Tyja

Tyja^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Etiopia
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, IV
Numer ref.	12
Region	Afryka
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1980; na 4. sesji
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Tyja
ጢያ
	; Tyja – kamienne stele
Państwo	Etiopia
Populacja (2007); • liczba ludności	; 1,937
	Położenie na mapie Etiopii Tyja
	8°26′N 38°37′E/8,433333 38,616667
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tyja^[2] (amhar. ጢያ) – miasto w środkowej Etiopii, w regionie administracyjnym Jedebub Byhierocz, Byhiereseboczynna Hyzbocz. W pobliżu znajduje się stanowisko archeologiczne z 36 kamiennymi stelami, które najprawdopodobniej wyznaczają miejsce nekropoli.

W 1980 roku stanowisko w Tyji zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Geografia

Tyja leży w środkowej Etiopii, w regionie administracyjnym Jedebub Byhierocz, Byhiereseboczynna Hyzbocz, na południe od Addis Abeby, ok. 40 km od Melka Awash^[3]. Ok. 500 od miejscowości znajduje się stanowisko archeologiczne ze średniowiecznymi stelami^[3].

Stanowisko archeologiczne

Jedno ze 160 stanowisk archeologicznych w regionie Soddo, gdzie znaleziono stele^[4]. Stele o wysokości 2–5 metrów budowano z ryolitu^[5].

Na stanowisku w Tyji odkryto 36 kamiennych steli, z których 32 są bogato rzeźbione, a ornamenty – niespotykane nigdzie indziej^[6] – mają bliżej nieznane znaczenie symboliczne^[4]. Na niektórych stelach znajdują się symboliczne przedstawienia mieczy^[6]. Wiele steli ozdobionych jest symbolem „Y”^[5].

Niewiele wiadomo na temat pochodzenia steli oraz ich budowniczych^[3]. Znajdowało się tu zapewne 46 steli wzniesionych pomiędzy X–XV wiekiem^[6]. Podczas badań archeologicznych odkryto tu liczne groby^[6], osób wieku od 18 do 30 lat^[3]. Stele najprawdopodobniej wyznaczają miejsce nekropoli^[5].

W 1980 roku stanowisko w Tyji zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[4].

Galeria

Stele w Tyji
Symbol miecza na jednej ze steli

Przypisy

↑ Central Statistical Agency: Census Tabular Report – SNNPR-1. [dostęp 2016-01-17]. (ang.).
↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski przy Głównym Geodecie Kraju: Afryka. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2004, s. 68, seria: Nazewnictwo Geograficzne Świata. [dostęp 2016-01-16].
↑ ^a ^b ^c ^d Jean-Bernard Carillet, Stuart Butler, Dean Starnes: Ethiopia & Eritrea. Lonely Planet, 2009, s. 170. ISBN 978-1-74104-814-8. [dostęp 2016-01-16].
↑ ^a ^b ^c UNESCO: Tiya. [dostęp 2016-01-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Niall Finneran: The Archaeology of Ethiopia. Routledge, 2013. ISBN 978-1-136-75551-4. [dostęp 2016-01-16].
↑ ^a ^b ^c ^d UNESCO: Tiya - Prehistoric site. [dostęp 2016-01-10]. (ang.).

Linki zewnętrzne

UNESCO: Tiya (UNESCO/NHK). [w:] Youtube [on-line]. [dostęp 2016-01-17]. (ang.).

[2] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[3] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[CSA-1] Central Statistical Agency: Census Tabular Report – SNNPR-1. [dostęp 2016-01-17]. (ang.).

[ksng-4] Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski przy Głównym Geodecie Kraju: Afryka. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2004, s. 68, seria: Nazewnictwo Geograficzne Świata. [dostęp 2016-01-16].

[Carillet170-5] Jean-Bernard Carillet, Stuart Butler, Dean Starnes: Ethiopia & Eritrea. Lonely Planet, 2009, s. 170. ISBN 978-1-74104-814-8. [dostęp 2016-01-16].

[unesco1-6] UNESCO: Tiya. [dostęp 2016-01-10]. (ang.).

[Finneran-7] Niall Finneran: The Archaeology of Ethiopia. Routledge, 2013. ISBN 978-1-136-75551-4. [dostęp 2016-01-16].

[unesco2-8] UNESCO: Tiya - Prehistoric site. [dostęp 2016-01-10]. (ang.).

[2]

[1]

[a]

[b]

[3]

[4]

[5]

[6]