Taper
Taper – w niemym kinie osoba grająca na pianinie lub organach teatralnych, improwizująca podkład muzyczny do wyświetlanych scen[1][2]. Samo słowo wywodzi się z języka francuskiego taper i oznaczało między innymi: pisanie na maszynie, stukanie, stukanie w klawisze[2][3].
W pierwotnym znaczeniu był to pianista grający za zapłatą do tańca; grajek barowy – salonowy. Odpowiedzialni byli też często za akompaniament przy występach kabaretowych i muzyczno-tanecznych, a nawet teatralnych. W czasach pojawienia się niemego kina byli wynajmowani również do udźwiękawiania scen na żywo. Z czasem wraz ze znaczeniem słowa zostali włączeni jako stały element niemego kina[2][3].
Podstawowym instrumentem tapera było pianino, ale w niektórych przypadkach zajmowali się oni także odgłosami, np. wystrzału z pistoletu, a nawet pocałunku. Stanowisko tapera było obsadzane przypadkowo i niekoniecznie ludźmi z talentem czy kreatywnością. To dzięki nim ten sam film mógł zostać odebrany jako prześmiewczy lub jako dramat. Improwizując, śledzili nie tylko akcję z ekranu, ale również tę na widowni. Rola tapera była niezwykle ważnym elementem pokazu, Marek Henrykowski pisze wręcz o kinowym święcie za czasów Wielkiego Niemowy[4].
Pierwszy seans filmowy, który odbył się w Paryżu w 1896 r. — odbył się przy akompaniamencie fortepianu[5]. Ten sposób udźwiękawiania filmów popularny był na przełomie XIX i XX w. Od 1927 r., coraz częściej udźwiękawiano filmy i rozwijano raczkującą technologię zapisu dźwięku wpierw na płycie (system Vitaphone), a później na taśmie optycznej (system Movietone)[6].
Inną odmianą tapera są japońscy benshi, którzy nie tylko zajmowali się muzyką i dźwiękami, ale także opowiadali co dzieje się na ekranie i odczytywali dialogi. Z czasem ową praktykę nazwano „The Narrator System” (system narratorski)[7]. Podobną rolę pełnił tzw. bonimenteur, komentator, który czasami zmieniał głosy lub improwizował dźwięki natury[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Richard Platt, Kino: poznaj sekrety kina - jego historię, rozwój i efekty specjalne, Arkady, 1997, s. 46, ISBN 978-83-213-3880-4 [dostęp 2024-02-20] (pol.).
- ↑ a b c Как в Киеве прошел показ немого кино [online], Gloss [dostęp 2024-02-20] (ros.).
- ↑ a b Taperowanie - Kurek Mazurski [online], kurekmazurski.pl [dostęp 2024-02-20].
- ↑ Marek Hendrykowski, Dźwięk na ekranie. Przełom dźwiękowy w filmie, „Kwartalnik Filmowy” (44), 2003, s. 18–30.
- ↑ Piano Provides Earful For Silent Movies
- ↑ a b Małgorzata Przedpełska Bieniek, Dźwięk w filmie, Warszawa: Agencja Producentów Filmowych, 2006, s. 172.
- ↑ Piotr Skrzypczak, Koniec Wielkiego Niemowy? Uwagi o „rolach mówionych” w pierwszych latach kina dźwiękowego, „Litteraria Copernicana”, 2016.
Bibliografia
edytuj- Altman, Robert, Abel, Richard (red.), The Sounds of Early Cinema, Indiana University Press, 2001
- Hendrykowski, Marek, Dźwięk na ekranie. Przełom dźwiękowy w filmie, Kwartalnik Filmowy, 2003, nr 44, s. 18–30
- Skrzypczak, Piotr, Koniec Wielkiego Niemowy? Uwagi o „rolach mówionych” w pierwszych latach kina dźwiękowego, Litteraria Copernicana, 2016, nr 1
- Przedpełska – Bieniek, Małgorzata, Dźwięk w filmie, Agencja Producentów Filmowych, Warszawa 2006, s. 171–176