Ulica Wiślna w Krakowie
Ulica Wiślna – ulica w Krakowie, w dzielnicy I Stare Miasto, na Starym Mieście.
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||
 Widok ulicy na północny wschód, w stronę Rynku Głównego, po remoncie | |||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||
| Długość |
ok. 170 m. | ||||||||||||||||||||||||
| Plan | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Krakowa  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||
 50°03′39,0″N 19°56′06,0″E/50,060833 19,935000
| |||||||||||||||||||||||||
Wytyczona została w czasach lokacji miasta, w 1257 roku[1]. Jej nazwa występowała już w 1311 roku. Prowadziła od Rynku w stronę Wisły i portu rzecznego[2]. Kończyła się bramą nazywaną Wiślną lub Wodną rozebraną na początku XIX wieku[3]. Jej naturalnym przedłużeniem jest Ulica Zwierzyniecka.
Od strony Rynku znajdował się dom książąt Mazowieckich a od strony ul. św. Anny dom „krwawego burmistrza” Erazma Czeczotki. Rozmus, czyli Erazm Czeczotka był „zaciekłym pieniaczem, niezmiernie chciwym lichwiarzem, oddanym niepohamowanej żądzy użycia i gorącym wielbicielem Wenery...” – tak opisuje burmistrza Józef Muczkowski w książce „Krwawy burmistrz – kartka z dziejów mieszczaństwa krakowskiego w XVI wieku” wydanej przez Bibliotekę Krakowską w roku 1935[4]. Budynek pochodzi z roku 1561, wzniesiony przez Gabriela Słońskiego i Ambrożego Morosiego, wielokrotnie był przebudowywany. Przed drugą wojną światową mieściła się tu restauracja o secesyjnych wnętrzach, a na I piętrze kawiarnia „Secesja”. Z czasów renesansu zachowały się od strony podworca kamienne detale.
W 1409 r. wybudowano Bursę Ubogich na rogu z ul. Gołębią. Przeznaczona miała być dla studentów. Bursę Ubogich odnowił i rozbudował ok. 1462 r. Jan Długosz. W 2 poł. XVI w. królowa Anna Jagiellonka przeznaczyła na jej restaurację znaczną sumę – bursę zaczęto nazywać Jagiellońską. W 1786 r. budynek Bursy Ubogich przeznaczono na Bursę Chirurgów. W początkach XIX wieku znajdowały się tu koszary wojskowe, doprowadziło to do znacznej dewastacji gmachu. Władze Uniwersytetu z powodu braku środków na odbudowę sprzedały budynek w 1838 r. Nowy właściciel rozebrał stare mury Bursy i wybudował na jej miejscu klasycystyczną kamienicę.
Przy ulicy znajduje się skrzydło pałacu Biskupiego, gdzie do końca kwietnia 2021 roku mieściła się m.in. redakcja „Tygodnika Powszechnego”[5]. Pierwsze wzmianki o rezydencji w obecnym miejscu pochodzą z końca XIV wieku. W połowie XVII w. został gruntownie rozbudowany. Rozbudowę wiąże się z biskupem Piotrem Gembickim (lata rządów 1642–1657). Powstał wczesnobarokowy budynek na planie nieregularnego czworokąta skupiony wokół dziedzińca. Zachowano większość dawniejszych elementów architektonicznych. W wyniku tego powstał monumentalny budynek z szeroką fasadą południową flankowaną w narożach belwederami. Funkcję wejścia głównego pełnił portal wejścia od ul. Wiślnej. Z tego okresu pochodzi m.in. obecny portal wejścia od ul. Franciszkańskiej.
-
Ulica widziana z Rynku Głównego -
Ulica Wiślna, widok od strony Plant -
ul. Wiślna 3
Kamienica -
ul. Wiślna 5
Zabytkowa kamienica -
ul. Wiślna 10
Zabytkowa kamienica
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Elżbieta Supranowicz: Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1995, s. 193. ISBN 83-85579-48-6.
- ↑ Jerzy Kossowski, Leszek Ludwikowski, Ulicami Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1968, s. 98.
- ↑ Jan Adamczewski Kraków od A do Z, KAW Kraków
- ↑ Gazeta Kraków
- ↑ Wiślna 12. Wszystkie światy pod jednym adresem. [online], tygodnikpowszechny.pl, 13 kwietnia 2021 [dostęp 2021-05-02] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Encyklopedia Krakowa, wyd. PWN, Warszawa-Kraków 2000.
- Wiślna, ulica. W: Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1995, s. 193. ISBN 83-85579-48-6.