w 82 pułku piechoty we Włodzimierzu i starszy podoficer 218 Gorbatowskiego Pułku Piechoty na froncie niemieckim, ranny, leczył się w szpitalu w Połocku do 29 grudnia 1917. Po rewolucji październikowej opowiedział się po stronie bolszewików, 25 października 1918 zgłosił się ochotniczo do Janowskiego Komisariatu Wojskowego w rejonie suzdalskim. Od wiosny 1921 był członkiem RKP(b) i funkcjonariuszem WCzK. Pierwszą egzekucję przeprowadził w sierpniu 1924 na Łubiance. To jemu Stalin powierzał wykonywanie wyroków szczególnej wagi. Uczestniczył w realizacji czystek politycznych z lat 1936–1938 i późniejszych, wykonując wyroki między innymi na Lwie Kamieniewie, Grigoriju Zinowjewie, Michaile Tuchaczewskim i Nikołaju Jeżowie. Błochinowi przypisuje się także zabicie pisarza Izaaka Babla[4]. Podczas pracy w organach bezpieczeństwa 1932 zaocznie zdał egzaminy do uczelni technicznej i ukończył 3 lata wydziału budowlanego w Instytucie Podwyższania Kwalifikacji dla Pracowników Inżynieryjno-Technicznych. Od 1935 był kapitanem, od 1940 majorem bezpieczeństwa państwowego.
Po wybuchu II wojny światowej był jednym z głównych organizatorów i wykonawców zbrodni katyńskiej jako członek grupy operacyjnej, w skład której weszli także major NKWD Nikołaj Siniegubow i kombryg Michaił Kriwienko. Kierował bezpośrednio egzekucjami na polskich oficerach z obozu filtracyjno-represyjnego w Ostaszkowie, wykonując wiele wyroków osobiście. Egzekucje trwały od 5 kwietnia 1940 w budynku przy ul. Sowieckiej 2 w Kalininie (obecnie Twer). Ofiary mordu chowane były w Miednoje na terenie letniskowym kalinińskiego NKWD. Zamordowano co najmniej 6300 polskich oficerów i funkcjonariuszy Policji Państwowej i Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP). Za udział w akcji Błochin został nagrodzony premią w wysokości miesięcznego uposażenia. W 1943 mianowany pułkownikiem, a w lipcu 1945 generałem majorem bezpieczeństwa państwowego.
Wasilij Błochin wprowadził też wiele usprawnień do pracy NKWD, m.in. zastąpił szybko nagrzewające się rewolwery Nagant niemieckimi Waltherami PP i nakazał zaadaptowanie skórzanych fartuchów używanych w rzeźniach tak, aby mundur funkcjonariusza NKWD pozostał „zawsze czysty i schludny”. Według zeznań gen. Dmitrija Tokariewa, w 1940 roku szefa Obwodowego Zarządu NKWD w Kalininie, złożonych w marcu 1991 przed rosyjskim prokuratorem Anatolijem Jabłokowem, przygotowania Błochina do rozstrzeliwania więźniów wyglądały następująco:
Jabłokow: Czy to było już w pierwszy dzień?
Tokariew: To było już w pierwszy dzień. Tak więc poszliśmy. I wówczas zobaczyłem całą tę grozę. Przyszliśmy tam. Po kilku minutach Błochin włożył swoją odzież specjalną: brązową skórzaną czapkę, długi skórzany brązowy fartuch, skórzane brązowe rękawice z mankietami powyżej łokci. Na mnie wywarło to ogromne wrażenie – zobaczyłem kata [...][5]
Po śmierci Józefa Stalina w 1953 roku Błochin przeszedł na emeryturę. 23 listopada 1954 roku został pozbawiony stopnia generała postanowieniem Rady Ministrów ZSRR nr 2349-1118ss jako osoba, która zdyskredytowała się w czasie pracy w organach [...] niegodna w związku z tym zaszczytnego stopnia generała. Zmarł 3 lutego 1955 roku na zawał serca[6] (taka przyczyna zgonu jest podana w dokumentacji medycznej; według zeznań Dmitrija Tokariewa zastrzelił się[7]). Pochowany w alei zasłużonych Cmentarza Dońskiego w centrum Moskwy, gdzie znajduje się jego okazały pomnik nagrobny ozdobiony krzyżem prawosławnym i napisem: „Wieczna pamięć”, z wizerunkiem Błochina w mundurze generalskim[4][8].
Odznaczenia
edytuj- Order Lenina (1945)
- Order Czerwonego Sztandaru (trzykrotnie – 1940, 1944 i 1949)
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1943)
- Order „Znak Honoru” (1937)
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (1945)
- Order Czerwonej Gwiazdy (1936)
- Odznaka „Honorowy Funkcjonariusz Bezpieczeństwa” (dwukrotnie)
Przypisy
edytuj- ↑ Cпецвыпуск «Правда ГУЛАГа, 02.08.2010, №10 (31): Резюме. novayagazeta.ru, 2 sierpnia 2010. [dostęp 2013-10-24]. (ros.).
- ↑ Биография Василий Блохин. peoples.ru. [dostęp 2013-10-24]. (ros.).
- ↑ Zeznanie Tokariewa, „Zeszyty Katyńskie” (nr 3), Warszawa 1994.
- ↑ a b Pomnik kata polskich oficerów; „wieczna pamięć” wiadomosci.onet.pl, 2 sierpnia 2010 [dostęp 2011-07-25].
- ↑ Zeznanie Tokariewa, „Zeszyty Katyńskie” (nr 3), Warszawa 1994, s. 36.
- ↑ Nikita Pietrow, Человек в кожаном фартуке (ros.) novayagazeta.ru, 2 sierpnia 2010 [dostęp 2011-07-25].
- ↑ Zeznanie Tokariewa, „Zeszyty Katyńskie” (nr 3), Warszawa 1994, s. 21, 41.
- ↑ Евгения Альбац: Палачи и жертвы. newtimes.ru. [dostęp 2013-10-24]. (ros.).
Bibliografia
edytuj- Krzysztof Kęcik, Wasilij Błochin. Kat Stalina, [w:] „Focus Historia”, nr 6/2007.
- Nikita Pietrow, Kto zabijał Polaków strzałem w tył głowy w Katyniu, Charkowie i Twerze, [w:] „Zeszyty Katyńskie” (nr 24), Warszawa 2009, s. 176–202 (tekst rosyjski: Никита Петров, «Даже собаки от нас шарахались». Признания палачей, расстрелявших поляков и награжденных за это novayagazeta.ru, 7 lipca 2008 [dostęp 2011-08-29]).
- Nikita Pietrow, Psy Stalina, Warszawa 2012.
- Н. В. Петров, К. В. Скоркин, Кто руководил НКВД 1934–1941, Москва 1999. ISBN 5-7870-0032-3.
Linki zewnętrzne
edytuj- Biografia na stronie rosyjskiego Stowarzyszenia „Memoriał” (ros.)
- Fotografia nagrobka Wasilija Błochina na Cmentarzu Dońskim w Moskwie. img.istpravda.com.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)]. istpravda.com.ua [dostęp 2011-10-30]
