Trojańczycy
Trojańczycy, trojańczyki, planetoidy trojańskie – dwie grupy planetoid krążących wokół Słońca po orbitach bardzo podobnych do orbity Jowisza. Obiegają Słońce, pozostając w pobliżu punktów libracyjnych położonych na orbicie planety (w wierzchołkach dwóch trójkątów równobocznych o podstawie będącej odcinkiem Słońce–Jowisz). Znaczenie tego terminu zostało później rozszerzone na planetoidy towarzyszące innym planetom.
Historia odkryć
edytujPierwszą odkrytą planetoidą trojańską była (588) Achilles, o średnicy około 135 km, odkryta przez niemieckiego astronoma Maxa Wolfa w 1906 roku. Największe spośród tych obiektów nazwano imionami bohaterów wojny trojańskiej, opisanej w Iliadzie Homera.
Planetoidy należące do „obozu greckiego” wyprzedzają Jowisza w jego ruchu orbitalnym, poruszając się wokół punktu libracji L4, znajdującego się na orbicie 60° przed planetą, a te należące do „obozu trojańskiego” podążają za planetą, wokół punktu L5, znajdującego się na orbicie 60° za Jowiszem. Są jednak odstępstwa od tej reguły, ponieważ (624) Hektor znajduje się w „obozie greckim”, a (617) Patroclus – w „obozie trojańskim”.
Największą spośród planetoid trojańskich jest (624) Hektor, o rozmiarach 370×200 km. Posiada on niewielki księżyc.
Późniejsze odkrycia
edytujW latach 80. XX wieku odkryte zostały pierwsze księżyce trojańskie, dzielące orbitę z większymi satelitami planety – w układzie księżyców Saturna. W latach 90. XX wieku i na początku wieku XXI okazało się, że planetoidy trojańskie znajdują się także na orbitach innych planet.
Według stanu na 28 września 2024 roku znane były następujące planetoidy trojańskie[1]:
| Planeta | W pobliżu L4 | W pobliżu L5 | Lista |
|---|---|---|---|
| Merkury | 0 | 0 | |
| Wenus | 0 | 0 | |
| Ziemia | 2 | 0 | 2010 TK7[2], 2020 XL5 |
| Mars | 2 | 14 | trojańczycy Marsa |
| Jowisz | 8969 | 5025 | obóz grecki, obóz trojański |
| Saturn | 0 | 0 | |
| Uran | 1 | 0 | 2011 QF99[3] |
| Neptun | 27 | 4 | trojańczycy Neptuna |
Zobacz też
edytuj- obiekt koorbitalny
- planeta trojańska (hipotetyczna)
- rodzina planetoidy Hilda
- paczka trojańska – pojęcie z mechaniki kwantowej
Przypisy
edytuj- ↑ Trojan Minor Planets. IAU Minor Planet Center. [dostęp 2022-09-28]. (ang.).
- ↑ Martin Connors, Paul Wiegert, Christian Veillet. Earth’s Trojan asteroid. „Nature”. 475, s. 481–483, 2011-07-28. DOI: 10.1038/nature10233. [dostęp 2024-11-03]. (ang.).
- ↑ Jacob Aron: Astrophile: Mighty Trojan found marching with Uranus. New Scientist, 2013-03-28. [dostęp 2013-04-29]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- List Of Earth Trojans (ang.)
- List Of Martian Trojans (ang.)
- List Of Jupiter Trojans (ang.)
- List Of Uranus Trojans (ang.)
- List Of Neptune Trojans (ang.)