Tańczący jastrząb (film)
Tańczący jastrząb – polski film obyczajowy z 1977 roku w reżyserii Grzegorza Królikiewicza na podstawie powieści Juliana Kawalca pod tym samym tytułem.
| Gatunek |
obyczajowy |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Data premiery |
20 stycznia 1978 |
| Kraj produkcji | |
| Język |
polski |
| Czas trwania |
98 minut |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Grzegorz Królikiewicz |
| Główne role | |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
| Kostiumy | |
| Montaż | |
| Produkcja |
Opis fabuły
edytujMichał Toporny jest synem chłopa. Udaje mu się wyrwać ze wsi, zdobywa wykształcenie, zajmuje wysokie stanowiska. Porzuca żonę Marię i syna dla kobiety „z dobrego domu”. To małżeństwo też jest nieudane – Wiesława znajduje sobie kochanka. Michał chce wychować swoich synów z obydwu małżeństw. Razem z nimi odwiedza rodzinną wieś. Samochód, którym jedzie zostaje obrzucony kamieniami, wpada do wody i tonie wraz z Michałem. Jego synowie palą dom, w którym urodził się Michał[1].
Obsada
edytuj- Franciszek Trzeciak – Michał Toporny
- Beata Tyszkiewicz – Wiesława, druga żona Topornego
- Beata Tumkiewicz – Maria, pierwsza żona Topornego
- Czesław Przybyła – nauczyciel
- Tadeusz Łomnicki – dyrektor
- Józef Fryźlewicz – Kinol
- Irena Orska – matka Wiesławy
- Stanisław Jaśkiewicz – ojciec Wiesławy
- Jerzy Zelnik – Zatorski
- Edmund Fetting – przedstawiciel ministerstwa
- Czesław Wojtała – Jastrząb
- Zygmunt Malanowicz – dziedzic
- Anna Ciepielewska – sekretarka Basia
- Andrzej Jurczak
- Zygmunt Wiaderny
- Bronisław Wrocławski
i inni
Produkcja
edytujZdjęcia do Tańczącego jastrzębia nakręcił Zbigniew Rybczyński, który eksperymentował z ustawieniami kamery tak, aby uczynić jej spojrzenie autonomicznym. Michał Dondzik pisał, że „dzięki autonomiczności kamery uniemożliwiona zostaje identyfikacja z bohaterami filmu, widz patrzy na wydarzenia z boku, obserwuje je z nietypowych perspektyw”[2]. Na potrzeby sekwencji filmowej z września 1939 roku Rybczyński obmyślił perspektywę zranionego żołnierza („kamerą z ranną ręką”). Scena, gdy Toporny pozbawia żołnierza ręki za pomocą nożyc do strzyżenia owiec, została zrealizowana za pomocą zamocowanej na szelkach atrapy ręki, aby upadła wraz z kamerą na podłoże z pierzyną[3]. Również scena z kamer przemysłowych obrazuje fizyczną metamorfozę bohatera: obraz Topornego na jednym monitorze przedstawia jego wyidealizowany obraz, na drugim – podstarzały wizerunek zmęczonego człowieka. Jak pisze Dondzik: „Zwodniczość obrazu na monitorze pokazującym siłę i witalność została podkreślona zabiegiem audialnym – na ścieżce dźwiękowej słychać nienaturalnie głośne kroki mężczyzny, które miały brzmieć jak u kolosa, olbrzyma”[4]. Do innych wymagających scen sfilmowanych przez Królikiewicza i Rybczyńskiego należało czerwieniejące ucho Topornego, za które ciągnął go w dzieciństwie ojciec (efekt uzyskany poprzez przymocowanie Trzeciakowi żaróweczki do ucha) oraz scena wsysania i wysysania przez sąsiada nitek makaronu (poprzez odwrotne założenie taśmy 35 mm)[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Tańczący jastrząb w bazie filmpolski.pl
- ↑ Dondzik 2021 ↓, s. 104.
- ↑ Dondzik 2021 ↓, s. 105.
- ↑ a b Dondzik 2021 ↓, s. 108.
Bibliografia
edytuj- Michał Dondzik, Obraz, technologia i film polski. Dziworski, Rybczyński i Królikiewicz, „Kwartalnik Filmowy” (113), 2021, s. 92–113, DOI: 10.36744/kf.674 [dostęp 2022-11-16].
Linki zewnętrzne
edytuj- Tańczący jastrząb w bazie Filmweb
- Tańczący jastrząb w bazie filmpolski.pl
- Zdjęcia z filmu Tańczący jastrząb w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”